Yo-Yo

Ali Orhan YALÇINKAYA - Ekonomist / Economist

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Çin’de ilk ortaya çıktığı söylense de Antik Yunan döneminden kalma Atina Milli Müzesi’nde sergilenen çömlek vazoda Yunan Gençliği’nin bununla eğlendiği görülmektedir. 

16. yüzyılda Filipinli avcılar, vahşi hayvanları ağaçtan yapılan bir cisim ve uzun bir ip ile avladıkları söylenir. 1789 yılına gelindiğinde, yapılan temsili bir resimde geleceğin kral adayı 17. Louis elinde bir L’emigrette tutmaktadır. L’emigrette “ülkeden ayrılmak” anlamına gelen Fransızca termidir. Scientific Amerikan dergisinde 1916 yılında, hakkında bir makale yayınlanınca popüler olur. Bahsettiğim oyuncağın adı Filipinlilerin gel-gel ya da git-gel karşılığı olarak kullandıkları Yo-Yo. NASA’nın 1996’da yolladığı STS-75 uydusu ile uzaya ilk giden oyuncak unvanını da taşımakta. Cuma günü İngiltere’nin AB’den ayrılması (L’emigrette mi demeliyiz acaba?) ile sonuçlanan referandumun sadece bu haftayı değil önümüzde yılları da derinden etkileyeceği muhakkak. 

Peki Türkiye’ye yansıması nasıl olacak? 

Türkiye ekonomisine yansımasının nasıl olabileceğine dolar/TL ve euro/TL kuru üzerinden baktığımızda İngiltere’nin AB’den ayrılması dolar/TL kurunda yükselişe, ithal mal ve girdi maliyetlerinde artışa; enfl asyonda olumsuz seyre neden olacağını söyleyebiliriz. Euro/TL paritesi düşeceğinden ihracat gelirleri ve turizm gelirlerinde düşüş; döviz rezervleri ile cari açıkta olumsuz bir tablo görebiliriz ilerleyen süreçte. Bunlara ilave olarak İngiltere ve Euro Bölgesi’nde görülebilecek bir yavaşlama, son dönemde AB kaynaklı dış ticaret tarafında gözlenen toparlanmayı uzun bir süre yakalayamamamız anlamına da gelecektir. Ayrıca İngiltere’nin GSYH’sinde meydana gelebilecek düşüş, alım gücününün de düşmesine neden olacağından ihracatımız bundan olumsuz etkilenecektir. 

2015 yılı sonunda ülkemizde yerleşik yabancı sermayeli firmalara ait verilere göre ülkemizde 46 bin 756 yabancı sermayeli firma faaliyet göstermekte olup, İngiltere 2 bin 894 adet firma ile Almanya, İran ve Suriye’nin ardından 3. ülke konumunda. Özel Sektörün yurtdışından sağladığı kısa vadeli toplam 19.171 milyar ABD doları kredi borcunun 3,964 milyar doları; toplam 204.485 milyar ABD doları uzun vadeli kredi borcunun 29,486 milyar doları Birleşik Krallık’tan. En önemli finansman kaynaklarından biri olması nedeniyle sermaye hareketleri kanalı üzerinden bir etkisi olabilir. İngiltere AB’den çıkana kadar geçecek süreçte ikili ticari ilişkilerimizde bir değişim yaşanması beklenmese de çıkış sonrası Gümrük Birliği içinde kalmaya devam etmesi halinde bir değişim olmayacağını aksi durumda olası modellere göre ticari ilişkilerimizin netlik kazanacağını söyleyebiliriz. İngiltere, Gümrük Birliği içinde kalmaz ama AB ile geniş kapsamlı bir Serbet Ticaret Anlaşması (STA) imzalarsa, Türkiye’nin de İngiltere ile STA imzalaması gündeme gelecektir. Bu durumda Türkiye-AB arasındaki Gümrük Birliği anlaşmasının güncellenmesi halinde ikili ilişkilerde bir değişim olmaması beklenebilir. Finans piyasalarının, ekonomilerin önünde yo-yo gibi git-gel’ler yaşanacağı zorlu ve sıkıntılı bir süreç var artık.