Yeni yıl

Yeni yılın başındayız. Yılınızın sağlıklı, mutlu, aydınlık  ve bereketli geçmesini diliyorum. Bu standart  bir dilek.  Her yılın başında herkes bir birine tekrarlıyor bu dilekleri. Genellikle bu dileklerin  ne kadarının  gerçekleştiğine dair pek bir fikrimiz de olmuyor.

Ama, 2014 yılınızın nasıl geçeceğine dair bazı düşüncelerim var. Bunlar tabii tahmin niteliğinde düşünceler. Unutmayın, bu söylediklerimin tam tersinin olma ihtimali de var.

Yıl  aydınlık olsun, sağlık, mutluluk ve bereket getirsin diyorum. İşin sağlık tarafını hiç bilmiyorum tabii. Umarım sağlık ve afiyetiniz yerli yerindedir ve yıl boyunca da böyle sürüp gider. İş yılın aydınlık olması, bereketli olması size mutluluk getirmesine gelince durum biraz farklı. Büyük bir belirsizlik bulutu içindeyiz.  2014 yılında  siyaset ve ekonomi zor koşullardan geçecek gibi görünüyor. Sonucu şimdiden kestirmek zor.

Yılın başındaki görüntü siyasetin dağıldığı izlenimi veriyor. Son on seneyi tek parçalı ve güçlü bir siyasi istikrar duygusu vererek geçirmiş olan siyasi iktidar 2013 yılı sonuna doğru iki parçalı ve siyasi riski yüksek olan bir iktidar görüntüsü kazandı. Tek parçalı izlenimi veren iktidarın örtük bir koalisyon olduğu anlaşıldı.

Türkiye 1990’lı yıllarda koalisyonla yönetilmenin her türünü yaşadı. Uyumsuz, kendi içinde kavgalı koalisyonların ekonomik ve toplumsal maliyetlerini fazlasıyla ödedi. Ama bugünden o günlere bakınca 1990’ların koalisyonların açık ve aleni olduğu ve bunun da yönetim açısından  bir avantaj sağladığı görülüyor.

Koalisyon ortaklarının her birisinin siyasi temsil yetkisine sahip olduğu açık koalisyonlarda  uzlaşmazlık halinde ortakların koalisyonu bozup, kendi partilerine dönmesi, durumu kendi oy verenlerine açıklayarak siyasi güçlerini sürdürmeleri mümkün.  Örtük koalisyonda böyle bir olanak yok. Örtük kalan taraf  seçmenden temsil yetkisi almamış olmasına rağmen bu  yetki  varmış gibi davranıyor, siyasi güç kullanıyor . Örtük ortağın siyasi güç kullanımından  dolayı herhangi  bir  siyasi sorumluluğu  da yok.  İşin en garip tarafı da oy kaygısıyla bu tuhaf ortaklığı başlatan da temsil yetkisi almış, siyasi sorumluluk taşıyan açık ortak. Örtük ortağın siyasi hesabı da bu açık ortağa yazılıyor. Bunun siyasi gerilim yaratmaması çok zor.

Şimdi gerilim artmış ve bu tuhaf ortaklık çökmüş gibi görünüyor. 2014 yılını çökmüş bir bu örtük koalisyonun çekişmelerini yaşayarak geçireceğimiz anlaşılıyor. Bundan ne aydınlık doğar ne de mutluluk ve  bereket ürer.

Zaten böyle oluyor. Son günlerde ekonomi bereket ve mutluluk üretmenin uzağına sürükleniyor gibi görünüyor.  2013’ ün sonuna  doğru küresel koşulların biraz daha toparlanabileceğine ilişkin işaretler çoğaldı. Ulusal ekonomilerin büyük atılımlar yapmasının beklendiği  anlamına  gelmiyordu bu. Biraz daha sakin ama hala düşük dozda büyümeyle geçecek bir yıl öngörüyorduk. 2014 yılının başarısı ekonominin bu düşük temponun bir kez daha daralmaya dönmesine imkan vermeden yönetilmesi olacaktı.

Bu olasılığın bütünüyle ortadan kalktığını söylemek için erken. Ama bu olasılığın azaldığı söylenebilir.  Son günlerdeki gelişmelerin güçlü bir beklenti bozulmasına yol açtığı açık.  Bu koşullarda risklerin büyüdüğünü  ve riskten kaçınmanın arttığını yaşayarak öğrendik.  Önümüzdeki günlerde bu eğilimlerin daha da güçlenerek sürdüğünü görebiliriz. İktidardaki örtük koalisyonun çökmüş olması bu sürecin yönetilmesini de engelleyecek gibi görünüyor.

Beklenti bozulması ve risk tırmanması ilk adımda finansal fiyatları etkiler. Mali kesimde oynaklık artar. Ufak çaplı bir türbülans yaşanır.  Koşullar düzeltilemediği takdirde söz konusu çalkantı, gel gitlerle, sürüp gider. Bu sürecin uzaması ve önümüzdeki aylara taşınması sonuçta reel kesimin de istim kaybetmesine yol açar. Siyasetin yanlışına bir kez daha üretim ve istihdam kaybı gibi bir reel bedel ödenmesi kaçınılmaz olur. Yılı kaybederiz.

Yılın ilk gününden canınızı sıktığımın farkındayım. Ama, gördüğünüz gibi,  2014 yılının bereketli olması,  mutluluk ve aydınlık getirmesi biraz zor görünüyor. Siz sağlığınıza dikkat edin.