İsrail gazını denizin altından Ceyhan'a getirecek

İSTANBUL - Zorlu Holding, İsrail’in Leviathan sahasından çıkarılacak doğalgazı Türkiye’ye getirmek üzere 2.5 milyar dolarlık
boru hattı üzerinde çalışıyor. Deniz altından Ceyhan’a ulaşacak hattan yılda 8 milyar m3 doğalgaz taşınacak.

Zorlu Grubu, Türkiye enerji sektöründeki önde gelen oyuncular arasın da. Grup şirketi Zorlu Enerji’nin yurt içindeki doğalgaz, jeotermal, rüzgar ve suya dayalı elektrik santrallerinin yanı sıra, Pakistan’da rüzgar, İsrail’de de doğalgaza dayalı elektrik santrali yatırımları bulunuyor. Zorlu Holding, yurtdışından Türkiye’ye doğalgaz getirmek üzere kritik bir proje üzerinde de çalışıyor. Proje, İsrail’in Doğu Akdeniz’deki Leviathan sahasında çıkarılacak gazın, deniz altına döşenecek boru hattı ile Ceyhan yakınlarına ulaştırılmasını içeriyor. Zorlu Enerji Genel Müdürü Sinan Ak, şirketin ve Zorlu Grubu’nun enerji faaliyetleriyle ilgili sorularımızı cevapladı. 

Elektrikteki yurtiçi kurulu gücünüz nereye ulaştı?

Bizim yurt içindeki kurulu gücümüz 820 MW’ler civarında. Bunun 478 MW’lik kısmı doğalgaz santrallerimizden geliyor. Jeotermalde 95 MW’lik bir kurulu gücümüz var. 113 MW’lik hidrolik, 135 MW’lik de rüzgâr kapasitemiz mevcut. 

İnşa halindekiler ve planladıklarınız da var sanırım...

Evet, şu anda inşası süren Alaşehir’de 45 MW’lik bir jeotermal santralimiz var. Bu projeyi 2015 sonunda tamamlamayı hedefl iyoruz. 124 MW’lik Sami Soydam HES projemiz de finansman ve inşaat öncesi çalışmalar devam ediyor, 2017 yılında bitmesini öngörüyoruz. Yapmayı planladığımız yatırımlardan biri, 80-100 MW arasındaki ilave bir jeotermal santral kapasitesi. Ayrıca 70-80 MW’lik rüzgâr yatırımı daha planlıyoruz. Bu yatırım, Osmaniye’deki mevcut santralimiz ROTOR’un yanında. Yeni projeleri de inşasına başladıktan sonraki 2'şer yıl içinde tamamlamayı planlıyoruz. 

Türkiye’de 2013’te ne kadar elektrik sattınız, bu yıl ne hedefliyorsunuz?

Geçen yıl Türkiye’de 3.3 milyar kWh civarında elektrik sattık. Bu yıl yaklaşık 3.9 milyar kWh satmayı hedefl iyoruz. Devam eden ve planlanan yatırımlarımızı tamamladığımızda, üretip satacağımız elektrik miktarının 4.5-5 milyar kWh aralığına yükseleceğini düşünüyoruz. Kendi tesislerimizde üretip sattığımızın yanı sıra yılda yaklaşık 500 milyon kWh kadar bir elektriği de alıp satıyoruz. Aslında burada amacımız sırf elektrik alıp satmak değil. Yenilenebilir kaynaklara dayalı santrallerimiz var. Orada her an elektrik üretemediğimiz için müşterilerimize elektriği piyasadan alıp veriyoruz. Bunu şimdi İsrail’de de yapıyoruz.

Doğalgaz ticaretinde durumunuz? 

Doğalgazda şu anda 1.5 milyar m3’lük bir ticaret hacmimiz var. İthalatçılardan alarak piyasadaki müşterilere satıyoruz. Müşterilerimiz daha çok, büyük sanayi kuruluşları, organize sanayi bölgeleri. 

İsrail, Irak ve Azerbaycan doğalgazını Türkiye’ye getirme konusu...

Azerbaycan’la ilgili bir çalışmamız yok. Ama İsrail doğalgazının getirilmesiyle ilgileniyoruz. Ancak bunu Zorlu Enerji değil, Zorlu Holding olarak yapıyoruz. Leviathan sahasındaki doğalgazın Türkiye’ye getirilmesi için yapılacak boru hattı yatırımın maliyeti her şey dahil 2.5-3 milyar dolar. Bir de sahayı geliştirecek firmanın 6 milyar dolara yakın yatırım yapması gerekiyor. Toplamda 8 milyar dolara yakın bir yatırım öngörülüyor. Bunun finanse edilmesi gerekiyor. Sözünü ettiğimiz 8 milyar dolarlık yatırımın hepsini biz finanse etmeyeceğiz. Ama 3 milyar dolarlık kısmı, ithalatçı tarafında olacak. Bizim bu finansmanı sağlamamız, sahaya yatırım yapan tarafın finansmanına da baz oluşturacak. Proje sahibinin, muhtemel finansörlere, buradan çıkarılacak gazı nereye satacağını göstermesi gerekiyor. Bizim imzalayacağımız gaz alım anlaşmamıza bağlı olarak onlar da gidip kendi finansman paketini oluşturacaklar. 

Bu işe tek başınıza mı gireceksiniz?

Boru hattı ve sahadaki çalışmalar dahil, bu projenin finansmanının her şey dahil 8 milyar dolara kadar gidebileceğini söylemiştim. Bu ölçekteki bir projede ortaklıkla devam edilmesi gerekebilir. Ama şu aşamada bizim bu konuda vermiş olduğumuz bir karar yok. Ortaklık görüşmeleri için henüz erken olduğunu düşünüyoruz. 

İsrail gazı için planlanan boru hattının kapasitesi ne olacak?

Gaz sahasından Türkiye’ye yılda 10 milyar m3’lük gaz taşıma kapasitesine sahip bir hat yapılması düşünülüyor. Ama içinden geçecek gaz, şartlara göre 8 milyar m3’lere kadar inebilecektir. 

Bu boru hattı hangi güzergâhı takip edecek?

Bu hat, deniz altına kurulacak. Kıbrıs’a ait münhasır ekonomik bölgeden geçerek Türkiye’ye, Akdeniz kıyısına Ceyhan tarafl arına ulaştırılacak. Yapılan çalışmalara göre proje ömrü 15-20 yıl olabilir. Tabii bölgede yeni gaz bulunup çıkarıldıkça, ileride bu hattan gaz getirebilirsiniz. 

Peki bu projenin fizibilite tarafı?

Yaptığımız projeksiyonlara göre bu proje kendisini 10 yıl içinde ödüyor. Hem de kârlı bir şekilde. Türkiye’deki doğalgaz fiyatlarını göz önünde bulundurursanız yatırım maliyeti çok uygun görünüyor.

İsrail’de 3.3 milyar kWh elektrik satacağız 

Pakistan’daki 56.4 MW’lik rüzgar santralini devreye almıştık. Şu anda faaliyette. İsrail’deki yüzde 25 payla ortağı bulunduğumuz Dorad Doğalgaz Çevrim Santrali’ni de 19 Mayıs Pazartesi günü ticari faaliyete aldık. 840 MW’lik kurulu gücü bulunan Dorad’da yılda 2.5 milyar kWh’lık elektrik üretmeyi hedefl iyoruz. Ancak aldığımız müşterilerin tüketimlerine bakarsak, bu üretim onların ihtiyacına yetmeyecek. Bu yüzden, 2.5 milyar kWh’nın üzerindeki kısmı da piyasadan alıp satacağız. Yani İstaril’de yılda toplam 3.3 milyar kWh’lik elektrik satmayı hedefl iyoruz.