Enflasyon genelde % 9-10 gıda % 12-15 bandına oturdu
Aylık fiyat değişimi önemlidir ama, halkı ilgilendiren, fiyatların bir yıl önceye göre ne kadar arttıkları, gelecek yılda fiyat artışlarının ne olacağıdır.
Fiyat artışları herkes için önemlidir ama, alt gelir grubundakiler için çok çok önemlidir. Çünkü alt gelir grubundakiler genelde dar ve sabit gelirli denilen insanlardır.
Fiyatlar artarken gelirlerini artırma imkanları olmadığından, fiyat artışları yaşam şartlarında ve özellikle gıda, konut harcamalarında zorlanmalarına yol açar.
Önce daha ucuzuna yönelirler. Sonra da daha az yerler, daha az giyerler.
Kasımdan geriye bir yılda Tüketici Fiyatları yüzde 9.15 oranında arttı. Tüketici Fiyatlarından izlediğimiz enflasyon Nisan ayından bu yana yüzde 9.0 un biraz altında, biraz üstünde devam edip gidiyor.
Halkımız için önem taşıyan gıda maddelerinde ise fiyat artışı Kasım ayında yüzde 14.37 oldu.
Enflasyon genel olarak nasıl yüzde 9-10 bandına yerleşti ise, gıda maddelerindeki yıllık artış da yüzde 14-15 bandına demir atmış durumda.
Tüketici fiyatlarındaki artışın arkasında üretici fiyatındaki artışlar var.
Üretici fiyatı artıyor ise, tüketici fiyatının da belli oranlarda yükselmesi doğaldır.
Kasım ayı itibariyle üretici fiyatlarının tamamında ortalama yıllık fiyat artışı yüzde 8.3 oranında. Ama imalat sanayinde yıllık artış yüzde 9.06 ve özellikle gıda maddeleri üretici fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 18.57 oranında.
Üreticilerin maliyetlerinin yükselmesi, sonunda enflasyonu yükseltiyor.
Şimdilerde ekonomi yönetimi enflasyonu özel kapsamlı tüketici fiyatlarındaki değişimlere göre değerlendiriyor.
Özel kapsamlı tüketici fiyatları göstergesinde, belli mal gruplarının enflasyonu nasıl etkilediğine bakılıyor.
Kasım ayında yüzde 9.15 olan enflasyon, mevsimlik ürünler çıkarılsa bile yüzde 8.84 oluyor. Enerji çıkarılsa, azalmıyor yüzde 10.23 oluyor. Alkollü içkiler ve tütün hariç yüzde 10.59 oluyor.
Enflasyonu artırdığı varsayılan harcama grupları ayıklansa ayıklansa, gene de enflasyon yüzde 9.03’ün altına inemiyor.
Bu tablo gelecek için hiç de ümit verici değil. Petrol fiyatının ucuzlamasının enflasyonu geriye çekme gücünden söz ediliyor. Ama unutulan petrol fiyatı inerken döviz fiyatının yükselmesi. Ve de (1) Maliyetin altında doğalgaz satışı nedeniyle Botaş’ın biriken 2 milyar TL.lık zararı ile, (2) Petrol ve doğalgaz üzerindeki maktu vergi yükü. Maliye vergiden fedakarlık etmedikçe fiyatlar gerilemez. Maliye ise büyük vergi kaynağını kaybetmeyi göze alamaz.