Tüketim son iki ay biraz kımıldasa da henüz canlanma yok

Tüketimin nasıl seyrettiği konusunda kamuoyuna en taze veriyi Merkez Bankası danışmanlarından Ercan Türkan sunuyor. Türkan, "ercan türkan tüketim endeksi-ette" adını verdiği çalışmayla her ay, bir önceki ayın tüketim eğrisini ortaya koyuyor. Son olarak dün de eylül ayındaki tüketim durumunu öğrendik. 

Ercan Türkan bu çalışmayı, kredi kartlarıyla gerçekleştirilen harcamalar üzerinden yapıyor. Bir de taşıt dahil olan tüketim endeksi var. Bu endeks, taşıt hariç ette'ye, taşıt için yapılan harcamaların eklenmesiyle oluşturuluyor. 

Taşıt hariç olan ette'de bu yıl geçen yıla göre ocakta reel olarak yüzde 2.8 artış gerçekleşti, daha sonra adeta karanlık bir döneme girildi. Reel tüketim, şubat-temmuz döneminde sürekli olarak geçen yılın altında kaldı. Ağustosta bir canlanma gördük; reel tüketim yüzde 2.9 arttı. Tüketimin geçen yıldan yüksek gerçekleşmesi eylülde de devam etti, ancak oran yüzde 1.1'e indi. 

Aynı eğilim taşıt dahil ette'de de kendini gösterdi. Ocaktaki artıştan sonra şubat-temmuz dönemi negatif geçildi. Tüketim, geçen yıla göre ağustosta yüzde 2, eylülde ise yüzde 0.6 artış gösterdi. 

Ocak-Eylül dönemine ilişkin veriler de zaten tüketimde geçen yılki düzeyin çok gerisinde kalındığına işaret ediyor. Yani bu yılın ağustos ve eylül aylarındaki pozitif seyir, ilk dokuz ayı kurtarabilmiş değil. 

Taşıt hariç tüketim endeksi, geçen yılın ilk dokuz ayında önceki yıla göre yüzde 1.2 artmıştı. Bu yıl ise geçen yılın yüzde 1.6 altında kalındı. 

Aynı şekilde taşıt dahil tüketim endeksinde de geçen yıl 2012'ye göre yüzde 2.2 olan artış, bu yıl negatif yüzde 2.7'ye dönüştü. Görüldüğü gibi taşıt dahil tüketimdeki gidişat çok daha olumsuz. 

Hiçbir çeyrekte artış yok 

Bu yılın üçüncü çeyreğinin son iki ayında, yani ağustos ve eylülde hem taşıt hariç ette'de, hem taşıt dahil olanda geçen yıla göre artış olduğunu belirttik. Ancak bu artışlar, ilk dokuz ayı pozitife döndüremediği gibi, üçüncü çeyreğin pozitife dönmesini de sağlayamadı. 

İlk iki çeyrekte, özellikle de ikinci çeyrekte durum zaten vahimdi. İlk çeyrekte ise, ocak ayları pozitif geçmiş olmasına rağmen, şubat ve martta çok keskin tüketim düşüşleri görülmüş, bunun etkisiyle ilk çeyrek de olumsuz geçmişti. Umut, ağustos ve eylülün etkisiyle üçüncü çeyrekte artıya geçilmesiydi; ama o da olmadı. 

Taşıt hariç ette, ilk çeyrekte geçen yıla göre reel olarak yüzde 2.2, ikinci çeyrekte yüzde 2.5, üçüncü çeyrekte çok daha az olmakla birlikte yüzde 0.3 geriledi. Taşıt dahil ette'de ise yine çeyrekler itibariyle yüzde 2.8, yüzde 4.2 ve yüzde 1 oranında gerileme görüldü. 

Tüketim daha da kısılırsa... 

Kredi kartı kullanılarak gerçekleştirilen tüketimde tablo böyle. Taşıt alımına ilişkin harcamalar eklendiğinde de görünüm neredeyse hiç değişmiyor. Kredi kartı kullanılmaksızın yapılan harcamalarda durumun çok farklı olduğu da söylenemez. Bu konudaki veriler daha geç çıkıyorsa da, en azından tüketim eğilimi farklı değil. Hem kredi kartı kullanımı azalmadığına ve aksine arttığına göre, Ercan Türkan'ın oluşturduğu bu endeks, en azından kendi içinde bir eğilimi çok doğru biçimde ortaya koyuyor. 

Şimdi hükümet, tüketimi, lüks saydığı ürünlere ek vergiler koyarak biraz daha azaltmak istiyor. Öngörülen bu düzenlemelerin doğru ya da yanlış olduğu bugünkü konumuz değil. Ama şurası kesin ki, bu düzenlemeler hayata geçirildiği takdirde, önümüzdeki dönemde ette'de daha çok negatif oran göreceğiz.