Çinlilerle Hindistan'da savaşacak

Türk sermayeli şirket, 2023'te 1 milyar dolar cirolu bir dev olmayı hedefliyor, yatırımlarını bu perspektifle planlıyor. URB Group Finans Direktörü İsmail Hakkı Tuyun, "Global sıralamada kalitede ilk 7 içindeyiz" diyor.

Özlem ERMİŞ BEYHAN

İSTANBUL - Romanya'daki özelleştirmeden Barlad Rulman Fabrikası'nı satın alarak bugün 260 milyon dolarlık ciroya ulaşan bir şirkete dönüşen URB Group, Hindistan'da fabrika kuruyor. Yüzde 90 hissesi Türk sermayesinde olan bir şirket URB...

Kombassan bünyesinde yer alan firmanın Finans Direktörü İsmail Hakkı Tuyun, "Bir baktık ki Çin'de üretilen taklitlerimiz Hindistan pazarını ele geçirmiş, yapabileceğimiz tek şey orada fabrika kurmaktı" diyor.

Hindistan'da 2014 yılında faaliyete geçecek fabrikaya 50 milyon dolar yatırım planlanıyor. Grubun 2023 hedefi ise 1 milyar dolar ciroya ulaşmak. Tuyun bu perspektifle 200 milyon dolarlık yatırım  lanladıklarını aktarıyor.

Türkiye'de faktoring sistemini kuran isim

İsmail Hakkı Tuyun, Türkiye'de faktoring sistemini kuran isimlerden biri. ODTÜ'de İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nden mezun oluktan sonra finans sektöründe çalışıyor. Türkiye'nin ilk banka ortaklı olmayan faktoring şirketini nasıl kurduğunu şöyle anlatıyor:
"Yazılı bir kural yoktu ama sadece banka ortaklı faktoring şirketlerine izin veriliyordu. Zaten iş hayatımda öğrendiğim önemli şeylerden biridir bu; Türkiye'de işdünyasında yazılı değil, yazılı olmayan kurallar işler. Tekstilbank'ta müdürdüm, ayrıldım. Serbest piyasada tefecilik yapan Musevi kökenli işadamları bana bir faktoring şirketi kurma hedefleri olduğunu söylediler. Çok da saygı duyduğum insanlar... Bankalara gittik ama hemen hemen hepsi bu işten para kazanılmayacağını düşünüyordu.O zaman Dış Ticaret Müsteşarlığı'nda arkadaşlarım vardı, "Açın şu kapıyı, yazılı kural yok, banka ortağımız olmadan bize izin verin" dedim. O gün kurduğumuz ilk banka ortağı olmayan faktöring şirketi hala yaşıyor: Kapital Fakroring. Şimdi bütün bankaların iştahla yaptıkları bir iş. Zaten bizim sistemimizde vardı, senet kırma denirdi. Faktoring finansının yasal halegelmesi, sokak tefeciliğinin vergilenmesi oldu."

Emekli olduktan sonra reel sektöre geçti

Tuyun hemen hemen tüm iş hayatını finans sektöründe geçirmiş. Son olarak transfer olduğu Bulgaristan'daki Librabank satılınca kendi küçük hissesini de devredip 2003 yılında emekli olmuş. Çok büyük bir sıkıntı yaşamış o günlerde... "Eşimi kanserden kaybettim o dönem. Hayata küstüm. Romanya'da aynı dönemde birlikte çalıştığımız Türk yöneticilerden biri olan rulman fabrikasının CEO'su olan Harun Adıgüzel o dönem beni ekibi çağırdı. Beni hayata tekrar döndürdü, ona şükran borçluyum. 5 şirket bana teslim edilince, sorumluluk duygumla bu ağır yarayı sarmaya çalıştım."

Tuyun'u onun anlatımı ile ‘hayata döndüren' Harun Adıgüzel, Romanya'da bir rulman fabrikası özelleştirilirken bu fırsatı görüp bütün büyük gruplara bu fabrikayı alma teklifiyle gidiyor. Bir tek Kombassan ilgileniyor. "Çavuşesku öldürüldükten sonra devlet yok oluyor Romanya'da. İnanılmaz bir yağ ma,hırsızlık... Fabrikayı aldıklarında makinelerin çalınmak üzere bahçeye çıkarıldığını gördük. Şair Evlendirmesi'ni bilir misiniz, özelleştirme de öyle, borcunu az gösteriyorlar sonra 4 katı borç çıkıyor" diyor Tuyun. Rulman fabrikası alındıktan sonra Harun Adıgüzel yönetimindeki şirket 2006 yılında Türkiye'de Düzce'de, 2007'de Macaristan'da fabrika kuruyor. Harun Adıgüzel Romanya'daki fabrikayı ayağa kaldırmaya çalışırken Tuyun da Librabank'ı yönetiyor. 2008 krizinden çok etkileniyor rulman işi... 2009 yılında ise Tuyun şirket yönetimine dahil oluyor.

Hindistan'da taklitlerinin satışı toplam üretiminden fazla

Hindistan'da taklitlerinin satışı toplam üretiminden fazla

Dünyada rulman ticareti 70 milyar dolar. Rulman sektöründe en yüksek pazar payları yüzde 6-7. Ancak bu sektördeki global devlerle yarışmak kolay değil. Dünyada 200 bin model rulman var. URB fabrikaları bunun 40 binini üretiyor. Müşterilerin talepleri paralelinde terzi işi çalışıyor. Şu anda URB Group'un global pazardan aldığı pay binde 5. Hedef bu oranı yüzde 1'e çıkarmak...

Tuyun bu vizyonla belirledikleri stratejiyi şöyle anlatıyor:
"Dünyanın en büyük fuarlarına katılmaya başladık. Karlılık noktasına ulaşabilmek için üretim miktarımızı artırdık. Malın fiyatını piyasa belirler, senin yapabileceğin sadece maliyeti düşürmek. Bunun üzerine odaklandık. Pazarlarımızı çeşitlendirdik. Böylece 2000 yılında 24 milyon dolar ciro varken, geçen yıl 3 bin kişinin çalıştığı 260 milyon dolarlık ciroya ulaşan, karlılığı sürekli artan bir grup haline geldik. 3 fabrikamız, Belçika ve Hindistan'da ise şirketlerimiz var. 10 yıl sonra 1 milyar dolarlık ciroya ulaşmayı hedefliyoruz. Şu anda sektörümüzde global sıralamada kalitede ilk 7 içindeyiz. Sektörün en büyüklerine üretim yapıyoruz, o kaliteyi tutturduk."

Peki yeni yatırımlar? "Hindistan'da şimdi bir fabrika kuruyoruz. 50 milyon dolarlık bir yatırım söz konusu" diyor Tuyun. Hindistan pazarı 1.2 milyarlık nüfusuyla çok cazip. Çelik endüstrisi gelişmiş.
Hindistan'ın URB için başka bir önemi daha var: Bu pazarda şirketin taklitlerinin satış rakamı, şirketin toplam üretiminden fazla... "Çin'den inanılmaz yüksek seviyede sahte URB geliyor.  Bunun önüne geçebilmenin tek yolu oraya girmekti. Yarısının önüne geçsem kafi, tamamına zaten gücüm yetmez, üretim kapasitem yok o kadar. Sadece 2 milyar motosiklet var Hindistan'da... Bu büyük bir talep yaratıyor."

Türkiye'de rulman üretiliyor bu stratejik bir ürün

İsmail Hakkı Tuyun, Türkiye'de biri kendilerinin olmak üzere iki rulman fabrikası olduğunu belirtiyor.
Bu noktada çok üzüldüğü bir konuşa işaret ediyor: "Yani diyorlar ya ‘Nasıl yerli otomobili üreteceğiz, Türkiye'de rulman bile üretilmiyor ki', bu yanlış, Türkiye'de rulman üretiliyor. Rulman stratejik bir ürün olarak kabul edilir dünyada. Türkiye bunu  stratejik olarak önemsemiyor..."Belki biraz da bu nedenle şirket en büyük ikinci fabrikası olarak planlanan yeni yatırımı için rotayı Hindistan'a kırıyor. Şirket Düzce fabrikasından iç piyasaya üretim  yapmanın yanı sıra Mısır ve Ortadoğu ülkelerine ihracat yapıyor, Romanya fabrikasının yetişemediği Avrupa ülkelerine rulman gönderiyor. Çin'de yakın zamanda bir ofis kurulmuş. Tayvan, Kore ve Singapur zaten güçlü olduğu pazarlar. URB Group, rulman satışlarının yaklaşık üçte birini yaptığı Amerika'da ise, rekabet şartlarının zorluğu nedeniyle kısa vadede bir yatırım düşünmüyor.

AB'de krizin nedeni, kuralların Almanya'ya göre dizayn edilmesi

AB'de krizin nedeni, kuralların Almanya'ya göre dizayn edilmesi

"Romanya AB üyesi. Bir makine aldık Romanya'daki fabrikamıza Japonya'dan... 1 milyon dolar değerinde. Benden 250 bin dolar vergi aldı Romanya devleti... Yüzlerce istihdam sağlayacak bir yatırıma böyle bir vergi alıyorlar, çünkü bu AB kuralı... Kural AB değil, Almanya kuralı aslında... Avrupa'daki krizin nedeni işte bu... Tüm kuralların Almanya ekonomisine göre belirlenmiş olması. Almanya sermaye ihraç eden  bir ülke. Sermaye ithal eden bir ülkeye onun kurallarını uygularsan geri gider. Allahtan Yunanistan patladı da Romanya'nın euroya girme süreci durdu. Euroya girseler tüm fabrikalar kapanır. Romanya'da AB standardına göre maaş verirsek fabrikaları döndüremeyiz. Son senaryoda Fransa'da da krizden bahsediliyor. Türkiye neden son zamanlarda atılım içinde? Euro nedeniyle parasıyla oynayamayan İtalyan, Fransız rakiplerin yarattığı boşluğu dolduruyoruz."

Uzun vadede dövizle borçlanmayın...

"Uzun süredir döviz aynı seviyede. Bu ister istemez bir rehavet yaratabilir. Yöneticilere tek tavsiyem, krizden korkmasınlar ama 3 aydan uzun vadede dövizle borçlanmaktan kaçınsınlar. Türkiye'deki krizlerde yıkılanların tamamı döviz borcu olanlardır. Dövizle borçlanıyorsanız hedging yapmak, yani karşılığını koymak durumundasınız."

Dalgayı açıkta görmezsiniz Türkiye'nin geleceği satın alınıyor

"Bizim insanlarımızda şöyle bir yanılgı var; ekonomi düzeldiğinde hep öyle gidecek sanırlar, krizde de hep kriz devam edecek gibi düşünürler. Oysa ki bu bir deniz dalgası gibidir, denizde dalgayı görmezsiniz, kıyıda anlarsınız dalgayı... Türkiye'nin geleceği satın alınıyor. Günümüzdeki finansman modeli bu; geleceği satın almak. 30 yıl sonra elde edilecek geliri bugün harcıyoruz, yatırım anlamında da olsa. Bugün için mükemmel ama yarın da yine bir 30 yıl sonrası beklentisi yaratılmalı. Bunu beceremediğinizde kırılma başlar, o dalga gider... Türkiye'de bu kırılma riskinden korkuyorum. Ama dünyada hızlı büyümenin başka bir reçetesi yok. Çin de buna bir örnektir."

Bir zamanlar insanların kıyafetine bakıp kredi veren bir nesil vardı

Bir zamanlar insanların kıyafetine bakıp kredi veren bir nesil vardı

"İnsanların kıyafetlerine bakarak kredi veren bir nesil vardı bir zamanlar. Halkın çözüm bulduğu tefeci finansman sistemi vardı. Faktoring sistemi bu kirliliği ortadan kaldırdı. Apple, faktoring ile büyüyen bir firmadır. Faktoring pahalı bir modeldir ancak gerçek faktoring modelinde gerçek bir iş, gerçek bir kâr vardır. Siz malınızı satıyorsunuz 3 ay vadeyle, bana geliyorsunuz. Bu 3 aylık sürenin bir finansman hesabı var, size sunuyorum bu kadar fark alırım diye. Siz 3 ay önce parayı alarak yeni bir iş yapma gücü kazanıyorsunuz."

Avrupa'da 1 aydır geziyorum 1 tane inşaat görmedim

"Son 1 aydır Avrupa'da 5 ülkede toplantılar yapıyorum, geziyorum.. 2009 krizinden de büyük bir kriz var şu anda Avrupa'da. Ama şok etkisi 2009'a göre daha az. Türkiye'ye geldim, inanılmaz inşaatlar var. Ekonomideki canlılığı inşaat sektörüyle ölçerim ben. İnanın Avrupa'da bir tane bile inşaat görmedim son 1 ayda."

Kastelli krizinde öğrendiğimi 2001'de Romanya'da kullandım

"Biz Türkiye'de krizlerle yetişmiş bir nesiliz. Ben 5 büyük kriz gördüm. İlki Kastelli krizi. Egebank'ta müfettiştim, kriz patlayınca müdürüm geldi, "Paraları al veznenin camlarına deste deste paraları koy" dedi. 2001 yılında Romanya'da Banca Turka Romana vardı, battı... O gün topladım direktörlerimi, "Bütün mevduat müşterilerini arıyorsunuz, paranızı gelip alabilirsiniz' diyorsunuz, paraları veznenin camına diziyorsunuz" dedim. Bir sonraki ay bankadaki mevduatımız ikiye katlanmıştı."

Ben kendimi hiç yargılamadım

"Hayat, geçmişle geleceğin bileşkesi, geçmiş hep arkanızdan geliyor. Geçmişinizden hiçbir şekilde pişmanlık taşımıyorsanız geleceğe daha güvenle bakıyorsunuz. Geçmişinizde pişmanlıklarınız varsa o sizi zayıflatır. Kendimi hiç yargılamadım."