7 trilyon dolarlık pazarda, Türkiye’yi üs yapma planı

Aysel YÜCEL

Türkiye’nin 2023 yılı hedeflerini ve 2035 – 2050 hedef yılları vizyonunu kapsayacak lojistik projeleri için temel ilke ve politikaları belirleyecek olan Türkiye Lojistik Master Planı (TLMP) projesi hazırlama çalışmaları UDHB Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü idaresinde başladı.

Dünya genelinde 7 trilyon dolar hacme ulaşan lojistik pazarından Türkiye’nin payını artırmak için Türkiye Lojistik Master Planı (TLMP) projesi hazırlama çalışmaları UDHB Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü idaresinde başladı. Türkiye’de 84 lisanslı depo, bin 223 antrepo, 19 serbest bölge, 466 küçük sanayi sitesi, 298 OSB, 28 yük limanı, terminali ve 20 lojistik merkezi hem birbirine hem de uluslararası yollara bağlamak, bu konuda sorunları, çözümleri ve iş takvimini belirlemek amacıyla toplanan çalıştayın ön raporu yakında kamuoyuna açıklanacak. 25 Temmuz’da gerçekleşen Türkiye Lojistik Master Planı 1. Çalıştayı’nda elde edilen verilerin düzenlenmesi sonucu hazırlanan taslak rapor katılımcılara gönderildi. 14 Ağustos itibariyle geri dönüşler alındı. Önümüzdeki günlerde de açıklanması bekleniyor.

Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü’nün düzenlediği çalıştaylar dizisi, lojistik sektörünün de gündeminde. Kamu özel bütün tarafları, demiryolu, denizyolu, hava ve karayolu gibi bütün modlarını temsil eden STK’ları aynı masa etrafında buluşturan çalışmayı sektör çok önemsiyor.

Her kesim rapora kendi sorunlarını ve görüşlerini yansıtma çabası içinde. Türkiye Lojistik Master Planı (TLMP) Çalıştayı Türkiye’nin 2023 yılı hedeflerini ve 2035 – 2050 hedef yılları vizyonunu kapsayacak ve ulaştırma – lojistik projeleri için temel ilke ve politikaları belirleyecek. Türkiye’nin bölgesinde lojistik üssü olabilmesi, ekonomisinde lojistik faaliyetlerin payının arttırılması için lojistik sektörünün ihtiyaçlarının belirlenecek. Yeni kurulacak lojistik köy/ merkez/ üslerin yer seçim kriterlerinin belirlenmesi, mevcut olanların yeniden değerlendirilmesi ve diğer lojistik faaliyetlerin iyileştirilmesini sağlayacak.

“Türkiye uluslararası üs olur”

Raporda Türkiye’nin konumu şöyle saptandı:

► Türkiye; Asya ile Avrupa kıtaları arasında yer alan, bulunduğu stratejik alandaki mevcut ve potansiyel pazarlara dağıtım ve hizmet verebilecek lojistik üs konumuna sahip bir ülkedir. Ayrıca Kuzey Afrika ve Orta Asya ülkeleri için transit geçiş ülkesidir.

► Dünyanın en önemli enerji yolları üzerinde bulunması Türkiye’nin lojistik sektöründe operasyonel gücünü arttırmaktadır.

► Avrupa’nın en büyük kamyon filolarından birisi olup kara nakliyesinde yeterli sermaye birikimi sağlanarak gelişmiş bir karayolu taşımacılık ağına sahiptir.

► Avrupa’nın lojistik üssü olmaya aday olan Türkiye; büyüyen ekonomisi ve coğrafi üstünlüğü nedeni ile yabancı sermayeli şirketlerin birbiri ile yarıştığı bir ülkedir.

► Lojistik alanda 2005-2015 arasında ülkeye 1.9 milyar dolar tutarında yabancı sermayeli yatırım gerçekleşmiştir.

► GSYİH’da lojistik Türkiye’nin yüzde 12’lik kısmını oluşturmaktadır.

► Türkiye’nin mevcut üretim ve mal hareketinin %85’ini üretim ve satış şirketleri kendileri yapıyor.

►Hizmet maliyet oranı: Satış fiyatının %8-15 arasında değişmektedir.

Lojistik merkezler ele alındı

Çalıştayda lojistik merkezler de konuşuldu. Demiryolunun diğer ulaşım modları ile bütünleşik olarak değerlendirilememesinin yarattığı sorunlar ele alındı. Limanların, OSB’lerin büyük sanayi tesislerinin demiryolu bağlantılarının yapılması, yük merkezlerine limanlara, OSB’lere ve fabrikalara iltisak hatları sağlanması konusunda mutabakat oluştu.

Sektör temsilcileri ne dedi?

Yapılan çalıştay master planına büyük katkı sağlayacak

► Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Genel Müdürü Cavit Uğur:

Türkiye Lojistik Master Planı 1. çalıştayı 25 Temmuz 2017’de Ankara’da gerçekleştirildi. UDHB Müsteşar Yardımcısı Orhan Birdal’ın açılış konuşmasının ardından master plan çalışmalarını yürüten Bimtaş ve MCE firmalarının master plan çalışmasının ilk adımı olarak tamamladıkları mevcut durum tespitini özetleyen üç sunum yapıldı. Öğleden sonraki oturum ise tüm katılımcıların farklı çalışma gruplarına bölünmesiyle bir çalıştay formatında yapıldı. Oluşturulan yedi grupta, belirlenen konular çerçevesinde öncelikli sorunlar belirlendi ve bunlara ilişkin çözüm önerileri getirildi. Bu çalıştayda ortaya konan sorunlar ve çözüm önerilerinin master plan çalışmalarına katkı sağlayacağına eminiz. Master plan çalışmalarının 2018 yılı sonuna dek tamamlanması bekleniyor.

İlerleyen dönemlerde saha çalışmalarının yanı sıra 2 çalıştay daha yapılmasının planlandığı bilgisi verildi. Çalışmalara konularında deneyimli akademisyenler tarafından destek verildiği ve mevcut durum tespitinin detaylı bir şekilde yapılmış olduğu değerlendiriliyor. Geniş bir paydaş katılımıyla yapıldığı gözlenen bu çalıştayın ilerleyen safhalarda daha da kapsamlı ve üst düzey katılımlarla gerçekleştirilmesi, konuya hem kamu birimlerinin hem de özel sektör ve onların temsilcisi sivil toplam kuruluşlarının en üst düzeyde önem vermesi çalışmanın başarıyla tamamlanmasında kritik önem arz ediyor.

Plan, lojistik maliyetleri ve uluslararası merkez için önemli

► UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener:

Master planı çok önemsiyoruz. Türkiye’nin mevcut lojistik altyapısı, karayolu, demiryolu ve havayolunun bu konudaki rolü, Türkiye’nin genel kalkınması ile çok ilişkili. Genel lojistik maliyetlerinin düşmesi için çok önemsiyoruz. Geri kalmış bölgelerde lojistiğin de geri kaldığını görüyoruz. Toplantıya UND olarak katkı yapıyoruz. Lojistik maliyetler düştüğünde Türk ürünlerinin maliyeti düşecek, uluslararası pazarlardaki rekabet gücü artacak. Bu yönüyle Türkiye’ye güç katacak. Türkiye’nin lojistik üs olması noktasında plan çok önemli rol oynayacak. Çünkü Türkiye coğrafik konumu ile bu potansiyele sahip. Hükümet son 15 yılda ulaşıma büyük yatırımlar yaptı ama bunların uluslararası koridorları tamamlar nitelikte olması lazım.

Bakü – Tiflis - Kars açılacak yılsonuna kadar ama Kars’tan sonra Ankara’ya kadar hızlı bağlantı gerekiyor. Türkiye’yi doğu batı aksında kuzey güney aksında ana yollarda denizyolu, karayolu olarak çok hızlı bağlamamız lazım. Çünkü lojistik hızlı olan ve ucuz olan yolu seçiyor. Türkiye lojistik olarak cazip bir ülke olduğunda yatırım cazibesi de artacak. Yabancı doğu bölgelerini de üretim üssü olarak seçebilecek.

Bizim sektörde ilk kez böyle bir çalıştay oldu

► Demiryolu Taşımacılığı Derneği Genel Müdürü Yaşar Rota:

Her taşıma modunun temsilcisi sorunları ve önerilerini dile getirdi. Özet rapor geldi. Verimli geçti. Çünkü ilk defa yapılan bir toplantı. Başlangıçtaki verilerden anladık ki bu konu çok hızlı bir şekilde çözülmeye çalışılıyor. İkincisi de bu konu herkesi kapsıyor. Bu lojistik merkezlerinin yapılacağı anlamına geliyor. 3 çalıştay yapılacak. Tematik mi olacak uluslararası taşımaya mı olacak, üretim bazlı mı olacak böyle bir sürü şeyleri de ortaya çıkacak. Ama her fırsatta şunu dile getiriyorum ki ulaştırma ana planı olmadan lojistik master planı olmaz. Birlikte yürümesinde fayda var. Sanıyorum şimdi onu birlikte yürürlüğe koyacaklar. Böyle bir çalışma içerisindeler.