Hangi durumda, işçilerin ücret ve eklerinde indirime gidilebilir?

AHMET METİN AYSOY / SGK eski Başmüfettişi

Ücret ve eklerinin indirilmesi suretiyle, işveren işletme riskini belli ölçüde işçilere aktarabilir mi? Bu sorunun cevabı için, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin E.2012/23165, K.2012/38120 sayılı kararını incelemek uygun olacaktır.

Bu kararda özetle; ‘’Dava, feshin geçersizliği ve işe iade istemine ilişkindir. Değişiklik feshi, işyerinde geçerli nedenin ortaya çıktığı bir süreçte işverenin uygun son çare olarak feshi önleyecek esaslı değişikliğe başvurması, buna karşılık işçinin bu değişikliği kabul etmemesine bağlı olarak gerçekleşen fesihtir. Değişiklik teklifinin reddi tek başına geçerli neden olarak kabul edilemez. Davalı işverence, işçiye yapılan kreş ve çocuk yardımı ile fazla çalışma ücretine yönelik değişikliklerin nasıl bir işletmesel nedenle fesih sonucu doğuracağı ve bundan kaçınmak için fesihten önce söz konusu değişikliklere başvurulduğu açıklanmamış olup, bu hususlar işyerindeki işin akışı ve ifa şekline bağlı çalışma şartlarından değildir. İşletme risklerini işveren taşımakta olup ücret ve eklerinin indirilmesi girişimi bu riskin belli ölçüde işçilere aktarılması anlamına gelmekte, böyle bir sonuç ancak ekonomik kriz gibi dönemlerde ve işyerinin ayakta kalmasını zorunlu kıldığı istisnai hallerde geçici bir uygulamaya yönelik ise kabul edilebilir. İşverence yapılan değişiklik feshi geçerli bir nedene dayanmamaktadır.’’ Denilmektedir.

Söz konusu karara göre; Ekonomik kriz gibi dönemlerde ve işyerinin ayakta kalmasını zorunlu kıldığı istisnai ve geçici hallerde, işverenin ücret ve eklerinde indirime gitmesi kabul edilebilir. Amaç, işverenin son çare olarak feshi önleyecek esaslı değişikliğe gitmesi olup, bunun kanıtlanması gerekmektedir. Bu değişikliğin işçi tarafından kabul edilmemesi, işveren açısından geçerli fesih sebebini oluşturur.