Artan küresel talep Türkiye’nin kahve ihracatına da yansıyor

Dünya Kahve Birliği (ICO) de 77 üye ülke ve gezege­nin dört bir yanında faa­liyet gösteren onlarca dernek ile her yıl 1 Ekim gününü Uluslara­rası Kahve Günü olarak kutluyor. Kahvenin ekonomik değeri ve sosyal etkileri hakkında farkında­lığın artırılmaya çalışıldığı bu gün kapsamında, sürdürülebilir kah­ve üretiminin önemine de dikkat çekiliyor.

Kahve yılının 1 Ekim’de baş­laması ve 2025 yılının Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu ta­rafından Uluslararası Koopera­tifler Yılı olarak belirlenmesiyle birlikte ICO, 2024 yılının Ulus­lararası Kahve Günü’nün ana te­masını “İş birliği” olarak belirledi.

Bu tema bağlamında yapılacak ça­lışmalarla BM’nin 2025 yılı kam­panyasının büyük bir kısmının kahve yılı ile kesişeceği göz önüne alındığında, kolektif eylem için iş birliğini benimsemenin önemini ve küresel kahve sektöründe sür­dürülebilir kalkınmanın sağlan­masındaki rolünü vurgulanacak. ICO tarafından hazırlanan 2023 yılı Kahve Raporu ve Genel Gö­rünüm değerlendirmesine göre 2023 yılında kahve üretimi bir ön­ceki yıla göre yüzde 0,1 artarak yıl­lık 168,2 milyon çuvala yükseldi.

Durgun olarak nitelenen bu büyü­me oranı ise kahve kuşağı içinde kalan kısımda büyüyen Amerika kıtası ile geri kalan bölgelerde ya­şanan küçülme ile yorumlanıyor. ICO, 1 Ekim 2023-2024 kahve yı­lında küresel tüketim genel ola­rak, global ekonominin yüzde 3’ün üzerinde büyümeye devam ede­ceği ön görüsünü paylaşıyor. Buna göre küresel boyuttaki tüketim ar­tışı, stoklarındaki azalma ile sek­törün olumlu yansıyacak. Sonuç olarak, dünya kahve tüketiminin yüzde 2,2 artarak 177,0 milyon çu­vala ulaşması ve üretim yapma­yan ülkelerin genel tüketim artışı­na en büyük katkıyı yapması bek­leniyor.

Kahve ile 154,7 milyon dolar ihracat geliri elde edildi

Türkiye’de kahve çekirdeği ye­tiştirilemiyor olmasına rağmen, kahve işlenerek ihraç ediliyor. Türkiye İstatistik Kurumunun Özel Ticaret Sistemi verilerine göre Türkiye’nin kahve ihraca­tı 2020’de 20,2 milyon dolar se­viyesindeyken, 2021’de 23,8 mil­yon dolara, 2022’de 36,5 milyon dolara ve 2023’te 39,7 milyon do­lara yükseldi. 2024 yılının ocak-a­ğustos döneminde de 34,5 milyon dolarlık kahve ihraç eden Türki­ye’nin kahve ihracatı 2020-Ağus­tos 2024 dönemini kapsayan yak­laşık 5 yılda 154 milyon 690 bin 881 dolar olarak gerçekleşti.

Türkiye’nin kahveleri 146 ülkede keyifle yudumlandı

Türkiye’nin sattığı kahveye en fazla talep gösteren ülkeler ise yıl­lara göre değişiklik gösterdi. ABD, Hollanda, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Belarus ve Suudi Arabistan, geçen yıl en faz­la kahve ihracatı gerçekleştirilen ülkeler oldu. Bu dönemde Türki­ye’den ithal edilen kahveler 146 ülkede keyifle yudumlandı. Be­larus, KKTC, Suudi Arabistan ve Azerbaycan da bu yılın 8 ayında Türkiye'nin sattığı kahveleri en çok tercih eden ülkeler arasında yer aldı.

Yaklaşık 5 yılda 1,5 milyar dolarlık kahve ithal edildi

Türkiye’nin kahve ithala­tı ise 2020-Ağustos 2024 dö­nemini kapsayan yaklaşık 5 yıl­da 1 milyar 504 milyon 122 bin 96 dolar seviyesini buldu. Kah­ve ithalatı 2020’de 187,6 milyon dolar, 2021’de 221,1 milyon do­lar, 2022’de 374 milyon dolar ve 2023’te 437 milyon dolar oldu. Bu yılın ocak-ağustos döneminde de ithalat 284,4 milyon dolar olarak kayıtlara geçti. Brezilya, Hollan­da ve Almanya, Türkiye’nin en çok kahve satın aldığı ülkeler olarak öne çıktı.

İklim krizi kahve üretim alanlarını da değiştirebilir

 İklim değişikli, gıda üretimi başta olmak üzere birçok alanda olumsuz etkilere yol açıyor. ODTÜ Gıda Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mecit Halil Öztop, bu olgunun kahve üretimini etkilediğini belirterek, iklim değişikliğinin bir sonucu olarak şu anda kahve üretiminin yapıldığı alanlar azalabilirken, üretimin yapılmadığı yerlerde ise kahve üretimi artabileceğini söyledi.

Üretimde azalma yaşanırken, kahve üreticilerinin alternatif tarım arazilerine yöneleceğini ifade eden Öztop; kahve üretiminin olumsuz etkilerini azaltmak için üretim yöntemlerinde yeni tekniklerin kullanılması, sulama yöntemlerinin gelişmesi beklendiğini sözlerine ekledi. Kahve üretiminde Arabica ve Robusta olmak üzere iki temel çekirdeğin bulunduğunu belirten Öztop, iklim değişikliğinden en çok etkilenen kahve çekirdeğinin, tüketicilerin de yoğun tercih ettiği Arabica olduğunu ifade etti.