Hizmet sözleşmelerinde fatura düzenleme tarihi
Yılmaz Sezer / Güncel & Laviale Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı
Bilindiği üzere başta kamu kurum ve kuruluşları olmak üzere birçok şirket bazı hizmet alımlarını dışarıdan sağlamaktadır. Firmalar bu amaçla ihaleler düzenlemekte ve ihale sonucunda hizmet alım sözleşmesi düzenlenmektedir. Bu sözleşmelerin gereği olarak da yapılan dönemsel hak edişler sonucunda ilgilisine ödeme yapılmaktadır. Tabi burada karşımıza hizmet alımları nedeniyle düzenlenen faturaların hangi tarih itibariyle düzenleneceği sorunu çıkmaktadır. Çünkü fatura düzenlemekte esas kural olan mal teslimi ve hizmet ifası şartı gerçekleşmiş olmasına rağmen yasal süresi içinde fatura düzenlenemediği haller olabilmektedir. e-fatura uygulamasına geçilmesi ile beraber bu sorun daha yoğun olarak hissedilmekte ve önem arz etmektedir. Çünkü e-fatura uygulaması ile geçmişe yönelik fatura kesme uygulaması da son bulmuştur.
Vergi Usul Kanunu'nun 229. maddesinde faturanın tanımı yapılmış olup, 232. maddesinde ise fatura vermek ve almak zorunda olanlar belirtilmiştir. Aynı kanunun 231. maddesinde ise faturanın mal teslimi ve hizmet ifası tarihinden itibaren azami 7 gün içinde düzenlenmiş olması gerektiği aksi takdirde hiç düzenlenmemiş sayılacağı belirtilmiştir.
e-fatura uygulamalarının açıklandığı 397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde ise süreler yönünden Vergi Usul Kanunu hükümlerinin geçerli olduğu belirtilmiştir. Yani e-fatura düzenlenmesi için farklı bir süre belirlenmemiş olup 7 günlük süre uygulamasının geçerli olduğu belirtilmiştir.
Burada dikkat edilmesi gereken konu gelir veya kurumlar vergisi karşısında dönemsellik ilkesinin ihlal edilmesinden çok Katma Değer Vergisi (KDV) açısından dönemsellik ilkesinin ihlal edilmesidir. Dolayısıyla konunun KDV Kanunu açısından da incelenmesi gerekmektedir. Konu ile ilgili KDV Uygulama Tebliği'nin I /Ç-1 Nolu vergiyi doğuran olayın meydana gelmesi başlıklı bölümünde hakedişli işlemlerde, verilen hizmet nedeniyle elde edilen hakediş bedeli için hakedişin tahakkuk ettiğini belgeleyen kabul tutanağının düzenlendiği, yani hakediş raporunun onaylandığı tarihte vergiyi doğuran olay gerçekleşeceği ifade edilmiştir.
Ancak 2011-1 Nolu KDV Sirkülerinde ihaleli ve hakedişe bağlı hizmet alım işlerinde KDV açısından vergiyi doğuran olayın hakedişin ihale makamında onaylandığı tarih olduğu teyit edilmiş olup, faturanın hakedişin onaylanmasından önce düzenlenmesi halinde ise faturanın düzenlenmesi ile vergiyi doğuran olayın meydana geldiğinin altı çizilmiştir. Bu sirküde esas olarak belirtilmek istenen vergiyi doğuran olayın esas itibarıyla hakedişin idare tarafından onayı ile gerçekleştiği ve fatura düzenlenmesinin bu tarihten sonra en geç 7 gün içinde yapılması gerektiğidir. Ancak herhangi bir nedenle fatura hakediş onayından önce düzenlenmişse mükellefin takdiri ile vergiyi doğuran olay fatura tarihine çekilmektedir.
Yukarıda detaylı olarak açıklandığı üzere hizmet alım ihalelerinde, hizmetin yapılmış olması vergiyi doğuran olay olarak fatura düzenlenmesi için yeterli görülmemiş, hizmetin yapılmış olduğunun idare tarafından kabul edilmiş olması şartına bağlanılmıştır. Yani bu gibi durumlarda ister kâğıt ortamında düzenlenecek olsun, isterse de elektronik ortamda düzenlenecek olsun faturanın hakedişin onaylanmasından sonra azami 7 günlük süre içinde düzenlenmesi gerekmektedir.