Finansal piyasaların hareket yeteneği daralıyor !
Son iki ay genelinde küresel gündeme ipotek koyan gelişmeler, geleceğe yönelik belirsizliği önemli ölçüde artırdı. Önce dolar faizlerine ilişkin beklentiler etkili oldu ve sermaye piyasalarının akışkanlığı sıkıntı yarattı. Hemen arkasından devreye giren ticaret savaşlarına ilişkin endişeler, olumlu düşünmeyi olanaksızlaştırdı. Finansal piyasalar üzerindeki baskılar arttıkça beklentiler bozuldu; beklentiler bozuldukça ağırlaşmış sorunların sebep olduğu olumsuz baskılara direnmek zorlaştı. Günü kurtarmak adına, gerçekleri inkar etmek dışında fazla bir seçenek kalmadı!
Kendilerini profesyonel olarak tanımlayan yalan rüzgarlarının kahramanları, günü kurtarmak ve beklentilerin olumsuzlaşmasını önlemek adına yeni masallar üretmeye çabalıyor. Daha önce üretilmiş olanların iflasını erteleyebilmek için, herkesi aptal yerine koyarak hafızalara ayar vermeye çalışıyor. Bunun için olumsuzluk yaratan unsurları, en azından beklenti düzeyinde etkisizleştirmenin yollarını arıyor! Başka bir deyişle denize düşüp yılana sarılma gafletinden kurtulmayı beceremiyorlar.
Sorunların ağırlaşmasını önleme şansı var mı?
Para otoriteleri ile inatlaşma sınırlarını zorlayanlar, şimdi de siyasilere ayar veremeye çalışıyorlar ama olmuyor. Gündemden düşürmeye çalıştıkları ticaret savaşları konusunu bu kapsama dahil ederek irdelemek gerekiyor. Bu aşamada sormak gerekiyor, herkesi karşısına alanların beklentileri yönlendirme ve sorunların ağırlaşmasını önleme şansı olabilir mi?
Mevcut ABD Yönetiminin, ekonomi konusunda bazı sabit fikirlerinin olduğu gözleniyor ve bunlar piyasaların hassasiyetleri ile kesinlikle uyuşmuyor. Taraflar arasındaki çekişmenin büyümeye aday olduğunu ve beklentileri kesinlikle olumsuzlaştıracak bir potansiyel taşıdığını dikkate almak gerekiyor. Azil tehdidi yaratmak konusundaki girişimler bu riski ortadan kaldıramıyor.
ABD Yönetimi dış ticaret açığını geriletmeye çalışıyor ve bu durumun güç kaybını terse çevirebileceğini varsayıyor. İthal ikameci yaklaşımlar ile vergi indirimlerinin, ticaret savaşı olarak nitelendirilen ek gümrük vergisi uygulamaları ile devam etmesini sürpriz saymamak gerekiyor. Çelik ve alüminyum konusundaki gelişmeler taktik niteliğinde bir başlangıç hamlesi olabilir; en fazla açık verdikleri Çin’e yönelik olası tasarımların dikkatle izlenmesi gerekiyor!
Enflasyonist baskıları geciktirmek çabaları ağır maliyetli oldu2000’li yılların başında Çin’in Dünya Ticaret Örgütüne dahi edilmesi için çok gayretkeş olan ABD’nin, bugün tam aksi bir rotada çözüm aramak zorunda kalmasını sürdürülebilir olmayan eğilimlerin dayatması olarak görmek gerekiyor. 2002 sonrasında enflasyonist baskıları geciktirmek için sergilenen yaklaşımların, çok yanlış ve ağır maliyetli olduğu dolaylı yoldan itiraf ediliyor. Mevcut tercih ise maliyet kökenli baskıları azdıracak ve küresel ölçekte kırılganlığı artıracak. ABD para otoritesi ise ortaya çıkan ek baskıların etkisini, dolar faizlerini daha önce varsaydığından daha fazla yükselterek dengelemeye çalışacak. Finansal balonlar, ömrünü tamamlamaya koşacak!
Hemen yukarıda özetlemeye çalıştığımız olasılıkları görmezden gelen finansal piyasalar, herkesi uyutarak sakinliği ve risk taşıyanlar arasındaki dayanışmayı koruyabileceği umudunu yaşatmaya çalışıyor. Aksi takdirde günün bile kurtarılamayacağını biliyorlar! ABD Yönetimi ve Merkez Bankası ise, bu seçeneğin dayatacağı maliyetleri katlanılamaz olarak gördüğü için itiraz ediyor. Durum böyle olunca büyüme senaryolarının buharlaşması kaçınılmaz olacak, varlık değerleri mevcut değerlerini koruyamayacak ve bilançolar yıpranırken sistemik kırılganlık artacak gibi görünüyor.
Hal böyle iken birilerinin çıkıp tahvilden hisse senetlerine doğru geçişler olacağını söylemesi ve bayatlamış büyüme senaryolarının kullanım süresini uzatmayı zorlaması, çaresizlik bataklığında debelenmek dışında bir şey yapılamadığını düşündürüyor. Veri bağımlısı olduklarını uzunca bir süredir tekrarlayan para otoriteleri, korumacı eğilimlerin etkisini zaman içinde öngörmeye ve gereğini yapmaya başlayabilir! ABD’deki ücret artışları ve mevcut enflasyondan hareketle, dolar faizlerindeki yükselişler sınırlı kalır denilerek alınacak kararlar büyük yanılgılara dönüşebilir!