Uluslararası yatırım açığı hızlı büyüyor

 

 

ANKARA - Dünya ekonomisinde sorunlar ve küresel finansal sistemde kırılganlığın sürdüğü 2012 yılında, yabancıların Türkiye'deki doğrudan yatırım, sıcak para yatırımı, kredi alacağı ve mevduattan oluşan toplam varlığı hızlı bir büyüme kaydetti; buna bağlı olarak Türkiye'nin uluslararası yatırım açığı da hızla büyüdü. 

DÜNYA'nın Merkez Bankası verilerinden yaptığı hesaplamaya göre, geçen yıl Türklerin yurtdışındaki varlıkları 35.6 milyar dolar yani yüzde 20 oranında artarak 213.6 milyar dolara yükselirken, Türkiye'nin "uluslararası yükümlülüğünü" oluşturan yabancıların Türkiye'deki varlıkları yüzde 26 oranında yani net 129.3 milyar dolarlık büyümeyle 627.5 milyar dolara ulaştı. Yabancıların Türkiye'deki varlıkları; başka deyişle Türkiye'nin uluslararası yükümlülüğü ile yurtdışı varlıkları arasındaki dengeyi ifade eden "uluslararası yatırım pozisyonu"ndaki açık, 2012 yılında net 93.7 milyar dolar yani yüzde 29 büyüyerek 413.9 milyar dolara ulaştı.

 

Sıcak para dikkat çekiyor

Geçen yıl Türkiye'deki toplam yabancı varlığında yaşanan 93.7 milyar dolarlık artışın 69.6 milyar doları, sıcak para yatırımlarından kaynaklandı. Bunun da 31.5 milyar doları borsa, 38.1 milyar doları DİBS'deki sıcak para portföyünden kaynaklandı. Bu artışla borsadaki yabancı portföyü 70.6 milyar dolar; DİBS'e park etmiş tutar da 108.4 milyar dolar olmak üzere toplam sıcak para portföyü 2012 sonu itibariyle 179 milyar dolara ulaştı. Geçen yıl sıcak para portföyü, borsada yüzde 80.4, DİBS'te yüzde 54.2, toplamda yüzde 63.6 büyüdü.

 

Özelleştirmeler etkili oldu

2012 sonu itibariyle yabancıların Türkiye'deki varlıklarının 181 milyar dolarlık bölümünü, daha çok özelleştirmeler kapsamındaki devir ve satın almalar yoluyla gerçekleşen yabancı varlığı oluşturdu. Yabancı doğrudan yatırımlarının hacmi geçen yıl yüzde 29.3 oranında 41 milyar dolar büyüdü. Yabancıların Türkiye'deki varlıkları arasında yer alan, kamu ve özel sektörün dış kredi borcu 192.3 milyar, reel sektörün yurtdışından kullandığı ticari kredi borcu 26.8 milyar, yabancılara ait Türkiye'deki mevduat hacmi de 46.9 milyar dolara ulaştı. Geçen yıl kamu ve özel sektörün kredi borcu yüzde 4.8 oranında net 8.9 milyar, reel sektörün ticari kredi borçları yüzde 4.5 oranında net 1.2 milyar dolarlık bir artış gösterdi. 

 

Varlık artışı rezerv büyümesinden

Geçen yıl Türkiye'nin 213.6 milyar dolar ulaşan yurtdışı varlığının ise 119.2 milyar dolarla en büyük bölümünü rezerv varlıklar oluşturuyor. Varlıklarda meydana gelen 35.6 milyar dolarlık artışın da 30.8 milyar dolarla büyük bölümü buradan kaynaklandı. Yurtdışına açılan krediler ve Türklerin dışarıdaki mevduatı 1 milyar lira dolayındaki artışla 62.6 milyar, Türklerin yurtdışındaki doğrudan yatırımları 4.1 milyar dolarlık artışla 30.5 milyar dolara ulaşırken, portföy yatırımları 384 milyon dolar azalarak 1.4 milyar dolara geriledi.