GAP Eylem Planı tarım ve turizm
Hüseyin BOZKURT / Yeminli Mali Müşavir
Kısa bir süre önce GAP Eylem Planı açıklandı. Açıklanan plan, 5 yıllık bir süreci kapsayacak olup, belirtilen bir çok konu, yörenin beklentilerini karşılamaktan uzak. Öncelikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni tarım, turizm, hayvancılık ve sanayi açısından ve komşu ülkelerle dış ticaret açısından irdelemek gerek.
Bölgemizde; Gaziantep, Diyarbakır, şanlıurfa, Mardin, Batman, Adıyaman, Siirt, şırnak ve Kilis illeri olmak üzere 9 il bulunmaktadır. Sulamaya elverişli ova denince Harran Ovası aklımıza gelse de bölgemizde Kızıltepe, Batman, Suruç, Barak, Ceylanpınar, Nusaybin gibi büyük çaplı tarıma elverişli ovalar da mevcut. Bu ovalarda bilinçli bir sulu tarıma geçiş acilen gerekli. Harran Ovası'nda 1993'de sulama başlamış ancak, henüz bu ovanın bile tamamı sulanmamakta. Sadece GAP sulama projeleri tamamlanıp harekete geçse bile, bölgede büyük bir istihdam ve üretim artışı sağlanacak.
Harran Ovası'nda bile 15 yıldır ovaya su gelmesine rağmen istenilen tarım yapılamıyor. Organik tarım ve damlama sulama yörede geliştirilmelidir. Bu konuda çok geride kalındığını düşünüyorum. Çünkü tarım için toprak var, su var, insan gücü var, proje var ama bu güne kadar ne hikmetse geri kalınmış. Devletin öncülük yapması gerek. Zira yöre halkının sulu ve bilinçli tarım ile ilgili bilgi birikimi yok. Konu ile ilgili kamu kurumlarının çok iyi organize olması, iyi bir planlama ve destek planı şart. Bölgede bazı damlama sulama projeleri var. Bu tür projelere, kamu kurumlarının ve bankaların destek olması ve işlerini kolaylaştırması gerek. Kısaca modern tarımı çok kısa sürede geliştirmeliyiz. Çünkü bölge de bu potansiyel var.
Öte yandan bölgede nüfus yoğunluğu da fazla. Batı illerine göç eden yöre insanını da sayarsak ülkemizin nüfus yoğunluğu en fazla bölgelerindeniz. Yine bu illerimizde şanlıurfa'daki Karacadağ, Tektek Dağları, Gaziantep, Diyarbakır, Adıyaman, Mardin, Siirt, Batman ve şırnak'ın dağlık kesimleri küçük baş hayvancılığı başta olmak üzere hayvancılığa elverişli.
Ayrıca modern hayvancılık artık ovalarda da yapılıyor. En büyük örneği Koç-Ata çiftliği. Bu bölgemizde sulama ile birlikte hem dağlık kesimlerde hem de sulu tarım yapılan yerlerde hayvancılık geliştirilmeli.
Bir diğer yandan şanlıurfa, Mardin, Gaziantep, Adıyaman, Nemrut, Diyarbakır, Hasankeyf, Midyat gibi tarihi açıdan zengin yörelerimizi turizme kazandırmalıyız. Özellikle yabancı turisti çekecek projeler uygulanmalıdır.
Irak, ıran ve Suriye gibi sınır ülkelerle ihracata ve bölgemizde ihraç ürünlerinin üretilmesine destek verilmeli. Unutmayalım ki, bu devletlere Batılı ülkeler büyük ihracatlar yapıyor. Bu pazarı korumak ve geliştirmek suretiyle hem bölgeye hem de ülkeye döviz kazandırabiliriz. Bu konuda ihracatın önündeki engeller kaldırılmalı ve destekler verilmeli...