Togg-NFT mağdurları
Yerli otomobil Togg’un 2023 adet olarak 100'üncü yıl özel seri NFT Koleksiyonu için 5 Şubat’ta başlattığı ön sipariş alımı iptal edildi.
Bu durumda, NFT sahipleri, ön siparişte herhangi bir önceliğe sahip olmayacaklar. Togg’dan yapılan açıklamada, bu işlemin durdurulduğu, NFT açık arttırmayla satışa sunulacak 100’üncü yıl özel seri koleksiyonun öncelikli teslimat kapsamından çıkarıldığı duyuruldu.
Bunun üzerine açık arttırmanın ertelenmesi ve kripto paranın (AVAX) değer kaybetmesi üzerine çok sayıda yurttaşın zarara uğradığı ve Facebook’ta “Togg NFT Mağdurları” isimli yaklaşık 300 katılımcının yer aldığı bir grup kurulduğu öğrenildi. Ne diyelim, daha araçlar piyasaya çıkmadan “mağdurlar” oluşmuş durumda. Tam bize göre bir iş olmuş yine ne yazık ki.
***
Peki, Türkiye’de, üretilen otomobiller ne kadar yerli acaba? Türkiye’de üretilen motorlu araçların yerli katkı oranları her yıl Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanıyor. Bir sanayi ürününün yerli olarak kabul edilmesi için, yerli katkı en az oranının %51 olması gerekiyor.
Bu oranı aşan ve “yerli malı belgesi” alan sanayi ürünlerine, kamu ihalelerinde yüzde 15’e kadar fırsat avantajı sağlanıyor. Bakanlığın 2022 yılında yayınladığı verilere göre, otomobil üretiminde; Hyundai Assan %57.00 Renault %46,17 Tofaş %53,70 Toyota %47 yerlilik oranına sahip görünüyor.
***
Yine Bakanlığın verilerine bakıldığında, 2022 yılında Türkiye’de üretilen motorlu araçların (otomobil ve ticari araçlar) ortalama yerlilik oranı ise, %55,96. Togg’un yerlilik oranının ise, %51 olacağı, gelecek yıllar içinde bu oranın artacağı öngörülüyor.
Bu şartlar altında Togg projesinin hayata geçmesi ve bu yıl satışa sunulacak olması kuşkusuz ki, olumlu bir gelişme. Yalnız burada, yerlilik -millilik tartışması yapmak en azından bu aşamada pek de gerçekçi değil. Çünkü ülkemizde üretilen otomobil ve hafif ticari araçların toplamının ortalama yerlilik oranı zaten %56’ya yakın.
İktidarın yıllardır özveri ve başarı ile, binlerce mühendisi, teknisyeni ve emekçisi ile birlikte, üretim yapan otomobil firmaları arasında ayrımcılık ve haksız rekabete yol açabilecek tutum ve işlerden kaçınması, haklı rekabeti, fiyatkalite ve pazar payı vb. hususları teşvik ederek, sadece Togg markası üzerinden bir yaklaşımda bulunmamasında yarar var. Doğru olan tavır da budur zaten.