İstikrarı bozmanın faturası ağır
Charlie Hebdo ve Market saldırılarının üzerinden iki haftadan fazla bir süre geçmesine rağmen olaylar ilk günkü sıcaklığını koruyor. Uluslararası medyada yer alan haber ve yorumların büyük bir kısmı El Kaide ve İŞİD bağlantılı terör örgütlerinin önümüzdeki dönemde olası eylemlerine karşı alınabilecek önlemler üzerinde. Uluslararası terörizm birçok kimseye göre 21. yüzyılda ülkelerin en büyük sorunu. Terörizmi sadece radikal islamcı örgütlere bağlamak doğru değil; siyasi, etnik ve ayrılıkçı emellerini hayata geçirmek için teröre başvuran gruplar da unutulmamalı.
Geçtiğimiz pazar günü Fareed Zakaria’nın CNN’deki programında konu ile ilgili görüşlerini açıklayanlardan biri de Leon Panetta idi. ABD’de yakın geçmişte savunma bakanlığı ve CIA başkanlığı görevlerinde bulunan Panetta, terör olaylarına müsamaha göstermemek, sert karşılık vermek, uluslararası istihbarat ve işbirliğini geliştirmek gerektiği görüşünde. Panetta’ya göre, uluslararası işbirliği olmaksızın terörün önüne geçmek imkansız. Benzer görüşler daha önce Tony Blair tarafından da dile getirilmişti.
***
Güvenlik sorunu ön planda kafaları meşgul ederken terörizm ekonomiyi de etkiliyor. Güvenliği arttırmak amacıyla yapılan harcamalar gayrisafi yurtiçi hasılayı arttırarak büyümeye katkıda bulunurken, terörün büyümenin esas amacı olan yaşam kalitesini olumsuz etkilediğine şüphe yok.
Ekonomik çalışmalar terör riskindeki artışın yabancı yatırımları azaltarak büyümeyi yavaşlattığı yönünde. Bu özellikle, iç tasarruf oranının düşük olduğu ülkeler açısından önemli. Terör olayları kaynakların dağılımını olumsuz etkilemek dışında, ekonomideki belirsizlikleri arttırarak yatırımları da yavaşlatıyor. Turizm, terörizme en hassas sektörlerden biri. Turistlerin karşı karşıya kaldığı saldırılar medyada büyük yankı buluyor. 1997’de Mısır’da, 2000’de Bali’de 300’e yakın turistin ölümüyle sonuçlanan terör olayları hala hatırlarda.
***
Batı ülkelerine yönelik göçler farklı dinlere mensup insanların birarada yaşamaları dışında dinler arasında rekabete de yol açmakta. Artan terör olaylarında din temelli kültür farklılığının neden olduğu yabancılaşmanın yanısıra, kapitalist hayat tarzına karşı koyamamanın yarattığı bunalımın da payı vardır. Köktendincilerin terör eylemleri sadece diğer din mensupları tarafından değil, müslüman camianın büyük çoğunluğu tarafından da tasvip edilmiyor. Başta Ortadoğu bölgesi olmak üzere dünyanın çeşitli bölgelerinde meydana gelen terör eylemlerinin altyapıda yaptığı tahribatın ekonomik kayıplara yol açması kaçınılmaz. Irak ve Suriye’nin devam etmekte olan terör ve iç savaş nedeniyle toparlanmaları daha yıllar alacaktır. Terörden en çok etkilenen ülkelerden biri olan Türkiye’nin yanıbaşında meydana gelen bu kaos ortamından etkilenmemesi ise düşünülemez. Yıllardan beri parasal kaynakların heba olması dışında binlerce hayata malolan PKK teröründen sonra, Türkiye’nin ne ekonomisi ne de siyaseti yeni bir terör dalgasını kaldıramaz.
***
ABD Başkanı Obama salı gecesi yaptığı Ulusa Sesleniş konuşmasında İŞİD terörünün bitirilmesi için kararlı olduklarını söyleyerek, Kongre’den askeri güç kullanma yetkisi istedi. Bu talep, Demokratların Ortadoğu politikasını oldukça pasif bulan Cumhuriyetçiler tarafından büyük olasılıkla kabul edilecektir. Daha önce ABD askerinin Ortadoğu’ya müdahale amacıyla ayak basmayacağını açıklayan Obama yönetimi acaba fikrini mi değiştirdi? Kara birliklerinin yer alacağı bir operasyon gündeme gelirse, ABD’ye destek verecek ülkelerin başında Fransa ve İngiltere geliyor. Bu iki ülkeye başkaları da ilave olur Almanya ise her zamanki politikasını sürdürerek uzak duracaktır. Türkiye’nin tavrına gelince, bir şey söylemek zor. NATO’nun destek vereceği harekata Türkiye uzak kalamaz. Ortadoğu’da istikrarı bozmanın faturası giderek büyüyor. Bunu kimin ödeyeceğine gelince, öncelikli olanların bölge halkları olduğundan kuşku yok.