Denizlili sanayici 2015’ten umutsuz

DENİZLİ - (DÜNYA)

Denizli Sanayi Odası’na (DSO) üye 1370 sanayiciden 275’nin yanıtladığı Denizli Sanayisinin Genel Görünüm Anketi’nin sonuçları DSO Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Keçeci tarafından açıklandı. Anket Denizli ekonomisinde 2014 yılının, 2013 kadar olumlu geçmediğini gösteriyor. Dahası beklentilere göre 2015’in 2014’ten çok daha zor bir yıl olacağına da işaret ediyor. 2014 yılı anketi durağan bir tabloyu ortaya seriyordu. 2015 yılı anketi ise beklentilerdeki iyimserlik bakımından azalmaya işaret ediyor. 

Ankete katılan işyerlerinde ortalama çalışan sayısı yüzde 11 artsa da Denizlili sanayici 2015’ten yana umutsuz. Sanayicilerin sadece 3’te biri 2015’in üretim ve satışlar açısından iyi geçeceğini düşünüyor. Kapasite kullanım tahmini önceki 2 yıldan düşük. Yatırımdan daha çok modernizasyona yönelen Denizlili sanayicilerin sadece yüzde 20’si yurtdışına yatırım düşünüyor. Yeni yatırım iştahı azalsa da sanayici 2014’te yüzde 6 seviyesine olan Ar-Ge 'ye yönelimi yüzde 10’a yükseltmiş görünüyor. 

Tekstil ve konfeksiyon, kablo- bakır tel ve metal-makine sektörleri için 2016 yılı beklentileri 2014’e göre daha da kötümserleşirken mermer ve madencilik sektörü 2015 beklentileri bakımından en olumlu sonucu veren sektör olarak ön plana çıktı. 

İstihdam yükseliyor 

Geçmiş iki yılın anketi, ortalama çalışan sayısının 2013 ve 2012’de sırasıyla 159 ve 139 olduğunu gösteriyordu. 2014’te sanayicilerin yüzde 84’ü ‘istihdamım arttı ya da aynı kaldı’ diyor. Bu oran 2013 için yüzde 96 idi. Metal-madeni eşya ve Makine sektörü yüzde 59, kablo ve bakır tel sektörü yüzde 38, tekstil ve konfeksiyon sektörü ise yüzde 30 oranında ‘istihdamım arttı’ diyor. Bu oran bugüne kadar sektörler için alınmış en düşük oran. Sanayicilerin yüzde 75’i 2015 yılında istihdamın artacağını düşünüyor. ‘İstihdamımız azalacak’ diyenlerin oranı ise yüzde 25. Sanayicilerin yüzde 40’ından fazlası 2014’te üretim, iç-dış satış ile yeni siparişlerinin arttığını belirtiyor. Bu oran geçen sene 3’te 2’ye kadar yükselmişti. Metal-madeni eşya-makine’ sektöründe üretim ve siparişlerinin arttığını belirtenlerin oranı sırasıyla yüzde 65 ve yüzde 60. Bu sektörde sanayicilerin yüzde 45’i ise iç satışların 2015’te azalmasını bekliyor.‘Kablo bakır tel’ sektöründe ise her 2 sanayiciden biri 2014 yılında dış satışlarının azaldığını belirtiyor. Tekstil ve konfeksiyon sektöründe 2015’te dış satışlarının azalmasını bekleyenler yüzde 44. 

Kapasite kullanımı son 3 yılın en düşüğü 

Sanayiciler arasında 2014’te yüzde 75’in üzerinde bir kapasite kullanım oranına eriştiğini belirtenlerin oranı sadece yüzde 45. Bu oran son 3 yılın en düşük oranı. 2015 yılında yüzde 75’in üzerinde kapasiteye erişirim diyenlerin oranı da benzer şekilde yüzde 49. Bu oran geçen yıl yüzde71’di. Kablo bakır tel sektöründe yüzde 75’in üzerinde kapasite kullanımına erişenlerin oranı sadece yüzde 33. Bu oran önceki iki yıl sırasıyla yüzde 73 ve yüzde 45’ti. Tekstil ve konfeksiyonda 2014’te yüzde 75’in üzerinde kapasite kullananların oranı yüzde 57. Mermer ve madencilikte 2014 yılında yarı kapasiteye dahi ulaşamadığını belirtenlerin oranı yüzde 20’yi buluyor. 

2014’te kârlılık düştü 

2014’te ‘Kârlılığım arttı’ diyenler yüzde 21, ‘Aynı kaldı’ diyenler yüzde 33. 2013’te bu oranlar sırasıyla yüzde 36 ve yüzde 32 idi. Kâr marjlarım azaldı ya da zarar ettim diyenler 2013 yılında yüzde 32 iken 2014’te yüzde 45’e ulaştı. Doğaltaş sektörü istisnasız ‘zarar etmedik’ derken, karlılığının arttığını belirtenler yüzde 28. Kablo bakır telde kâr marjlarım azaldı ya da zarar ettim diyenler yüzde 67’yi buluyor. 

Her türden maliyet kalemi arttı 

Denizlili sanayiciler 2014’te her türden maliyet kaleminin arttığına vurgu yapıyor. Enerji maliyetindeki artış yüzde 86. Bunu yüzde74 ile istihdammaliyeti izliyor. Kablo bakır telde 2014’te ‘enerji maliyetim arttı’ diyenler yüzde 66. Denizli’de, ‘stihdam maliyetim arttı’ diyenlerin oranı geçen seneye göre 2 puan artış kaydederek yüzde74’ e ulaşıyor. Her 3 sanayiciden ikisi geçen seneye göre tahsilat vadelerinin uzadığına vurgu yapıyor. ‘Değişmedi’ diyenlerin oranı ise yüzde 29. Sadece yüzde 4’ü tahsilat vadelerinin kısaldığını belirtiyor. 2013’te yüzde 45 olan tahsilat vadelerm uzadı diyenlerin oranı 2014’te yüzde 67’ye çıkıyor. 2014’te hedefl diği satış miktarına erişme oranı yüzde 10 gerileyerek yüzde 73 oldu. Finansman sıkıntısı 2008 düzeylerinde 2014’te finansman sorunu yaşayanların oranı yüzde 43. Bu oran, son 6 yılın en yüksek ikinci rakamı olarak göze çarpıyor..Finansman sorununun en önemli nedeni yüzde 32 ile ‘müşterilerin yükümlülüklerini yerine getirememesi’. Bu yanıtı yüzde 28 ile ‘kredi maliyetinin yüksekliği’ ve yüzde 14 ile ‘işletme sermayesinin yetersizliği’ izliyor. 2014’te kredilerini yenileyenlerin oranı, önceki yıla göre 1 puan civarında bir azalışla yüzde 44 seviyelerinde. Kredi miktarı artanlar ise 2013’e göre 7 puanlık bir artışla yüzde 40’a ulaşıyor. 2014’te toplam krediler içinde yüzde 50’nin üzerinde döviz kredisi kullandığını belirtenlerin oranı, yüzde 33,5. Bu oran 2013 ve 2012’de de yüzde 41 ‘di. 

“2015 yatırımlar açısından umut vaat etmiyor” 

Ankete yanıt verenlerin yüzde 40’ı, 2014’te yatırım yapmamış. Bu oran önceki ankete göre 7 puanlık yükseliş gösteriyor. Yeni yatırıma gidenler yüzde 20. ‘Modernizasyon’, yüzde 32. Sanayicilerin yüzde 20’si bu yıl yurtiçinde yatırım düşünüyor. Bu oran 2013'te yüzde 28 ve 2012'de yüzde 45 seviyelerinde idi. Sanayiciler, 2015’te yüzde 18,5 ile verimliliği artırma, yüzde 18 ile pazarlamaya yoğunlaşma, yüzde 16 ile teknoloji yenilemeye ağırlık vermeyi planlıyor.2014’te yüzde 6 seviyesinde olanAr-Ge ise yüzde 10’a çıkmış durumda. Farklı bir işkoluna 2015’te yatırım yapmayı düşünenler yüzde 23. Bu girişimciler yeni yatırım için ‘inşaat -konut’ ve ‘makine’ sektörlerini düşünüyor 

‘Ürün kalitemizi yükselttik’ diyenler yüzde 20, ‘Teknolojimizi yeniledik’ diyenler yüzde 15. ‘İşgücü verimliliğini artırdım’ diyenler ise yüzde 11 oranında. İş sağlığı ve güvenliği denetimi geçirenlerden herhangi bir uyarı veya ceza almadığını söyleyenlerin oranı yüzde 86. Sanayicilerin yüzde 69’u Yeni Kadın istihdam Paketi’nin kadın istihdamını azaltacağını düşünüyor. Yüzde 88’i nitelikli eleman yetiştirme konusunda kamu ve STK’ları yetersiz buluyor.

TL'nin değer kaybı sanayiciyi olumsuz etkiledi

Sanayicilerin yüzde 64’ü TL’nin değer kaybetmesinden ‘olumsuz’etkilenmiş, ‘olumlu’ etkilenenlerin oranı yüzde 20, etkilenmeyenlerin oranı ise yüzde 15. Doğaltaşçıların yüzde 70’i ‘olumlu’ etkilenirken, ’Metal-Madeni Eşya-Makine’ sektöründe bu oran tam tersi. Yüzde 87’si paritede euro aleyhine değişmenin ‘karlılıklarını’ olumsuz etkilediğini belirtiyor. ‘Maliyetler’ ve ‘satışlar’ bakımından da bu oran sırasıyla yüzde 80 ve yüzde 85. Yüzde 71’i düşen petrol fiyatlarının maliyetlerindeazaltmadığın belirtiyor. Sınır komşularımızda yaşanan karışıklıkların lojistikte olumsuzluk yarattığını belirtenler yüzde 99. İhracatta bu oran yüzde 98, hammaddede ise yüzde 95