Yabancı yatırımlar, yüksek teknoloji ürünlerinde ‘fikri koruma’ya takılıyor
ABD New York Barosu Türkiye Şubesi Başkanı ve Uluslararası Ticaret Hukuku Uzmanı Avukat Faruk Aktay, uluslararası doğrudan yatırımcıların özellikle yüksek teknoloji ürünlerinde ‘fikri mülkiyet’ koruması istediğini söyledi.
Nurdoğan A. ERGÜN
Türkiye’ye yüksek teknoloji yatırımı yapmak için Fransa, İtalya ve ABD’den yatırımcıların ciddi bir ilgisi olduğunu belirten Aktay, “Türk usta ve mühendislerin çok başarılı olduğuna dikkat çeken yabancı yatırımcılar, yüksek teknoloji ürünlerinde ‘know-how’ı kaptırmak istemediklerini ifade ediyor. Eğer, fikri mülkiyetlerin daha sıkı korunmasını sağlayabilirsek ülkemize milyarlarca dolarlık yatırım çekebiliriz” vurgusu yaptı.
Taklitte Türkiye Çin’den sonra ikinci
Özellikle Avrupalı yatırımcıların Türkiye’de yatırım yapmak için ilk beklentisinin fikri mülkiyet koruması olduğunu söyleyen Aktay, Hukuk Bürosu olarak Fransa, İtalya, ABD ve Çin’den yatırımcılarla sürekli temas halinde olduklarını kaydederek, “Bu ülkeler, Türkiye’de yüksek teknoloji yatırımı yapmak için çok istekli. Ancak, Türkiye’de fikri mülkiyet korumasının daha sıkı olmasını talep ediyorlar” dedi.
Avrupa Komisyonu’nun ‘Fikri Mülkiyet Haklarının Korunmasına Dair Raporu’nda Avrupa Birliği için Türkiye’nin öncelik sırasında Çin’den ve Hindistan’dan hemen sonra geldiğine işaret eden Aktay, “Bu raporda, dünya çapında fikri mülkiyet haklarının korunması ve uygulanması konusunda büyük endişe kaynağı olan ülkeler ‘öncelikli ülke’ olarak belirtildi. Çin, AB için en öncelikli ülke olmayı sürdürürken; Hindistan ve Türkiye ikinci öncelikli ülke olmaya devam ediyor” diyerek Türkiye’nin taklitte Çin’den sonra ikinci sırada yer aldığını söyledi. Aktay, Fransız yatırımcılarla yaptıkları görüşmelerde; fikri mülkiyet haklarının etkin bir şekilde korunmuyor oluşunun, Türkiye’ye yatırım yapma isteğinin önündeki en büyük engel olarak gözüktüğünü anlattı.
Tersine mühendislik yapılabiliyor
Aktay, “Yatırımcılar, Türkiye üzerinden transit ticaretle ilgili de aksaklıklar olduğundan yakınıyor. Turistik yerlerde lüks ürünlere dair yapılan taklitler; daha yüksek teknolojideki ürünlerin tersine mühendislik ile kopyalanmasına dair yabancı yatırımcıda endişeleri artırıyor. Yabancı yatırımcıların genel şikayeti ‘Türkiye'nin etiketler ve ambalaj malzemeleri için ana transit noktası olduğu, bunların malzemelerden ayrı olarak AB'ye ihraç edildiği ve AB içinde ihlali tamamlamak için kullanıldığı’ yönünde. Gümrük Kanunu’nun ilgili maddesi uyarınca gümrük idareleri, malın fikri mülkiyet haklarını ihlal ettiğinden şüphelendiğinde, 3 gün re’sen alıkoyarak gümrük işlemlerini durdurabiliyor. Malın sahte olup olmadığını doğrulamak için gerekli olan bu başvuru süresi Avrupa hukuku ile uyumlu hale getirilerek 10 gün olacak şekilde artırılmalı” diye konuştu.
Yatırım ortamını iyileştirecek parametreler
Avukat Faruk Aktay’a göre, Türkiye’ye daha fazla yatırım için ideal ortamın oluşması için tasarlanması gereken parametreler şöyle: Verimli iş gücü piyasası, sıkı patent ve tescil politikaları, gelişmiş insan kaynağı, üniversite ve araştırma kurumlarıyla iş birliği, altyapı, siber güvenlik politikaları, açık finansal piyasalar, ticari sırların korunmasına ilişkin mevzuat, ekonomik öngörülebilirlik, daha etkin ve hızlı yargılama ve siyasi istikrar.