Navigasyon, navigatör yerine...
Bugün sizlerle "navigasyon", "navigatör" sözcükleri üzerinde duralım; yazılışlarını, tanımlarını, olası Türkçe karşılıklarını tartışmaya açalım; sizlerin de uygun önerileriniz varsa onları da değerlendirelim, derim.
YUSUF ÇOTUKSÖKEN
Arabanızla yolculuk yaptıysanız, kesinkes navigasyon aygıtını (navigatör) kullanmışsınızdır. Ayrıca gelişmiş cep telefonlarına da artık yol bilgilerine ulaşabilecek yazılımlar yüklenmiş durumda; kentiçi ya da kentdışı yolculuklarda, merak ettiğiniz durumlarda vd. kullanıyorsunuzdur eminim...
Gelelim konumuza:
"Navigasyon" a. (Lat.>Fr., İng): * Kökenbilim açıklaması: Latince "navis" (gemi) ve "agere" (hareket etmek, yolculuk etmek) . Böylece, navigasyon "su üstünde yolculuk etmek" anlamında kullanılmıştır. Ayrıca, Latince "navigare" "bir gemide yolculuk etmek, bir yerden bir yere gitmek" anlamına da gelmektedir.
* Tanımları:
"Navigasyon" (Fr./İng.) Bir yerden başka bir yere gitme; seyir, seyrüsefer. 2. Bir noktadan başka bir noktaya gitmek için en elverişli yolu (harita üzerinde, elektronik aygıtlarla) belirleme ve belirlenen rota üzerinden yolculuğu gerçekleştirme. (Navigasyon, başlangıçta bir denizcilik terimi olarak biliniyorsa da, daha sonra kara ve hava yolculuklarında, taşımacılığında da benzer amaçlarla sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır.)
* "Navigasyon" için önerilen Türkçe karşılıklar:
1. (Denizcilik) Gemiyürütme (Kaptan Gündüz Aybay'ın önerisi). Yolalım (Kaptan Aykut Erol'un önerisi)
2. (Genel anlamda) Yolbulum, yolbulma. Yolbul. * Yönleme. * Yolgüderlik, yolgütme, yönlendirme (Y. Çotuksöken, son üçü) "Navigatör" a. (Fr.) Hava, deniz, kara taşıtlarında gidilecek yeri, buraya en iyi hangi yollardan gidilebileceğini bulmayı sağlayan ve ona göre rota saptamayı kolaylaştıran elektronik aygıt.
"Navigatör" için önerilen Türkçe karşılıklar:
*Yol kılavuzu. *Yolculuk kılavuzu.* Yolbil. Yolbilir (Aysel Çakır Timuroğlu). * Yolbul. * Yolbulaç (Kemal Bek). *Yolbulucu. * Yolbulur. * Yolcugüder (Günel Altıntaş). *Yolgüder (Y. Çotuksöken) * Yönder (Erdal Atabek). * Yöngüder (Semahat Ünal). * Yöngör. Yöncü. Yönelteç (Zafer Çağlar). Yönlendirici (Y. Çotuksöken). *Yönleyici.
Konu sizi de ilgilendiriyorsa, önerileri tartışabilir, görüşlerinizi yazabilir, ayrıca siz de Türkçe karşılıklar önerebilirsiniz.
yusuf.cotuksoken@hotmail.com