Portföycülere ‘kademeli geçiş’ şartı

Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

İSTANBUL - Sermaye Piyasası Kurulu, portföy yöneticilerinin isteğine kulak vererek sermaye şartında esnemeye gitti ve aracı kurumlarda olduğu gibi kademeli öz sermaye zorunluluğu getirdi. Mart ayında düzenlenen tebliğ ile 427 bin lira olan sermaye şartını 10 milyon liraya çıkartarak sektörün tepkisini çeken Sermaye Piyasası Kurulu, portföy yönetim büyüklüğüne göre bir düzenleme yaparak 2 milyon liradan 10 milyon liraya varan bir öz sermaye şartı getirdi.

Portföy yönetim şirketlerine kuruluş için asgari 2 milyon lira başlangıç sermayesi şartı getiren ve yönetilen portföy büyüklüğüne göre kademeli olarak sermaye şartını yükselten Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tebliği Resmi Gazete'de yayımlandı.

Tebliğe göre, portföy yönetim şirketlerinin kuruluş izni başvurusunda bulunabilmesi için başlangıç sermayesinin en az 2 milyon TL olması gerekiyor. Bu hüküm dünden itibaren yürürlüğe girerken, başlangıç sermaye şartı dışındaki tüm maddeleri 1 Temmuz 2014 tarihinde yürürlüğe girecek.

2-10 milyon lira aralığında sermaye zorunluluğu

Şirketlerin yönetilen portföye göre sermaye yeterliliğine ilişkin yükümlülükleri de kademeli olarak yeniden düzenlendi. Buna göre yönetilen portföy büyüklüğü; 100 milyon TL'ye kadar olan şirketin özsermayesinin asgari 2 milyon TL, 100 milyon'dan 500 milyon TL'ye kadar olan şirketin öz sermayesinin asgari 3 milyon TL olması zorunlu tutuldu.

Yönettikleri portföy büyüklüğü 500 milyon'dan 5 milyar TL'ye kadar olan şirketlerin özsermayesinin asgari 5 milyon TL, 5 milyar TL'yi aşan şirketin öz sermayesinin asgari 10 milyon TL olması zorunlu tutuldu.  Yönetilen portföy büyüklüğünün 10 milyar TL'yi aşması halinde, aşan tutarın yüzde 0.02'si kadar ilave özsermayeye sahip olunması gerekiyor. Şirketin özsermaye tutarının 20 milyon TL'yi aşması halinde ilave öz sermaye şartı aranmayacak.

İki yıl süre tanındı

Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyette olan şirketler tebliğin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren bir yıl içinde esas sözleşmeleri ile yapı ve organizasyonlarını bu tebliğ ve ilgili diğer düzenlemelere uygun hale getirmeleri gerekiyor.

Aksi takdirde, şirketler ana faaliyet konularını ve ticaret unvanlarında yer alan portföy yönetim şirketi ifadesini değiştirmek üzere Sermaye Piyasası Kuruluna (SPK) başvurmak zorunda olacaklar. Kuruluş izni için ayrıca; bu şirketlerin kayıtlı sermaye sistemine tabi anonim ortaklık şeklinde kurulması, paylarının tamamının nama yazılı olması ve nakit karşılığı çıkarılması da aranan şartlar arasında yer alıyor. Fakat tebliğin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren 1 yıllık süre tanınıyor. Böylece toplamda 2 yıl süre tanınmış oluyor.

Sadece portföy yönetim şirketleri fon kuracak

Söz konusu tebliğ ile beraber bundan sonra sadece portföy yönetim şirketleri fon  kuracak. Mevcut aracı kurumlar ve bankalar kurdukları fonları 1 Temmuz 2014 yılından itibaren devretmek zorundalar. Portföy yöneticileri, “Portföy yönetim şirketleri kurucu statüsünü  kazanmış olacak. Bu sektör açısından çok olumlu. Zaten dünya uygulamalarına paralel bir uyguluma” dediler.

Sektörde konsalidasyon kaçınılmaz olacak

Sermaye Piyasası Kurulu’nun sermaye şartında yumuşamaya gitmesi sektör temsilcileri tarafından kısmen olumlu olarak nitenlendirildi. Kararı banka kökenli şirketler daha çok ‘adil’ olarak değerlendirirken, bağımsız yönetim şirketleri ‘makul’ buldu. Sektörde faaliyet gösteren şirket sayısının sektörün kendisinden daha hızlı büyüdüğüne dikkat çeken sektör temsilcileri, “Sadece sermaye şartından değil, ölçek ekonomisi dolayısıyla beklenilen büyümeye ulaşamayan, hedeflerini tutturamayan şirketlerde küçülme veya konsalidasyon olması sürpriz olmayacaktır” dediler.

Öte yandan, 7 kat artırılan asgari özsermaye şartının yanısıra; fon hizmet birimi, istihdam gibi şirketlere getirilen yapısal anlamda ek maliyetlerin de kendilerini zorlayacağını ifade ediyorlar.

Sermayeye gayrimenkul ve iştirakler de dahil edilmeli

Bosphorus Capital Genel Müdürü Murat Salar, Resmi Gazete’de yayımlanan portföy yönetim şirketleri tebliğinde özsermaye şartındaki değişikliği “kademeli geçiş’ olarak değerlendirdi. Bunun sağlıklı olduğuna değinen Salar, “Yönettiğiniz büyüklüğe göre kademeli bir az sermaye rakamı açıklandı. Bu sektöre standart getirmek açısından zamanla faydası olabilir. Bizim yönettiğimiz portföy büyüklüğü 400 milyon liraya yaklaştığı için 3 milyon lira sermaye tutmamız gerekiyor” diye konuştu.

Fakat burada önemli olanın öz sermayenin nasıl hesaplanacağı olduğunu dile getiren Salar, “Portföy yönetim şirketlerinin nakit sermaye tutmasının pratikte bir anlamı yok. Yönettiğimiz fonlarda herhangi bir sorun olduğunda zaten tutacağımız öz sermaye toplam fon büyüklüğümüz için de minimal kalıyor. Burada öz sermayenin atıl olarak durmaması üzerine bir düzenleme gelebilir. Çünkü zaman içerisinde öz sermaye eriyecektir. Örneğin faaliyet gösterdiğimiz ofisimizi veya iştiraklerimizi öz sermaye içerisine dahil edebilirsek bu sektörün gelişimine katkı sağlar” diye konuştu.

Sektörün hassas olduğu değişiklikler yapıldı

TEB Portföy Genel Müdürü ve TKYD İletişim Komitesi Başkanı Ömer Yenidoğan, Sermaye Piyasası Kurulu’nun sektörü dinlediğini ve sektörün hassas olduğu gerekli değişiklikleri yaptığını söyledi. Yenidoğan, “Bunun başında da özsermaye yeterliliği geliyor. Kurul, burada 2-3 senelik işletme sermayesinin kenarda olmasını istiyor. Bu da normal.. Kurul büyük ölçüde sektörün taleplerini gözönüne alarak, talepler ve ihtiyaçlar arasında bir noktada durdu” diye konuştu.

Uygulamada gerçek tutar 3-5 milyon lira arası

Logos Portföy Yönetimi Genel Müdürü Melih Önder, 2 milyon lira asgari sermaye tutarını makul (ama diğer finans merkezlerine göre yine de yüksek) olduğunu söyledi. Önder, konuya yönelik şunları söyledi: “Ancak daha önemlisi uygulamada gerçek asgari sermaye tutarı bence 3-5 milyon lira arasında olacak. Zira, 100 milyon lira yönetilen portföyde sermaye 3 milyon liraya çıkarılmakta, 500 milyon lirada ise 5 milyon liraya çıkarılmakta ki bu seviyeler kanaatimce biraz zorlayıcı.

Bu  şu anlama geliyor: Minimum karlılıktaki bir PYS’nn asgari sermayesi 3 milyon lira, iyicene karlılıkta bir PYS’nin asgari sermayesi 5 milyon TL olacak. Bu AB’dekinin takriben 10-15 katı. Yani, yönetilen para sıfırdan 100 milyon liraya çıkarken asgari sermaye yönetilen paranın yüzde 1.00’i oranında artmakta, yönetilen para 100 milyon liradan 500 milyon liraya çıkarken asgari sermaye yönetilen paranın yüzde 0.50’i oranında artmakta. Oysa yönetilen paraya göre asgari sermaye artış oranının %0.02 veya en azında daha düşük olması gerekirdi kanaatimce.”

Aracı kurumlara yumuşama yok, süre bir yıl uzadı

Portföy yönetim şirketlerinden sonra dikkatler aracı kurumlara getirilen sermaye şartına ilişkin düzenlemeye çevrildi. DÜNYA'nın edindiği bilgiye göre Sermaye Piyasası Kurulu’nun aracı kurumlara sermaye şartı getirdiği "Aracı Kurumların Sermayelerine ve Sermaye Yeterliliğine İlişkin Esaslar Tebliği Taslağı" Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın onayına sunuldu.

Kaynaklar, onayın 'bugün-yarın' çıkmasını beklerken taslağın ilk halinin büyük ölçüde değiştiği ifade ediliyor. Edinilen bilgiye göre, Sermaye Piyasası Kurulu’nun onaya sunduğu taslakta; aracı kurumları 3 kategoride ayıran ve maksimum 25 milyon lira olarak getirilen sermaye şartında bir yumuşamaya gidilmedi. Sadece, emir iletimine aracılık etmek veya yatırım danışmanlığı yapmak isteyen aracı kurumlara getirilen en az 2.5 milyon lira öz sermaye şartının 2 milyon liraya düşürüldüğü söyleniyor. Ayrıca 2014 haziran ayına kadar verilen sürenin de 2015 haziran ayına uzatıldığı konuşuluyor.