Yeni sezonda fındıkçıları bekleyen sorunlar var
Mustafa KARADERE / Giresun Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı
Bilindiği gibi Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO) son iki sezondur piyasaya müdahale ederek arz fazlası fındıkların piyasadan çekilmesinde ve fındık fiyatlarının belirli periyot izlemesinde büyük rol oynadı. Ancak söz konusu karar süreçlerinde belli bir yere kadar yetkisi olan TMO Genel Müdürü'nün bazı çevrelerce yıpratılması da doğru olmadı. Evet, fındıkta büyük sorunlar yaşanıyor. Bu sorunlar, sadece bugüne veya TMO'nun devreye girdiği döneme özgü değil. Sorunların asıl nedeni arz fazlasıdır. Yani pazarlayabilme kabiliyetimizden daha fazla fındığın üretilmesidir. Fındık üretmekten başka bir alternatifi bulunmayan bölgeler dışında da üretim yapılması büyük bir sorun. Fındık üretim alanlarının bu bölgelerde genişlemeye devam etmesi, sorunları içinden çıkılmaz hale getiriyor.
Sorunların nedeni ve çözümü aslında bellidir: Gerçek üreticinin tespiti yapılarak ürüne değil, üreticiye destek olunmalıdır. Başka bir realite de, artık ülkemizi fındık üretimi açısından büyük tehlikelerin beklemesidir. Orta Amerika'da Şili gibi ülkelerde ciddi anlamda fındık üretimi desteklenmeye başlandı. Öyle ki gelecek 10 yılda bu ülke üretimlerinin 100 bin tonları bulacağı düşünülünülüyor. Bu ülkelerin yanında Gürcistan, Azerbaycan, Orta Avrupa ülkeleri bile fındık üretimini ciddi boyutlara ulaştırma gayretindeler.
Fındık üreticisini bu tür uluslararası gelişmelerden korumak için ciddi planlamalar yapmak gerekiyor. Gerekirse üreticiyi mutlak surette desteklemek, ülkemize rakip ülkeleri üretimden vazgeçirmek için ciddi planlamalar yapmak gerekli. Yoksa, Türkiye elinde bulundurduğu üretim ve pazarlama potansiyelini başka ülkelere kaptırma riski ile karşı karşıya. Ya onlar üretimden vazgeçecek, ya da biz vazgeçmek zorunda kalacağız. Bu konuda en büyük zararı, Türk fındık üreticisi görecektir. Böylesine çetin bir rekabet ortamında Türk fındığında fiyat istikrarı yakalanmalı, üretici mutlak surette sosyal devlet ilkeleri ölçüsünde desteklemeli, diğer ülkelerle her açıdan rekabet ederek fındık üretimini terk etmelerini sağlamalıyız. Yoksa iç meselelerimizle uğraşırsak biz bu treni yakalayamayız.
TMO Genel Müdürü'nü istifaya çağıran mantığın soruna çözüm bulacak irade olarak hükümeti veya genel müdürün talimat aldığı Tarım Bakanı'nı göreve çağırmasının yerinde olacağını düşünmekteyim. Fındığa; her sezon öncesi politika üretmekle yaşanan sorunları çözmek hem mümkün değil ve kalıcı bir çözüm de olmamakta.
Yeni fındık sezonunun başlamasına çok az bir zaman kala, devletin bu yıl fındıkta nasıl bir politika izleyeceği, sektörün planlamasını yapacağı yol haritası açısından çok önemli. Bizim bu duruma odaklanmamız lazım.