'Ürdün’de yatırım yapan 1 milyarlık pazara açılıyor'

Yeşim ARDIÇ-Ferit B. PARLAK

Ürdün Sanayi, Ticaret ve Tedarik Bakanı Yarub Qudah, serbest ticaret anlaşması (STA) ile ihracatçı Türk firmalarının sağladığı avantaja dikkat çekerek, “STA ile üzerimize düşeni yaptık, sıra Türk sanayicilerde. STA daha da geliştirilebilir ama beklediğimiz Türk yatırımlarını alamadık” dedi.

Ürdün’de ki sanayi bölgelerinin yabancı yatırımcı ile dolduğunu, Çinlilerin Akabe de iki sanayi bölgesi daha aldıklarını dile getiren Qudah, “Türkler içinde Akabe’de bir sanayi bölgesi planlıyoruz. Türkiye’nin ayrıcalığı var. Biz Türkiye’den yatırım bekliyoruz” şeklinde konuştu.

Bakan Qudah, Ankara Temsilcimiz Ferit Parlak’ın sorularını yanıtladı.

►Ürdün’de Türkiye’ye ve Türklere karşı olan sevgiyi ve ilgiyi gördüm. Bu beklentileri de yükseltiyor galiba?

Evet. Mühendislik eğitimini, Ürdün dışında almam gerekiyordu. Annem ve babam, “Hiçbir endişeye kapılmadan gönderebileceğimiz tek ülke Türkiye. Sadece oraya gidebilirsin” dediler. Ve ben 4 aylık bir eğitim süreci için Türkiye’ye gittim. İki ülke arasındaki ilişkiler ekonomik göstergelerin de ötesinde, çok daha derin, çok daha köklü. Ticareti, karşılıklı ve birlikte yatırımları artırmak ve geliştirmek için köklü ve sağlam bir temele sahibiz.

Ürdünlüler olarak Türk kardeşlerimize karşı hissettiğimiz duyguların derinliğini biliyorsunuz, anlatmama gerek yok. İki ülke yönetimleri ve hükümetler arasındaki ilişkiler çok iyi durumda. Aynı şekilde ticari anlamda da ilişkilerin çok ileri seviyeye ulaştırılmasını arzu ediyoruz. Aynı şekilde Türk muhatabımı da, Dünya Ekonomi Forumu’nda da görüşmek için çok büyük bir özlem içerisinde bekliyorum. Bu yıl içerisinde iki ülke arasında ticari ve resme karşılıklı heyetlerin gerçekleşmesini büyük bir umutla temenni ettiğimi söylemek istiyorum.

►İki büyükelçinin de heyet ziyaretlerine ağırlık verip desteklediklerine şahidim. Türk iş dünyasından tam olarak beklentiniz nedir?

Yanı sıra üst düzey ziyaretler de var. Sayın Kralın Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyaret ve sayın Türkiye Başbakanı’nın buraya gerçekleştirdiği ziyaret, gelişmiş ilişkilerin bir göstergesi. İki ülke özel ve kamu sektörleri arasında da güçlü ortaklıklar kurulabileceğine inancımız tam. Şahsen Türkiye’nin ekonomik alanda gerçekleştirdiği atılım konusunda da büyük bir beğeniye sahibim.

Türkiye bu atılım sayesinde sadece bölgenin değil dünya ülkeleri arasında da çok ileri bir seviyeye ulaştı. Bunu gerçekleştirmek için iki koşul gerekiyordu. O da Türkiye’de var. Sağduyulu siyasi bir yönetim ve güçlü özel sektör. Rekabet koşullarına uyum sağlayabilecek, atılım gerçekleştirebilecek, güçlü bir özel sektör var Türkiye’de. Türkiye’nin ekonomik anlamda ve bilhassa sanayi anlamında gerçekleştirdiği atılımdan dolayı hem özel sektör temsilcilerine hem de Türkiye hükümetine takdirlerimi sunmak isterim. Burdan hareketle, biz özel sektör ve kamu sektörü olarak Türkiye’nin Ürdün’deki yatırımlarını artırması hususunda çok istekliyiz. Zira Türkiye’nin Ürdün’deki yatırımlarının artması, aynı zamanda Ürdün’deki sanayi üretiminin ve özel sektörün de kalkınmasına katkı sağlayacak.

► Sağlayacağınız avantajlar ne olacak?

özel bir yere sahip. Ürdünlü yatırımcılardan farksız, aynı koşullara aynı imkanlara sahip olduğunu da bilmelisiniz. Ürdün küçük bir hacme sahip, ekonomik olarak sınırlı imkanlara sahip bir ülke olmasına rağmen yatırım ortamının daha cazip hale getirilmesi ve yabancı yatırımları ülkeye çekmek için yeni tedbirler aldık. Bu nedenle Ürdün’de yatırım yapacak bir yatırımcı hiçbir sıkıntı olmadan, hiçbir engelle karşılaşmadan yaklaşık 1 milyarlık bir pazara ulaşma imkanını elde edecek.

►Ciddi altyapı yatırımları da gördük. Eğitimde de adımlar atılmış. Devam edecek mi?

Yatırım alanında diğer bölge ülkeleri ile kıyaslandığında Ürdün’de çok gelişmiş bir altyapı bulunduğunu söyleyebiliriz. Aynı şekilde eğitim seviyesinin ilerlemiş olması, yaşam kalitesinin yüksek olması da Ürdün’ü diğer ülkelerden ayıran bir özellik. Bu çalkantılı coğrafyada da Ürdün ayrıca, ekonomik siyasi ve güvenlik alanında da belli bir istikrarı muhafaza etmeyi başarmış bir ülke. Aynı şekilde sanayi, turizm, tarım ve enerji anlamında da yatırımları teşvik edici yasal düzenlemeler gerçekleştirdik. Farklı alanlarda Türkiye’deki üretici sanayicilerle birlikte büyük ortaklıkları gerçekleştirme arzusundayız. Yatırım alanında yapılan yeni düzenlemelerle yatırımcıları teşvik edecek birçok yeni kurallar saptandı ve eminim Akabe ziyaretiniz sırasında da bu imkanları yakından görme fırsatı elde ettiniz. Ürdün çalışma piyasasına ve yatırım imkanlarını geliştirmek üzere belli bir süreden buyana bir atılım gerçekleştirmekte ve diğer ülkelerden farklı bir şekilde de bu alanda belli bir aşama kaydettiğimize inanıyorum. Yakında Türk meslektaşımla yani Ekonomi Bakanı ile Ürdün’de bir görüşme gerçekleştireceğiz. Bu ziyaretler aracılığıyla iki ülke sektör temsilcileri arasında gerçek ortaklıklar kurulacağını da temenni ediyoruz.

Basra Akabe petrol boru hattı ve Kızıldeniz-Ölüdeniz Projesi şuan ne aşamada? Türk firmaların ilgisi var mı?

Projede belli bir ilerleme sağlandı. Özellikle Irak tarafında. Basra’dan Ürdün sınırına kadar olan bölümü yap, işlet, devret modelinde bir Iraklı yatırımcıya verilecek, yakında başlanacak. İhaleyi kazanan Iraklı yatırımcıyla iletişime geçmeleri iyi olur.

Kızıldeniz ile Ölüdeniz’i (Lut Gölü) birleştirecek su projemiz de var. Suyu tuzundan arındırıp, içme suyuna çevirme projesi de var.

Şu an için başlangıç aşamasında 1 milyar dolar, ilerleyen dönemlerde 3-4 milyar dolara çıkması planlanıyor. Bu bir Ürdün projesi olmakla birlikte, aynı zamanda, Filistin ve İsrail’i de içine alıyor. Biz Türk firmalarının da projede yer almasını isteriz.

►Serbest bölgelerdeki yatırımlar ne durumda?

Kral Abdullah 2013 yılında Türkiye’yi ziyaret ettiğinde Türk firmalarına özel biri Akabe’de, diğeri de Kuzey Doğu’da bulunan Mafrak şehrinde olmak üzere iki serbest sanayi bölgesi oluşturulmasını gündeme getirmişti. Akabe bölgesi Mısır ve Arabistan’a 20 km mesafede. İsrail ve Filistin’e de çok yakın. Türkiye’den bir ekip o bölgede incelemelerde bulundu ve çok olumlu izlenimle ayrıldı. Bugün ise bazı Türk firmaları Akabe’de fabrika açmaya başladı. Serbest bölgede, Türk işadamları, Türk sanayisi için ciddi fırsatlar söz konusu. Oradaki sanayi bölgesinin zenginleşmesini, gelişmesini istiyoruz.

Avantajlar da var, fırsatlar da…

Üretici ve ihracatçının ‘arayış’ içinde olduğu bir süreçten geçiyoruz... O telaşla, zoru başarmaya ve pazar için uzaklara odaklanırken, kolayı ve yakındaki fırsatları atlayabiliyoruz... Örneğin geçtiğimiz hafta Ürdün’deydik… Türkiye’de okumuş ve Türklerle evlenmiş çoğunluk ve reyting rekorları kıran Türk dizileri nedeniyle Türk olduğumuzu anladığında Türkçe konuşmaya çalışan Ürdünlülerin ortak isteği, Türklerin Amman ve Akabe fırsatlarını değerlendirip yatırım yapmaları... Ürdün’ün sağladığı avantajlar mı? Sanayi, Ticaret ve Tedarik Bakanı Yarub Qudah ile yaptığımız sohbet ve Ürdün’de gördüklerimiz, Ürdün’ün avantajlardan da öte büyük fırsatlar barındırdığının sinyallerini de veriyor.

Altyapı, enerji ve su yatırımlarını teşvik ediyoruz

►Kısa dönemde hangi alanlarda fırsatlar var?

Altyapı, enerji ve su alanlarındaki yatırımları özel sektörle birlikte hayata geçirme kararı aldık. Bu özel sektörle yatırımların artırılması, teşvik edilmesi, bilhassa Türk yatırımcılarla ortak projeler gerçekleştirilmesini sağlayacak yeni bir adım. Sanayi yatırımlarının da maliyetini düşürecek yeni atılımlar gerçekleştirdik. Irak’tan Akabe’ye bir petrol boru hattı projesi var. İkinci aşamada da doğalgaz boru projesi gündemde aynı şekilde Bağdat’tan Akabe’ye uzanacak.

Bu da özel sektörün üretim maliyetini ciddi anlamda düşürecek bir adım. Yenilenebilir enerji alanında da Ürdün ileri bir seviyede bulunmakta, Arap ülkeleri arasında. Türk iş adamlarının da yenilenebilir enerji alanındaki imkanlardan faydalanmaları için çok ciddi fırsatlar olduğunu hatırlatmak isterim. Eminim Akabe ziyaretiniz sırasında da bu mevzu gündeme gelmiştir. Biz Türk yatırımcılar için Akabe’de özel bir sanayi bölgesi kurulmasını düşünüyoruz.

Bu bölge aracılığıyla Türk yatırımcılarının Ürdün’de karşılaşabileceği, muhtemel tüm engel ve sorunların da çok kolay bir şekilde aşılması mümkün hale gelecek. Biz Ürdün hükümeti olarak, yatırım kurulu ve Akabe Sanayi Bölgesi yöneticileri olarak, Türk yatırımcıların Ürdün’de karşılaşabileceği her türlü sıkıntı ve engelin aşılması hususunda gereken yardımı sunmaya hazır olduğumuzu bir kez daha belirtmek isterim.