'Yedi Samuray'ın ikinci Amerikan uyarlaması
Hakan SONOK
Japon Sineması’nı dünyaya tanıtan, ancak değeri Japonya’da yeterince bilinmeyen, anlaşılmayan yönetmen, senaryo yazarı Akira Kurosawa (1910-1998) 17 yıl önce vefat etmişti…“Dodesukaden” adlı filminin gişe başarısızlığı ve yeni film projelerine Japonya’dan para bulamayınca Aralık 1971’de kendisini öldürmeye kalkışan Akira Kurosawa’nın mirası bugün her zamankinden daha değerli…Filmleri sinema salonlarında olmasa da dünya çapında her zamankinden daha fazla seyirci buluyor…O’nun filmlerinden yapılan uyarlamalara her geçen gün yenileri ekleniyor…
Akira Kurosawa’nın filmi “Yedi Samuray”ın (1954) ikinci Amerikan çevrimi olan “The Magnificent Seven”da, “Glory-Zafer” ile “Training Day-İlk Gün”le iki Oscar ödüllü Denzel Washington, senaryo yazarı ve oyuncu olarak dört kez Oscar adaylığı elde eden Ethan Hawke, Matt Bomer, dünya sinema hasılatı 1 milyar 252 milyon doları geride bırakan “Jurassic World”ün oyuncularından Chris Pratt ile Vincent D’Onofrio baş rolleri paylaşıyor…Filmin yönetmenliğini ise Denzel Washington’ı “The Equalizer” ve “Training Day-İlk Gün”de yöneten Antoine Fuqua üstlendi…
“The Magnificent Seven”ın çekimleri Nisan 2015’ten bugüne ABD’ndeki Louisiana, Baton Rouge’da sürüyor…
Tom Cruise, Matt Damon, Morgan Freeman ve Kevin Costner’ı “The Magnificent Seven” kadrosuna dahil etme çabalarıysa başarısızlıkla sonuçlandı.
Denzel Washington, “American Gangster”den 40, “Out of Time-Zaman Tükeniyor” ve “Man on Fire-Gazap Ateşi”nden 20’şer, “Fallen-Cani Ruh”, “The Siege-Kuşatma” ve “Training Day-İlk Gün”den ise 12’şer milyon dolar kazanmıştı…
Ethan Hawke, “Training Day-İlk Gün”den 12 milyon dolar ücret almıştı…
Matt Bomer,”White Collar” TV dizisinden bölüm başı 100 bin dolar elde etmişti…
“Yedi Samuray” (1954) hakkında
Japonya’nın yetiştirdiği en önemli, en değerli yönetmen olan Akira Kurosawa’nın “Binbir Gece Masalları”ndaki “Ali Baba ve Kırk Haramiler” öyküsü gibi esin kaynaklarına dayanan “Yedi Samuray” (1954) adlı filmi iki Oscar adaylığına, üç İngiliz Film Akademisi ödülü adaylığına, Venedik Film Festivali’nde Gümüş Aslan ödülüne ulaşmış ve Japonya sinemalarında yedi milyon seyirci toplamıştı…Yönetmenin diğer filmleri Japonya’da ne yazık ki aynı gişe başarısına ulaşamayacaktı…
“Yedi Samuray” için çeşitli kaynaklarda değişik yapım bütçeleri bulunuyor: 350 bin, 500 bin ve iki milyon dolar arasında farklı rakamlar veriliyor…
“Yedi Samuray”ın ilk Amerikan çevrimi olan, özgün fon müziğiyle Oscar adaylığı elde eden”The Magnificent Seven” (yapım maliyeti: iki milyon dolar) Türkiye sinemalarında “Yedi Silahşörler” adıyla Mart 1964’te gösterilmişti…ABD Devlet Film Arşivi’yse 2013’te Yul Brynner, Steve McQueen ve Charles Bronson’ın baş rollerinde olduğu ”The Magnificent Seven-Yedi Silahşörler”i koruma altına almıştı…”Yedi Samuray”ın ilk Amerikan çevrimi “Yedi Silahşörler” Şubat 1961’de gösterilmeye başlandığı Fransa sinemalarında 7 milyon 47 bin 964 seyirciye ulaşmıştı…
Diğer Akira Kurosawa uyarlamaları:
Sergio Leone’nin “Bir Avuç Dolar” adlı filmi Kurosawa’nın “Yojimbo”sunun bir yeni çevrimiydi…“Per un pugno di dollari-A Fistful of Dollars-Bir Avuç Dolar” (1964) 200 bin ila 225 bin dolara malolan İtalyan-Batı Alman-İspanyol ortak yapımı film; Leone’nin Dolar Üçlemesinin ilk halkasıydı…“Bir Avuç Dolar”, Japon yönetmen Akira Kurosawa’nın giysi tasarımı dalında Oscar adaylığı elde eden, Venedik’te büyük ödül Altın Aslan için yarışan ve yine Venedik Festivali’nde erkek oyuncu ödülünü (oyuncu Toshiro Mifune yönetmen Kurosawa’yla tam 16 filmde çalışmıştı) kazanan “Yôjinbô-Yojimbo-The Bodyguard” (1961) adlı filminin uyarlamasıydı…Sergio Leone “Yojimbo”yu izinsizce kare kare yeniden çekmiş ve Akira Kurosawa’ya bir kuruş bile telif hakkı ödememeye kalkışmıştı…Akira Kurosawa, Sergio Leone’ye gönderdiği mektupta “Bir Avuç Dolar, benim filmim” demişti…Japonya, Edebi ve Sanatsal Eserlerin Korunmasına dair Bern Anlaşmasını imzaladığından dolayı “Bir Avuç Dolar”ın gelirlerinden yüzde 15’i Akira Kurosawa’nın banka hesabına aktarılmıştı…
“Bir Avuç Dolar”da “Unforgiven-Affedilmeyen” (1992) ve “Million Dollar Baby-Milyonluk Bebek”le (2004) ikişer kez yönetmen, ikişer kez de yapımcı dalında dört Oscar kazanan Clint Eastwood baş roldeydi.Clint Eastwood, Türkiye’de üç yıl gecikmeyle 1967’de gösterilen “Bir Avuç Dolar”dan 15 bin dolar ücret almıştır.“Bir Avuç Dolar”, sadece İspanya’da 3 milyon 281 bin kişiyi sinema salonlarına getirmiştir.
Akira Kurosawa’nın “Yôjinbô-Yojimbo-The Bodyguard” (1961) adlı filminin bir başka Amerikan çevrimi yapımına 67 milyon dolar harcanan ve 1996’da gösterime sunulan “Last Man Standing-Son Adam”dır…Walter Hill’in yönettiği bu filmden Bruce Willis kimi kaynaklara göre 16 buçuk, kimi kaynaklara göre 17 buçuk milyon dolar ücret almıştır…
Akira Kurosawa’nın “The Hidden Fortress-Gizli Kale”sinden (1958) esinlenen film ise: “Star Wars-Yıldız Savaşları” dır (1977)…Akira Kurosawa’nın “The Hidden Fortress-Gizli Kale”si (1958) George Lucas’ın “Star Wars-Yıldız Savaşları” (1977) adlı filminin esin kaynaklarından biridir…
George Lucas ve Francis Ford Coppola, Akira Kurosawa’ya olan borçlarını O’nun 1979’da çekimlerini gerçekleştirdiği, 1980’de gösterime giren ve Cannes Film Festivali’nde büyük ödül Altın Palmiye’yi kazanan “Kagemusha-Shadow Warrior-Gölge Savaşçı”sının altı milyon dolarlık yapım bütçesini sağlayarak ödemeye çalışmışlardır… ”Kagemusha” Akira Kurosawa’ya İngiliz Film Akademisi, David di Donatello ve İtalyan Film Eleştirmenleri Sendikası ödüllerinde yılın en iyi yönetmeni ödülünü kazandırmış, Cesar ödüllerinde yılın en iyi yabancı filmi seçilmiş, yılın en iyi yabancı filmi ve sanat yönetmeni dallarında Oscar adaylığı elde etmiş ve Altın Küre’ye de yılın en iyi yabancı filmi dalında aday gösterilmişti…”Kagemusha” Fransa’da 920 bin 793 seyirciye ulaşacaktı…
Akira Kurosawa’nın “Rashomon”unun yerli versiyonuysa Erden Kıral’ın “Avcı”sıdır…1951 Venedik Film Festivali’nde büyük ödül Altın Aslan’ı kazanan Akira Kurosawa filmi “Rashomon” sadece 250 bin dolara malolmuştu…”Rashomon” 20 Mart 1952’de Los Angeles’ta yabancı film Oscar’ını da elde edecekti…Yönetmen Erden Kıral’ın, baş rollerini Jale Arıkan, Fikret Kuşkan ve Ahmet Uğurlu’nun paylaştığı “Avcı” (1998) adlı filmi “Rashomon”dan esinlenen filmlerden biridir.
Dünya Sineması’nın İmparatoru: Akira Kurosawa
Akira Kurosawa, 11. yüzyılın Shogun savaşçısı Samuray Abe no Sadato’nun (1019-1062) soyundan geliyordu…”Rashomon” adlı filmi özel bir Oscar’la ödüllendirildi… “Dodesukaden” ve “Kagemusha” adlı filmleri yabancı film Oscar’ına adaylık, “Dersu Uzala” adlı filmi yabancı film Oscar’ını kazandı… ”Madadayo” ile “Rhapsody in August” adlı filmleri Japonya’nın Oscar aday adayı seçildi ve Los Angeles’ta elendi…O’nun yönettiği , 6 milyon dolara malolan “Kagemusha” adlı filmine parayı 14 Oscar adaylığı , 4 Oscar ve 2 Cannes Film Festivali büyük ödülü Altın Palmiye sahibi Francis Ford Coppola ile dört Oscar adaylığı bulunan bir başka efsane George Lucas verdi…”Kagemusha” Cannes Film Festivali’nde büyük ödül Altın Palmiye’yi kazandı…”Kagemusha” Fransa’da 920 bin 793 seyirci topladı…Yönetmenin bir başka filmi olan “Yedi Samuray” Japonya’da 7 milyon seyirciye ulaştı…Yönetmen 11 buçuk milyon dolara malolan “Ran”la yılın en iyi film yönetmeni dalında Oscar adaylığı elde etti…”Ran”, Fransa’da 823 bin 564, Almanya’da 211 bin 148 seyirci buldu…Yönetmen, 1990’da tüm çalışmalarıyla Onur Oscar’ını kazandı…
Japonya’nın yetiştirdiği en büyük dehalardan biri olan Akira Kurosawa’nın Sovyetler Birliği’nin finanse ettiği “Dersu Uzala”sı Sovyetler Birliği’ne Los Angeles’ta yabancı film Oscar’ını kazandırdığı gibi 1975 Moskova Film Festivali’nde büyük ödüle layık bulunacaktı…Dört milyon dolara malolan “Dersu Uzala” Sovyetler Birliğinde 20 milyon 400 bin seyirciye, Fransa’daysa 1 milyon 2 bin 458 seyirciye ulaşacaktı…
Oscar adayı diğer Akira Kurosawa filmleri:
Çöplükte yaşayan zihinsel engelli bir çocuğun öyküsünü konu alan Akira Kurosawa filmi “Dodesukaden” (1970) yılın en iyi yabancı filmi dalında Oscar adaylığı elde ederken, “Ran”la (1985) Akira Kurosawa yılın en iyi yönetmeni dalında Oscar adaylığına sahip olmuştur…William Shakespeare’in (1564-1616) “Kral Lear”ının belki de en görkemli ve de en başarılı beyazperde uyarlaması olan “Ran” 11 buçuk milyon dolara malolmuş ve sanat yönetmeni, görüntü yönetmeni ve giysi tasarımı dallarında da Oscar adaylığı kazanmıştı…
Akira Kurosawa, William Shakespeare’in (1564-1616) “Macbeth”ini “Throne of Blood” (1957) adıyla uyarlarken “Dodesukaden” adlı filminin gişe başarısızlığı ve yeni film projelerine para bulamayınca Aralık 1971’de kendisini öldürmeye kalkıştı…
Akira Kurosawa oyuncu Toshiro Mifune’yle 16 filmde çalışmıştı
Aşağıda Kurosawa’nın bu oyuncuyla çalıştığı 16 filmin adları bulunuyor…
* “Throne of Blood-Kanlı Taht” (1957) filmi…”Kanlı Taht”, Venedik Film Festivali’nde büyük ödül Altın Aslan ödülü için yarıştı.
*“Drunken Angel” (1948)
*“The Quiet Duel” (1949)
*“Stray Dog” (1949)
*“Scandal” (1950)
* “Rashomon”
* “Idiot” (1951,Rus yazar Dostoyevski’nin “Budala” adlı romanının uyarlaması)
*“Seven Samurai-Yedi Samuray” (1954)
Yul Brynner, Steve McQueen, Charles Bronson gibi oyuncuları bir araya getiren “The Magnificent Seven-Yedi Silahşörler” (1960) “Yedi Samuray”dan esinlenmiştir.
*“I Live in Fear” (1955)
* “The Lower Depths” (1957, Rus yazar Maksim Gorki uyarlaması)
* “The Hidden Fortress-Gizli/Saklı Kale” (1958)
Bu film George Lucas’ın “Star Wars”ına esin kaynağı oldu.
*“The Bad Sleep Well” (1960, Shakespeare’in “Hamlet”inden uyarlama)
*“Yojimbo” (The Bodyguard, 1961)
Sergio Leone’nin yönettiği Clint Eastwood’un baş rolünde olduğu “Fistful of Dollars-Bir Avuç Dolar” (1964) “Yojimbo”dan esinlenmiştir…“Fistful of Dollars-Bir Avuç Dolar”ın gelirlerininin yüzde 15’i Akira Kurosawa’ya ödenmiştir…
* “High and Low” (1963)
* “Sanjuro” (1962)
* “Red Beard” (1965)