Türkiye ekonomik özgürlükler sıralamasında yükseldi

ANKARA - Kanada'nın önde gelen düşünce kuruluşu Fraser Enstitüsü'nün hazırladığı Dünya Ekonomik Özgürlük Endeksi'ne göre, küresel kriz, ekonomik özgürlükte küresel düzeyde gerilemeye neden oldu. Türkiye ise 88'den 74'üncü sıraya çıktı.

Liberal Düşünce Topluluğu'ndan (LDT) yapılan açıklamaya göre, kamu politikaları alanında Kanada'nın önde gelen düşünce kuruluşu Fraser Enstitüsü'nün hazırladığı, 80 ülkeden bağımsız kuruluşla birlikte LDT'nin de katkı sağladığı Dünya Ekonomik Özgürlük Endeksi 2010 Yılı Raporunda, Türkiye 74. sırada yer aldı. Geçen yıl 88. sırada yer alan Türkiye, gösterdiği başarılı performansla 14 basamak birden yükseldi.

Açıklamaya göre rapor, geçen yıl, küresel ekonomik krize verilen tepkinin ekonomik özgürlükler üzerinde önemli yansımasının olacağı uyarısıyla yayımlanmış ve ülkelerde özgürlük seviyelerinin düşebileceği tahmininde bulunmuştu. Bu tahmin dünya ölçeğinde büyük ölçüde doğrulanmış olmakla birlikte, Türkiye 0,40 puanlık artışla, sıralamada bir önceki yıla kıyasla 14 ülkeyi daha geride bırakmayı başardı.

Söz konusu açıklamaya göre, geçen yılki raporda İsrail, Çin, Rusya ve Azerbaycan gibi ülkelerin gerisinde olan Türkiye, bu yıl bu ülkeleri geçti. 2008 verilerine göre hazırlanan rapor, yılın ilk çeyreğinde ekonomik özgürlüğün ilk defa global bir düşüş yaşadığını, 2007 yılında 6,74 olan ortalama başarı puanının 2008'de 6,67'ye gerilediğine işaret ediyor.

Toplam 123 ülkenin ekonomik özgürlükleri 1980 yılındaki oranlara dönmüş durumdayken, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu yalnızca 35 ülke iyileşme kaydetti.

Rapora göre, 2008 yılındaki ekonomik düşüşe rağmen, birçok ülke tehlikeli kredi hacmini genişletme yolunu seçerek ve regülasyon kararları alarak, ekonomik özgürlüğe ve gelecekteki büyümeye zarar verdi. Oysa durgunluğun sürdüğü dönemde dahi, serbest ve açık piyasaların olduğu ülkelerdeki yaşam kalitesi, devletin hakim olduğu ekonomilerdekinden epey yüksek oldu.

Ekonomik özgürlükle işsizlik arasındaki ilişkiyi inceleyen bir araştırmaya da yer verilen 2010 yılı raporunda, küresel durgunluğu aşma sürecinde ekonomik özgürlükleri genişletmenin işsizlikle mücadele için de sağlam bir yol olduğuna işaret edildi.

Açıklamaya göre, Dünya Ekonomik Özgürlük Endeksi'nde bu yıl yine Hong Kong birinci sırada yer alırken, onu Singapur ve Yeni Zelanda takip etti. ABD'nin 6. sıradaki yeri değişmese de puanı 8,06'dan 7,96'ya geriledi. İngiltere, Fransa ve İspanya gibi Avrupa ülkelerinin ekonomik özgürlük puanları ve sıralamadaki yerleri düştü. Toplam 141 ülke arasında Zimbabve yine sonuncu sırada yer aldı.

Dünya Ekonomik Özgürlük Endeksi Raporunda dünya genelinde ülkeler sıralanırken, ekonomik özgürlüğü destekleyen politikalar baz alınarak 42 farklı ölçüt kullanılıyor. "Kişisel tercih hakkı, gönüllü mübadele, serbest rekabet ve özel mülkiyet hakları",  ekonomik özgürlüğün köşe taşlarını oluşturuyor.

Ekonomik özgürlük, "devletin faaliyet alanının genişliği, mülkiyet hakları ve hukuki yapı, sağlam para, serbest ticaret ve krediler, işgücü ve ticari faaliyetler üzerindeki regülasyon" olmak üzere 5 farklı alanda ölçülüyor.

Açıklamada, dünyada refah seviyesinin en üstte olduğu ülkelerde ekonomik özgürlüğün de daha yüksek olduğuna dikkat çekilirken, bu ülkelerde yaşayanların yüksek yaşam standartlarına ve kişisel özgürlüklere sahipken, sıralamada altlarda olan ülkelerin vatandaşlarının genelde yoksul ve birey haklarına pek saygı göstermeyen baskıcı hükümetlerle muhatap olduğu kaydedildi.