Bir çekişme ve pazarlama harikası NBA: Oyuncuların maaşları 50 milyon doları aştı

Tam da NBA finallerinin göbeğindeyiz. İki genç ve hırslı takım NBA’in en iyisi olabilmek için yedi maç­lık seride kapışıyor: Shai Gilge­ous-Alexander önderliğindeki Oklahoma Thunder, Tyrese Ha­liburton’ın yıldızlaştığı India­na Pacers’a karşı. Ligdeki diğer rakiplerine nazaran daha ucu­za kurulmuş ve yine görece kü­çük şehirlerden gelen bu iki ta­kım parkede kıyasıya mücadele ede dursun, bir yandan da NBA’in ticari başarısı konuşuluyor. Öy­le ya, ticari mantıkla kurulmuş Amerikan liglerinde TV reyting­leri, bunun gelirlere etkisi, oyun­cu kazançları gibi mevzular za­man zaman sahada olup bitenin önünde geçebiliyor.

Beyzbolun yerini kaptı

NBA geçen 40 yılda hem spor­tif hem de ticari olarak öyle ba­şarılı yönetildi ki hem beyzbolun kürsüdeki yerini kaptı hem de daha genç izleyici kitlesini cez­betmeyi başardı. 30 takımın yer aldığı NBA, genç izleyici kitlesi sayesinde bir süredir ABD’nin ikinci takım sporu unvanını ko­ruyor. Amerikan futbolu ligi NFL, açık ara ülkenin bir numaralı li­gi, beyzbol ligi MLB ise az farkla üçüncü.

Michael Jordan devri

Tüm bunların arkasında doğ­ru bir strateji yatıyor: Önce çekiş­me yarat, sonra iyi pazarla. Önce sportif tarafla başlayalım. Türki­ye’de ilk yayınlandığı dönemde ve sonrasında yani 1990’larda NBA birkaç takımın egemenlik kurdu­ğu bir ligdi: Önce Boston Celtics ve Los Angeles Lakers, sonra Chi­cago Bulls ve Houston Rockets, en sonunda San Antonio Spurs, Magic Johnson ve Michael Jor­dan devri NBA’i hem ABD’ye hem dünyaya pazarlamak için ideal bir dönemdi. 2010’dan itibaren sü­per takımlar devri geldi. LeBron ve Curry’nin önderliğindeki şam­piyonları izledik.

Buna karşılık oyuncular ve lig arasında imzalanan son iki toplu iş sözleşmesiyle (CBA) beraber işler değişti. NBA’de yürürlükte­ki maaş tavanı sebebiyle bir süre­dir süper takım kurmak çok mali­yetli hale geldi. Bu sebeple yıldız oyuncular farklı takımlara da­ğıldı. Tek bir takımda birkaç yıl­dız oyuncu dönemi geçmişte kal­dı artık. İşte bu sayede ligde müt­hiş bir rekabet dönemi başladı. Bu yıl, Thunder – Pacers finaliy­le beraber son yedi sezondaki ye­dinci farklı şampiyonu göreceğiz. Son yedi sezonda bırakın üst üs­te şampiyon olmayı üst üste final oynayabilen takım bile çıkmadı. Kısacası, yıldızlar farklı takımla­ra dağılınca lige bir nevi eşitlik ve denge politikası geldi. Böyle olun­ca sahada sürekli çekişme, heye­can ve gösteri var.

İlmek ilmek işlenmiş bir marka

Şimdi ticari tarafa bakalım. Za­ten NBA 40 yılı aşkın bir süredir ilmek ilmek işlenerek yaratılmış bir marka. Jordan’lardan bugüne itibar ve izlenirliği hep yüksek bir lig söz konusu. Mevcut rekabet el­bette ticari tarafa da olumlu tesir etti. NBA, geçen yıl yayın hakları için dev medya gruplarıyla aylar süren bir pazarlık masasına otur­du. Halen başta ABD olmak üze­re tüm dünyada canlı spor yayın hakları için kıyasıya bir rekabet var. Bundan faydalanarak masa­da klasik karasal TV gruplarıyla stream yayıncılarını âdeta kapış­tırdılar. Sonunda NBA masadan büyük bir zaferle kalktı. Çünkü, NBC, Amazon ve Disney grupla­rıyla yaptıkları anlaşma sayesin­de 2025 ile 2036 yılları arasında ABD’deki yayın hakları için top­lam 76 milyar dolarlık bir gelir el­de edecekler.

10 sezonluk medya geliri garanti

Öyle gözüküyor ki, en az 10 se­zon medya geliri garantiye alın­mış durumda. Sadece ABD’den yıllık 7 milyar dolara yakın med­ya geliri akacak. Üstelik bu raka­ma yaklaşık 700 milyon dolarlık uluslararası medya geliri dahil değil. Oradan gelecek meblağ, gi­şe gelirleri ve sponsorluk anlaş­malarıyla beraber gelecek sezon­dan itibaren 30 takımın toplam sezonluk gelirinin 17-18 milyar dolar seviyesine çıkması bekle­niyor.

Tabii ki bu gelir artışından oyuncular da doğrudan yarar­landı. Son 15 yılda hem ortalama maaş hızla arttı hem de en yüksek maaşlar sıra dışı seviyeye yüksel­di. Mevcut sezonda NBA’de orta­lama sezonluk maaş 2 milyonluk artışla 11,9 milyon dolara çıktı. Ortanca maaş ise 6,6 milyon do­lar. Ligin yıldızlarının maaşları ise çok daha yüksek. Mesela bu sezon en yüksek maaş alan oyun­cu Steph Curry takımı Golden State ile sözleşmesinden tam 55,8 milyon dolar kazandı. Ligde 50 milyon üstü maaş alan üç oyun­cu daha var.

Keza geçen yıl şampiyon olan Boston Celtics, iki yıldızı Jayson Tatum ve Jaylen Brown’ı elde tu­tabilmek için 314 milyon ve 285 milyon dolarlık ve beşer yıllık ye­ni sözleşme yaptı. Yeni yayın hak­ları anlaşmasıyla beraber birkaç sezon içinde beş yıllık ve 500-600 milyon dolarlık sözleşmeleri gör­mek hiç de sürpriz olmayacaktır… Ancak bir püf noktası var: Bunlar oyuncuların brüt maaşları. Bu ra­kam üzerinden federal gelir ver­gisi ve eğer varsa eyalet vergisi ödüyorlar. Menajer payı ve diğer giderler çıkınca her birinin eline geçen net rakam brüt rakamın ya­rısından az olabiliyor.

2025’te en çok forması satılan 10 oyuncu

 Luka Doncic

Stephen Curry

LeBron James

Jayson Tatum

Jalen Brunson

Wembanyama

Antetokounmpo

Ja Morant

Shai Gilgeous-Alexander

Nikola Jokic

2024-25 SEZONUNDA EN YÜKSEK KONTRATLI 11 OYUNCU