Felaketin üzerinden 10 yıl geçti

ANKARA - Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan 17 Ağustos 1999'da saat 03.02'de meydana gelen ve yaklaşık 45 saniye süren 7.4 büyüklüğündeki depremin üzerinden 10 yıl geçti.

Kocaeli, Gölcük, Düzce, Sakarya, İstanbul ve Yalova'da büyük can ve mal kaybı ile yıkıma neden olan depremde resmi verilere göre 17 bin 480 kişi hayatını kaybederken on binlerce kişi yaralandı.

İl genelinde, aradan 10 yıl geçmesine rağmen yıkım programında ancak içinde yaşayanlar olduğu için yıkılamayan 37 bina bulunuyor.

Ağır hasarlı 37 binadan 18'i İzmit, 5'i Derince, 3'ü Gebze, 3'ü Gölcük, 1'i Körfez, 3'ü Kartepe ve 4'ü de Başiskele ilçesinde yer alıyor.

Ayrıca, 4 ağır hasarlı binanın "tescilli ve tarihi eser" niteliğinde olduğu için Kurul Kararı alınana dek yıkım kapsamından çıkarıldığı, 3 binanın ise Marmara depremi sonrası yapılan hasar tespit çalışmalarında "ağır hasarlı" olarak rapor edildiği ancak hak sahiplerinin bu tespitlere itiraz etmesi sonucu konunun yargıya taşındığı, bu binaların hukuki süreç tamamlanana kadar yıkım kapsamından çıkarıldığı öğrenildi.

Bu arada Kocaeli'nde orta hasarlı olup halen onarım ve güçlendirme işlemi tamamlanmamış yaklaşık 400 bina bulunuyor. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü'nce 26 Şubat 2009'da, 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremleri sonrası tespit edilen orta hasarlı konut ve iş yerlerinin, onarım ve güçlendirme projelerinin yürürlükte bulunan genelge ve yönetmeliklere göre onarım, güçlendirme ile ilgili her türlü projelerini hazırlatabilmeleri, inşaat, iskan ruhsatını alabilmeleri ve onarımlarını yapabilmeleri için sürenin 31 Aralık'a uzatıldığı kaydedildi.

7 katlı memur lojmanlarının yıkım işlemleri sürüyor

Depreminin ardından hasarlı olduğu tespit edilen Kocaeli Özel İdare Müdürlüğü'nün Körfez Mahallesi Atatürk Bulvarı'ndaki 7 katlı memur lojmanlarının ise yıkım işlemleri devam ediyor. Orta hasarlı olan, önce güçlendirilmesine daha sonra da yıkılmasına karar verilen lojmanların yıkımı için açılan ihaleyi kazanan firma, çalışmalarını hızla sürdürüyor.

Japonya'dan özel yıkım makinesi getirten firma, çevre güvenliğinin ardından yaklaşık 4500 metrekarelik alan üzerindeki lojmanları yıktırıyor.

YALOVA

Marmara Depremi'nden en fazla etkilenen kentlerden biri olan Yalova'da geçen süre içinde yaralar sarılmaya çalışıldı.

Halen yıkılmayı bekleyen ağır hasarlı 4 binanın bulunduğu Yalova'da depremin ardından yapılan kalıcı konut bölgelerindeki doluluk oranının ise yüzde 70'ler seviyesinde olduğu bildirildi.

İl Kriz Merkezi verilerinden derlenen bilgiye göre, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nde Yalova'da resmi rakamlara göre 2 bin 504 kişi hayatını kaybetti, 4 bin 505 kişi yaralandı.

Yalova'nın toplam konut stokunun yüzde 45'inin etkilendiği depremin ardından, kentteki 33 bin 708 konut ve iş yeri, çeşitli derecelerde hasar gördü.

En büyük tahribatın merkez Hacımehmet Ovası ve Bahçelievler Mahalleleri'nde yaşandığı depremde, özellikle Çiftlikköy ve Çınarcık ilçelerindeki tatil siteleri de büyük oranda etkilendi.

Deprem sonrası bin 252 kamu görevlisi başka illerdeki görevlere nakledilirken, depremin özellikle yazlık bölgelerde can ve mal kaybına yol açması, kentin önemli gelir kalemlerinden turizme, dolayısıyla ekonomik hayata darbe vurdu.

Depremde, mevcut elektrik, kanalizasyon ve içme suyu alt yapısının üçte ikisinin zarar gördüğü Yalova'da ağır hasar gören bin 676 bina yıkılarak, enkazı kaldırıldı.

4 adet ağır hasarlı bina yıkılmayı bekliyor

Sebahattin Bilyay, il merkezi ve Termal ilçesinde birer, Çiftlikköy ilçesinde ise 2 olmak üzere toplam 4 adet ağır hasarlı binanın ise depremin üzerinden 10 yıl geçmesine rağmen ödenek bulunamadığı için yıkılamadığını belirtti.

Binalardan ikisinin dört katlı, birinin 3 katlı diğerinin ise tek katlı olduğunu kaydeden Bilyay, binaların bugüne kadar yıkılamamasında, bina sahiplerinin ağır hasar olmadığına dair açtıkları davaların da etkisi bulunduğuna dikkati çekti.

SAKARYA

Depremde, yaklaşık 4 bin kişinin hayatını kaybettiği Adapazarı'nda ağır hasarlı ve yıkılan 25 bin 538 konut ve 5 bin 89 iş yeri tespit edildi. 19 bin 952 daire de orta hasarlı olarak nitelendirildi. Depremden bu yana her 6 ayda bir onarım süresi uzatılan orta hasarlı 19 bin 952 daireden bin 662'si halen onarılmayı bekliyor.

Orta hasarlı binaların ruhsat ve proje işlemlerinin tamamlanması için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nca son gün olarak belirlenen 31 Aralık 2008 tarihi, binaların onarım ve güçlendirme işlemlerinin tamamlanması şartıyla, 31 Aralık 2009'a kadar uzatıldı. Bu süre içinde bin 662 orta hasarlı daireden 413 için onarım ruhsatı alındı.

Depremin ardından Yeni Yerleşim Bölgesi adıyla anılan Camili, Karaman ve Korucuk mahallelerinin sağlam zemininde depreme dayanıklı toplu konut alanları oluşturuldu. TOKİ ve yerel yönetimlerce bölgede yapılan konutlarda yaklaşık 80 bin kişi yaşıyor.

469 prefabrike konutta 3 bin kişi yaşıyor

Depremden sonra yaptırılan 10 bin 379 prefabrike konuttan bugüne kadar 9 bin 910'u boşaltıldı. Halen 469 prefabrike konutta 3 bin kişi yaşıyor. Kullanım süreleri 5 yıl olarak belirlenen prefabrike yapıların boşaltılması için daha önce tanınan sürelere rağmen tahliyeler henüz tamamlanamadı.

Hasar gören okulların yerine 66 prefabrike okul yapıldı. Prefabrike okulların kalıcı binalara kavuşturulması için başlatılan çalışmalarda, 60 kalıcı okul binası inşa edildi. İki lise ve 4 ilköğretim okulundan oluşan toplam 6 prefabrike okulun ise 2010 yılı içinde kalıcı binalara kavuşturulması planlanıyor. Depremde ağır hasar gören Valilik binası yıkılarak yerine Kent Meydanı düzenlemesi yapıldı. Yenikent bölgesinde yapılan bu yıl hizmete giren Valilik Kampüsü'nde birçok kurum aynı çatı altında toplanmış oldu.

DÜZCE

Derin yaralar açan Marmara Depremi'nde Düzce'de en fazla can kaybı Merkez, Gölyaka, Cumayeri, Gümüşova ve Çilimli ilçelerinde meydana geldi. 270 kişinin hayatını kaybettiği depremde 685 kişi enkaz altından kurtarıldı, bin 157 kişi yaralandı.

Kentte ilk büyük sarsıntı ve ardından gelen artçı depremler sonucu birçok resmi ve özel kuruluş binası yıkılırken, önemli bir kısmı da ağır hasarlı hale geldi. Düzce Belediye binası, Düzce Devlet Hastanesi, Düzce Lisesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Orman Fakültesi ve Tıp Fakültesi ağır hasarlı binalar arasında yer aldı.

Devlet Hastanesi'nin birçok bölümünün zarar görmesi nedeniyle acil sağlık hizmetleri hastane bahçesinde kurulan çadırlarda verildi. Enerji hatlarındaki ağır hasar nedeniyle de deprem sonrasında ilçe merkezleri ve köylere bir hafta elektrik verilemedi. İletişimin sağlanamaması hayatı daha da güçleştirdi.

Evleri yıkılan ve hasar görenler için Düzce'nin çeşitli kesimlerinde çadır kentler kuruldu. Altyapısı sağlanan, sağlık hizmeti verilen çadır kentlerde ayrıca polis karakolları oluşturuldu. Belirli merkezlerde kurulan çadır kentlerin yanı sıra vatandaşlar da kendi imkanları ile evlerinin yakınlarına kurdukları çadırlarda barındı.

Devam eden artçı sarsıntılar nedeniyle, evi sağlam olan vatandaşlar da uzun süre çadırlarda kalmayı tercih etti. Kısa süre sonra depremzede ailelerin geçici olarak barınmalarını sağlamak amacıyla prefabrike konutların yapımına geçildi. Biten konutlar hak sahiplerine kura ile dağıtıldı.

Bu arada kesin hasar tespit raporuna göre konutu yıkık ve orta hasarlı olanlara mal sahibi ya da kiracı olduğuna bakılmaksızın ayda 100 TL olmak üzere bir yıl süreyle geçici barınma yardımı yapıldı.