Bakanlık: Öcalan yeniden yargılanamaz

ANKARA - Adalet Bakanlığından yapılan açıklamada, "Terörle Mücadele Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" ile terör örgütü elebaşı Abdullah Öcalan'a "yeniden yargılama" yolunun açılacağı iddialarının gerçeği yansıtmadığı belirtilerek, Öcalan ve benzer durumda bulunan hükümlülerin yeniden yargılanmalarına hiçbir şekilde imkan bulunmadığı bildirildi.

Adalet Bakanlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğinden yapılan yazılı açıklamada, Bakanlıkça hazırlanan "Terörle Mücadele Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı"nda yer alan yargılamanın yenilenmesi konusuna ilişkin düzenlemelere yer verildi.

Tasarıdaki bazı maddelerin yer aldığı açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 311. maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmaktadır (Tasarı m.9).

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 319. maddesinde yapılan değişiklikle, yargılamanın yenilenmesi talebi daha önce esassız olması sebebiyle reddedilenler açısından, aynı sebebe dayanarak yeniden yargılama talebinde bulunulamayacağı, talepte bulunulması durumunda ise talebin usulden ret edileceği hüküm altına alınmaktadır (Tasarı m.6).

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 321. maddesinde yapılan değişiklikle, AİHM kararlarında, sözleşmeye aykırılığı tespit edilen hususların (örneğin gözaltı süresinin aşılmış olması), hüküm sonucuna etkisinin olmayacağının anlaşılmış olması durumunda, yargılamanın yenilenmesi talebinin, esas yönünden reddedileceği hüküm altına alınmaktadır (Tasarı m.7).

Ayrıca Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanuna geçici madde eklenmek suretiyle, yargılamanın yenilenmesi yönünde daha önce gerçekleşen başvurulardan 'istemin esassız olması' nedeniyle reddedilenlerin, tekrar bu haktan yararlanamayacağı düzenlenmektedir (Tasarı m.8).

Öte yandan, belirtilen konudaki yasa değişikliği çalışmaları, 2007 yılının Mart ayında Dışişleri Bakanlığının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde görülmekte olan davalarda Türkiye aleyhine yeni ihlal kararları çıkacağı yönündeki müteaddit uyarı ve talepleri üzerine başlatılmıştır. Bu düzenleme, şu anda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde (AİHM) görülmekte olan 208 davada ülkemiz aleyhine ihlal kararlarının çıkmasını önlemek amacıyla yapılmaktadır. Ancak adı geçen hükümlü ve aynı statüde bulunanlar, aşağıda izah edilen sebeplerle bu tasarıda öngörülen yasa değişikliğinden yararlanamayacaktır."

Yeniden yargılanma talebinden yararlanma şartı

Terör örgütü elebaşı Öcalan tarafından daha önce yapılan yargılamanın yenilenmesi taleplerinin, Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesinin 05 Mayıs 2006 tarihli kararıyla Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 311. maddesinin 2. fıkrası ve 318. maddesinin 3. fıkraları gereği "kabule değer olmadığı kararı"yla reddedildiği anımsatılan açıklamada, bu karara yapılan itirazın da İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 21 Temmuz 2006 tarihli kararla "talebin esassız olması nedeniyle" reddedildiği vurgulandı.

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinin kararının "istemin esassız olması nedeniyle ret" yönünde olduğuna dikkat çekilen açıklamada, "Kanun Tasarısı'nın 6. maddesinde öngörülen değişiklikle, daha önceki yargılamanın yenilenmesi istemi 'esassız olması nedeniyle' reddedilenlerin, yeniden yargılama isteminin 'usul yönünden' reddedileceği düzenlenmiştir" denildi.

Tasarının 8. maddesinde yer verilen hükümle Kanun yürürlüğe girmeden önce, yeniden yargılama talebinde bulunup da talepleri esassız olması nedeniyle reddedilenlerin, söz konusu kanundan yararlanamayacaklarına işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Olağanüstü kanun yollarından birisi olarak Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 311 ile 323. maddeleri arasında düzenlenen yargılamanın yenilenmesi müessesesi üç aşamalı bir yapı üzerine bina edilmiştir. İlk aşamada mahkeme, yargılamanın yenilenmesi talebinin 'kabule değer olup olmadığına' karar vermektedir. Yargılamanın yenilenmesi talebi usulden incelenmekte ve talebin kabule değer olduğuna karar veren mahkeme ikinci aşamada, talebin 'esaslı' olup olmadığına karar vermektedir. Talebin esassız olması durumunu tespit eden mahkeme, yargılamanın yenilenmesi talebini reddetmekte, aksi takdirde duruşma açılmasına karar vererek üçüncü aşamaya geçmektedir.

Yukarıda da açıklandığı gibi söz konusu hükümlünün yargılamanın yenilenmesine ilişkin talebi, incelenme sürecinin ikinci aşamasında reddedilmiş ve bu karar, tekrar böyle bir talebe konu olmayacak şekilde kesinleşmiştir. Açıklanan sebeplerle, iddialara konu olan hükümlü ve benzer durumda olanların yeniden yargılanmalarına hiçbir şekilde imkan bulunmamaktadır."

Açıklamada, AİHM eski hakimi Rıza Türmen'in de "AİHM Çeşitlemeleri" başlıklı 2 Ekim 2009 tarihli makalesinde aynı görüşü dile getirdiği anımsatıldı.

Açıklamada, "Adı geçen hükümlünün yeniden yargılanabileceği yönündeki açıklama ve iddialar kesinlikle gerçeği yansıtmamaktadır" denildi.