AB'nin gözü Yunanistan ve Portekiz'de
Mali krizin ekonomik açıdan daha büyük olan İspanya'ya sıçrama ihtimali Avrupa'yı düşündürüyor
BRÜKSEL - Avrupa'da Yunanistan, Portekiz ve İspanya'nın bütçe açıkları ve borçlarıyla ilgili sorunların Euro Bölgesi'ne yayılmasından ve daha da büyümesinden endişe ediliyor. Yunanistan'ın iflas edebilme tehlikesi ya da maliyetli bir kurtarma planına ihtiyaç duyması ve bunun finansal olarak zor durumdaki İspanya ve Portekiz'e sıçramasından korkuluyor.
Yunanistan'ın olası bir iflası, ülkenin tahvillerine sahip bankaların bilançolarında yeni deliklere yol açacak. Avrupalı yetkililer, Yunanistan'ın kurtarılmasına ihtiyacı olmadığını ve bu yıl bütçe açığını kapatmak için ihtiyaç duyduğu 54 milyar Euro'yu borçlanabileceğini söylüyor.
Yetkililer Yunanistan'ın tembel ekonomisini daha rekabetçi yapmak konusunda uzun yıllar süren başarısızlığını ödüllendirmek olacağı gerekçesiyle finansal kurtarma planına karşı çıkıyor.
AB'nin geçtiğimiz hafta mali planını onayladığı Yunanistan, geçen yıl gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 12,7'si oranındaki bütçe açığını, 2012 yılına kadar GSYH'nin yüzde 3'ün altına indirmeyi hedefliyor.
İhracatı düşük ve bütçe açığını düşük göstermek için geçtiğimiz yıl ekonomiye ilişkin rakamlarla ilgili yanlış bilgi vermesi nedeniyle güvenilirlik sorunu bulunan Yunanistan, bütçe açığını azaltmak için kamu harcamalarını kısmayı, yeni vergi ve ücret politikası yasası çıkarmaya çalışıyor.
Ancak Yunan hükümetinin bu politikalarının çalışanların şiddetli muhalefetiyle karşılaşması bekleniyor.
Portekiz
Avrupa'da ekonomik durumu kaygı yaratan ülkelerden biri de Yunanistan'dan sonra sırada olduğu ifade edilen Portekiz. Portekiz'de geçtiğimiz hafta Sosyalist azınlık hükümetinin kamu harcamalarını kısma planı parlamentoda muhalefetin oylarıyla engellenirken, muhalefet partileri özerk bölgelerin daha fazla borçlanmasına izin veren bir yasayı kabul etti.
Hükümet ise özerk Azor Adaları ile Maderia Adaları'nın daha fazla borçlanmasına yol açan bu yasanın gelecek dört yılda bütçe açığında 400 milyon Euro'luk bir delik açacağını belirterek, muhalefeti "sorumsuzlukla" suçladı.
Yasa, Azor Adaları ve Maderia Adaları'nın her birinin gelecek dört yılda yıllık 50 milyon Euro borçlanmasının önünü açıyor. Hükümete göre, Madeira Adaları'nın zaten 1,2 milyar dolar borcu bulunuyor.
Portekiz'in bütçe açığı 2009'da GSYH'nin yüzde 9,3'üne ulaştı. Hükümet, kamu istihdamını azaltarak, kamu çalışanlarının maaşlarını dondurarak ve diğer harcamaları kısarak, bütçe açığını 2013 yılına kadar Avro Bölgesi için sınır olan GSYH'nin yüzde 3'ünün altına indirmeyi hedefliyor.
Portekiz'de ayrıca, geçen yıl GSYH'nin yüzde 76,6'sı olan kamu borcunun bu yıl GSYH'nin yüzde 85,4'üne çıkacağı tahmin ediliyor.
İspanya
Uluslararası piyasaların mercek altına aldığı diğer bir ülke ise İspanya. Yunanistan'ın yaşadığına benzer bir borç krizi olasılığı nedeniyle uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının ve yatırımcıların odağında yer alan İspanya'nın bütçe açığı, 2009'da GSYH'nin yüzde 11,4'üne ulaştı.
Bütçe açığını dizginleyebilmek için 50 milyar Euro (70 milyar dolar) tasarruf yapmayı planlayan İspanya, 2013 yılına kadar bütçe açığını AB kriteri olan yüzde 3 seviyesine indirmeyi hedefliyor.
Yunanistan ve Portekiz'in birlikte Euro Bölgesi'nin ekonomik üretiminin yüzde 5'inden azını, İspanya ise yüzde 11,7'sinden fazlasını karşıladığı için Yunanistan ve Portekiz'in olası bir iflas durumunda kurtarılmasının, İspanya'nın kurtarılmasından çok daha az maliyetli olacağına dikkati çekiliyor.
Avrupa Reform Merkezi Baş Ekonomisti Simon Tilford, İspanya'nın büyük bir ekonomi olması nedeniyle, bu ülkede ciddi bir krizin kontrol edilemeyecek bir noktaya girilebileceği uyarısında bulundu.
Dünya Bankası'nın 2009 yılı üçüncü çeyrek verilerine göre, Yunanistan'ın kamu borcu 384,1 milyar dolar ve toplam dış borcu ise 594,5 milyar doları buluyor. Portekiz'in kamu borcu 166,9 milyar dolar ve toplam dış borcu 538, 1 milyar dolar, İspanya'nın ise kamu borcu 463,2 milyar dolar ve toplam dış borcu ise 2 trilyon 525,1 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF), Dünya Ekonomik Görünümü Ekim 2009 verilerine göre, Yunanistan'ın bu yıl GSYH'sinin 352,2 milyar dolar, Portekiz'in GSYH'sinin 228,5 milyar dolar ve İspanya'nın ise 1 trilyon 475,4 milyar dolar olması bekleniyor.
