Dünya vergide neleri konuşuyor?
RAMAZAN BİÇER
Değerli okurlarımız, ülkemizde çok fazla gündeme gelmese de son dönemde dünyada önemli vergisel gelişmeler yaşanıyor. Özellikle uluslararası vergilendirme konularında gündem çok sıcak. Birilerinin yeter artık dediğini duyar gibi oluyorum. Ancak, yeni bir dönem çoktan başladı ve bundan hepimizin haberdar olması gerekli. Vergi ile ilgili haberler, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nden (OECD) geliyor. Aslında, OECD ülkeleri uzun süredir vergi kayıplarına yol açan konularda yavaş da olsa bazı adımlar atıyordu ama bu defa adımlarını hızlandırmaya karar verdiler. Özellikle çok uluslu şirketlerin vergi planlaması sonucu ödedikleri vergilerin düşüklüğü bu adımların atılmasına vesile oldu denilebilir.Çokuluslu şirketlerin ödedikleri vergilerin azlığı konusu yabancı basın organlarında sürekli gündemde tutulduğundan olsa gerek, halk kitleleri sokak protestolarına kadar işi vardırdı.
Matrahın aşındırılması ve karın aktarılması
Gelelim OECD’nin meşhur projesine. O da neymiş demeyin? Çünkü birçoğumuz başımıza geleceklerden bile haberdar değil. Bu kapsamda, OECD ülkeleri yaklaşık bir sene önce kayda değer bir atım attı ve bu konuda kararlı olduklarını G-20 zirvelerinin sonuç bildirgelerinde ülke liderlerinin ağzından duyurdular. Peki, nedir bu proje? Bazılarımız ilk defa duyuyor olabilir ama bundan sonra çok defa duyacağınızdan eminim: Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılması. Bu kelimeler, çoğumuz için bir şey ifade etmiyor olabilir ancak hiç de öyle değil.
Lafı uzatmadan, bizi nelerin beklediğini konusuna değinelim. OECD Mali İşler Komitesi, Türkiye’nin de aralarında yer aldığı OECD ülkeleri Maliye Bakanlarının çağrısı üzerine bir eylem planı hazırladı. Temmuz ayında OECD tarafından ilan edilen plan, daha sonra Rusya’nın Saint Petersburg şehrinde yapılan son G-20 zirvesinin kapanış bildirgesinde de yerini aldı. Doğruyu söylemek gerekirse, OECD ve G-20 ülkeleri ellerini çabuk tutacağa benziyor. O yüzden, burada önümüzdeki iki yılın sıcak gündemini oluşturmaya aday OECD Eylem Planından kısaca bahsetmekte fayda var.
OECD eylem planı
OECD eylem planı, 15 farklı konuda ne tür eylemlerde bulunulacağından bahsetmekte ve bu eylemler çerçevesinde atılacak adımlar için nihai tarihler belirlemekte. Söz konusu eylemler için OECD yeni komiteler kurmaya başladı ve yakın zamanda da çok sayıda rapor yayınlayacağını biliyoruz. OECD, ilk olarak “Model Vergi Anlaşması” ve bunun yorumlarında değişiklik yapmayı planlıyor. Grup şirketleri arasında yapılan borçlanmalar başta olmak üzere finansman işlemleri, transfer fiyatlandırması, daimi işyerleri, kontrol edilen yabancı kurum kazancı, vergi planlaması ve dijital ekonomi gibi konular en önemli başlıkları oluşturuyor.
Ödenen vergi bildirimi geliyor
OECD, birçok kişi için sürpriz olabilecek bir konuda da adım atmayı planlıyor. Buna göre, vergi idareleri kendi ülkelerinde ve yurtdışında yatırımları bulunan şirketlerden diğer ülkelerde ödedikleri vergi tutarlarını gösteren bir bildirimde bulunmalarını talep edecek. Ayrıca, transfer fiyatlandırması konusu baş ağrıtmaya devam edecek gibi görünüyor.Transfer fiyatlandırması kurallarında yapılacak değişiklikler sonrasında gayrimaddi varlıkların grup şirketleri arasında el değiştirmesi, riskin diğer bir grup şirketine transferi ve sermayenin grup üyeleri arasındaki dağılımı şeklindeki konular ön plana çıkıyor.
Ne yapmalı?
Bu satırları okuyanlar, peki ne yapmalıyız diye kendilerine soruyor olabilirler. Özellikle yabancı yatırımcıların Türkiye’deki şirketleri vergi uygulamalarını şimdiden gözden geçirmeye başlamalı. Kanımca, grup şirketleri arasında gerçekleştirilen finansman işlemlerinin gelecekte yeniden yapılandırılması gerekebilecek.
Bundan sonrasında olacaklar hakkında ise çoğu kişinin kafası karışık. Son günlerde çok uluslu şirketlerin bir çok yöneticisinin kendilerine bazı sorular sorduğunu duyuyoruz. Türk şirketleri ve bunların çalışanları olarak bu soruları sizler de yakında duyacaksınız. O yüzden, geleceği şimdiden görmeli ve ona göre tedbirlerimizi almalıyız. Konunun detaylarını önümüzdeki yazılarımızda bulabilirsiniz.