'Enflasyon hesaplamaları yanıltabiliyor'

İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Başkanı Ali Kopuz , nisan ayı meclis toplantısında enflasyonun hesaplanmasına ilişkin değerlendirmeler yaptı.

Kopuz, "Gıda ürünlerindeki fiyat artışlarının enflasyon oranına etkisinin tam olarak doğruyu yansıtmadığını düşünüyoruz. Özellikle yaş meyve ve sebzede, enflasyonun sadece bir önceki ay ile kıyas yapılarak hesaplanması, yanıltıcı sonuçlara yol açabiliyor, doğru hesaplama noktasında adımlar atılmalı." uyarısında bulundu.

Yıllık bazda manşet enflasyonun yüzde 10,13 den, yüzde 10,29 a yükseldiğini hatırlatan Kopuz, "Merkez Bankamız, gıda fiyatlarının tüketici enflasyonu üzerindeki etkisinin sürdüğüne, maliyet enflasyonunun tüketici enflasyonunu etkilemesinin devam ettiğine işaret ediyor." dedi.

Son dönemlerde fiyatlardaki artışın, döviz kurundaki değişimlerle belirginleştiğini ifade eden Kopuz, enflasyon hesaplamasında gıda fiyatlarının etkisinin de gereğinden fazla olduğuna inandığını söyledi.

Kopuz, "Biz İstanbul Ticaret Borsası olarak gıda ürünlerindeki fiyat artışlarının enflasyon oranına etkisinin tam olarak doğruyu yansıtmadığını düşünüyoruz. Bu konu çalışma toplantımızda da gündeme gelmişti. Özellikle yaş meyve ve sebzede, enflasyonun sadece bir önceki ay ile kıyas yapılarak hesaplanması, yanıltıcı sonuçlara yol açabiliyor." değerlendirmesini yaptı. Kopuz şöyle devam etti:

"Her ay haberlerde görüyoruz TÜİK ve İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından enflasyon verisi açıklanıyor, Bu ay fiyatı en çok artan ürün salatalık oldu, domates oldu, biber oldu, kabak oldu diye... Hesaplamayı bir önceki aya göre yaptığınızda mevsimi biten domates fiyatının fırlaması kaçınılmazdır. Turfanda domatesle, mevsiminde çıkan domates aynı sepete girerse hesaplar şaşar. İkisi farklı şeyler. Doğru hesaplama noktasında adımlar atılmalı.

Avrupa’da da uygulamalarına rastladığımız gibi, bu hesaplamalar 3’er aylık dönemlerle yapılabilir. Yahut yaş meyve/sebze kendi mevsiminde değerlendirilir, turfanda ya da sera dediğimiz mahsuller de kendi döneminde değerlendirilir. Bu şekilde ulaşılan sonuçların daha anlamlı olacağını düşünüyorum. Amacımız enflasyonu küçük göstermek değil, doğru tespit etmek."

"Kârımızı kura feda etmeyelim"

Dünyadaki gelişmelerin doların maliyetinin artabileceğini gösterdiğine dikkati çeken Kopuz, “Bildiğiniz gibi Amerikan Merkez Bankası (Fed) geçen ay faiz artırdı. ABD’den yapılan açıklamalar ve beklentiler, Fed’in yıl içinde faiz artışına kademeli olarak devam edeceği yönünde. Fed’in 2008’den beri para basarak büyüttüğü bilançosunu artık küçültmeye gideceği konuşuluyor. Dolayısıyla, ticaret hayatı dolar bazında daha pahalı hale gelebilir, çünkü doların maliyeti artabilir. Bu yüzden yabancı para cinsi borçlanmalara dikkat edelim. Ticaretten kazanacağımız parayı, döviz kuruna feda etmemek için tedbirli olmalıyız." değerlendirmesini yaptı.

"Türkiye Ürün İhtisas Borsası kuruldu"

İstanbul Ticaret Borsası’nın kurucu ortaklarından olduğu "Türkiye Ürün İhtisas Borsası AŞ"nin kuruluşunun geçen hafta onaylandığını hatırlatan Kopuz, söz konusu borsanın verimli olabilmesi için, lisanslı depolarla entegre halde çalışması gerektiğini belirtti.

Kopuz, "Lisanslı depolar, bildiğiniz gibi tarım ürünlerinin sağlıklı şartlarda saklanabildiği tesisler. Buralarda ürünler kalitesine göre sınıflandırılıp sigortalı biçimde muhafaza ediliyor. Depodaki ürüne, ürün senedi çıkarılıyor ve bu senetler de ürün ihtisas borsasında işlem görüyor. Yani, Türkiye’nin belli bir yerinde üretilen ürün, bu sistem sayesinde tüm Türkiye’de, hatta uluslararası piyasada işlem görecek. Bu sayede gıda piyasası derinleşecek ve fiyat dalgalanmaları azalacak. Ayrıca, lisanslı depoculuk sayesinde üretici, hasat zamanı veya fiyatların düşük olduğu dönemlerde ürünü hemen elinden çıkarmak zorunda da kalmıyor. Ürün senedini isterse bankadan kredi alırken teminat gösterebiliyor." bilgilerini verdi.

Kopuz, Türkiye’nin ilk ve tek ürün ihtisas borsasının, gıda enflasyonu sorununun çözümüne, dolayısıyla da Türkiye ekonomisine önemli katkılar sunacağını savundu.