ABD diplomasiyi bir kenara mı atıyor?

İpek YEZDANİ

Bu hafta artık neredeyse hiç bakmadığım Facebook sayfalarında tesadüfen do­lanırken, Amerikalı arkadaşları­mın birinin sayfasında şöyle bir gönderiye denk geldim: “Bugün, ABD Dışişleri Bakanlığı ve Ame­rika için üzücü bir gündü.” “Allah Allah ne oluyor acaba?” diye daha dikkatli okuyunca paylaşımı ya­pan kişinin ABD’nin eski İstanbul Başkonsolosu Jennifer Davis ol­duğunu fark ettim.

Davis, Ağustos 2016- Eylül 2019 yılları arasında İstanbul’da­ki ABD Başkonsolosluğu’nda Baş­konsolos olarak görev yapmış, sı­cak ve samimi tavırlarıyla Türk halkının gönlünde adeta taht kur­muştu. Kendisiyle ilk röporta­jı yapan Türk gazeteci olarak Da­vis’in Orhan Pamuk okuduğunu öğrendiğimde fazla şaşırmamış­tım ancak “Ezel” dizisinin hayra­nı olduğunu söylediğinde şaşkın­lıktan “İşte ortak noktamız!” diye bağırmıştım.

Güler yüzü ve samimi tavırla­rıyla görüştüğü herkeste sempati uyandıran, zaman içinde Facebo­ok’tan da arkadaş olduğumuz Ezel hayranı bu diplomat, şimdi Face­book’tan “ABD için üzücü bir gün” diye paylaşım yapıyordu. Hemen paylaşımın içeriğine baktım, ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir gün­de 1300 kişi işten çıkarılmıştı. Bunların aralarında yaklaşık 250 kariyer diplomat da vardı. Dışiş­leri Bakanlığı binası önünde top­lanan personel ise ellerinde kutu­larla binayı terk eden arkadaşları­na destek olmak amacıyla onları alkışlarla ve gözyaşlarıyla uğurlu­yordu. Jennifer Davis de bunlar­dan biriydi. Davis, paylaşımında şöyle diyordu:

“Bugün, ABD Dışişleri Bakanlı­ğı ve Amerika için üzücü bir gün­dü. Yüzlerce işten çıkarılan mes­lektaşımızı onurlandırdık ve on­ların fedakarlıkları ve özverileri için teşekkür etmek amacıyla ay­rılırken alkışladık. Bu kamu gö­revlileri, aramızdaki en iyileridir - daha kazançlı fırsatları geri çe­virip ailelerini zorlu yerlere gö­türmeye razı olan, yabancı diller öğrenip ana dillerinde olmayan zorlu işleri yapan, hizmet etmek için sık sık kendilerini tehlikeye atan insanlar (…) Şimdi, onlara en çok ihtiyaç duyduğumuz anda sa­yıları çok azalacak ve küresel ra­kiplerimiz onların yokluğundan memnuniyetle yararlanacaklar. Onurlu hizmetleriniz için teşek­kür ederiz, meslektaşlarımız.”

İşten çıkarılma kararının, Dı­şişleri Bakanı Marco Rubio’nun mayıs ayında duyurduğu “yeni­den yapılanma” planı çerçevesin­de hayata geçirildiği belirtiliyor. ABD Dışişleri Bakanı Marco Ru­bio, Bakanlıkta gereksiz büyüme­yi ve ideolojik odaklı yapılanmala­rı hedef aldıklarını belirtti. Rubio ayrıca, “bürokratik hantallık”tan kurtulmak istediklerini vurguladı.

ABD Dışişleri’ndeki bu tasfiye, mevcut ve eski diplomatlar tara­fından, ABD'nin dünyadaki etki­sini ve küresel anlamda ortaya çı­kan tehditlere karşı koyma yete­neğini zayıflatacağı gerekçesiyle sert bir şekilde eleştirildi.

2011 yılında Irak ve Afganis­tan'da görev yaptıktan sonra Dı­şişleri Bakanlığı'ndan emekli olan ve işten çıkartılan diplomatlara destek vermek amacıyla eyleme katılan Anne Bodine, “Ülkelerine hizmet eden ve ‘Amerika Önce’ye inanan insanlara davranılması gereken şekil bu değildir” dedi.

Eski ABD Başkanı Joe Biden döneminde dışişleri bakanı ola­rak görev yapan Antony Blinken ise tasfiyenin gerçekleştiği gün X'te şu mesajı paylaştı: “Bugün Dışişleri Bakanlığı'nın erkek ve kadın çalışanlarını, Dışişleri Ser­visi ve Kamu Servisi çalışanları­nı düşünüyorum. Ulusal çıkarlar ve Amerikan halkına hizmet et­me konusundaki adanmışlıkları eşsizdir.”

Başkan Donald Trump, Dışiş­leri Bakanı Marco Rubio ve Cum­huriyetçi müttefikleri tarafından, “bakanlığı daha yalın ve verimli hale getirmek için gecikmiş ve ge­rekli bir adım” olarak övülen bu büyük tasfiyenin Amerikan Dı­şişleri’nde büyük bir işgücü kay­bına yol açacağı muhakkak. İşten çıkarmaları sadece “kesinti” ola­rak gören ve bundan mali bir ka­zanç elde etmeyi bekleyen Trump yönetimi aynı zamanda dünyaya şunun da mesajını vermiş oluyor: Önceliğimiz artık diplomasi değil.