Tüm dünyadan 32 kulübün katıldığı turnuva başladı: Futbolun yeni merkezi ABD

Geçen pazar gözünüze çarpmış olabilir. Alman takımı Bayern Münih, ABD’nin Cincinnati kentinde­ki maçta Yeni Zelanda temsilcisi Auckland City’yi tam 10-0 yendi. Avrupa devi Bayern’in yıldızla­rı Okyanusya’dan gelen yarı pro­fesyonel rakiplerine hiç acımadı­lar ve attıkça attılar. Sanki bir se­zon öncesi hazırlık maçı izledik. Aslında bu, aylardır konuşulan Dünya Kulüpler Kupası’nın ikin­ci maçıydı.

FIFA birkaç yıldır bu turnuva­nın tantanasını yapıyordu. Gian­ni Infantino henüz FIFA başkan­lık koltuğunda oturduğu 2016’da bu turnuvayı tasarlıyordu. İlk plana göre 12 takımlı bir turnu­va olacaktı, sonra takım sayısı 32’ye çıktı. Araya COVID krizi dahil bir sürü aksaklık girse de FIFA turnuvayı 2025’te haya­ta geçirmeyi başardı. Infanti­no, dünya futbolundaki ikti­dar mücadelesinde büyük bir koz olarak gördüğü bu turnu­vayı düzenleyebilmek için siyasi olarak ABD’nin ve özelde kankası başkan Trump’ın, mali olarak da Suu­di Arabistan’ın desteğini almayı başardı.

Bu kadar tantanası yapılan turnuvanın dünyanın en iyi ta­kımlarını ağırlamasını bekler­siniz değil mi? Aslında tam öy­le değil. Çünkü bir yanda Real Madrid, Paris St-Germain, Man­chester City, Bayern Münih gi­bi Avrupa’nın en kudretli ve en zengin takımları varken diğer yandan işte son derece mütevazı Auckland City var. Zaten Infan­tino’nun hedefi de kıyasıya bir çekişmeden ziyade tüm kıtala­rın temsil edileceği kulüpler ba­zında bir turnuvaydı.

Bunu sağlamak ve özellikle büyük Avrupa kulüplerini cez­betmek için FIFA katılım payı ve performans payı olarak top­lam 1 milyar dolarlık para ödülü vaat etti. Turnuvaya önce şüp­heyle yaklaşan Avrupa takımları bu vaadi duyunca yelkenleri su­ya indirdi ve sezonu henüz ka­patmışken bir yenisine başladı. Mesela Manchester City teknik direktörü Pep Guardiola 26 Ma­yıs’ta tatile çıktıklarını 5 Hazi­ran’da geri döndüklerini anlatı­yordu. Birçok takım için de ben­zer durum geçerlidir. Bu turnuva uzun ömürlü olur mu? Dört yıl sonra mesela Suudi Arabistan’da 48 takımlı hale geldiğini görür müyüz? Futbolu yönetenlerin mali iştahını gördükçe şimdiden imkânsız demek zor açıkçası…

32 takıma 1 milyar dolar dağıtılacak

FIFA, turnuvanın yayın haklarını İngiltere merkezli DAZN medya grubuna 1 milyar dolara satmıştı. Geçen yıl Suudi Arabistan yatırım fonu PIF’in ve diğer sponsorların devreye girmesiyle 1 milyar dolarlık ilave gelir de temin edildi. FIFA, bu toplam gelirin 1 milyar dolarlık kısmını 32 katılımcı kulübe dağıtacak. 525 milyon dolar kesinleşmiş katılım payı olarak verilecek. Burada Avrupa kulüpleri aslan payını alırken diğer kıta temsilcilerinin payı daha az. 475 milyon dolarlık kısım ise performans göre dağıtılacak. Grup maçlarında galibiyet ödülü 2 milyon, beraberliğe bir milyon dolar. İkinci tura yükselme primi 7,5 milyon, çeyrek final için 13,1 milyon, yarı final için 21 milyon dolar. Finalist takım 30 milyon, şampiyon takım 40 milyon dolar daha alacak.

New York Times The Athletic Spor yazarı Aslı Pelit: Infantino bu kupayı sürekli ABD’de yapmak istiyordu

Geçen hafta sonu Dünya Ku­lüpler Kupası başladı ABD’de. Gelecek yıl hakiki Dünya Ku­pası var. Bir nevi bu iki yıl için ABD futbolun merkezi haline geliyor diyebiliriz. ABD dün­ya futbolu için neler vaat edi­yor?

Son 5-6 senede Amerikalı ya­tırımcılar aslında futbolun dün­yada diğer sporlara göre ne kadar önemli olduğunu gördü. Şimdi bu pazardan daha fazla para kazan­manın yollarını arıyorlar. Ame­rikan anlayışıyla futbol çok para kazandıran bir spora dönüşüyor. Messi ABD’ye ilk geldiğinde 3-4 bin dolara maç seyretmeye gidi­yordu seyirciler. Bu sebeple FI­FA veya diğer turnuvaların bura­da yapılması hiç sürpriz değil be­nim için. Ayrıca şöyle bir söylenti vardı yıllar önce: FIFA başkanı Infantino Dünya Kulüpler’i her yıl ABD’de yapmak istiyor. Ama sonra fikrini değiştirdi sanırım.

Bu turnuvada 63 maçlık ko­ca bir fikstür var. Bilet satış­larıyla ilgili bazı sıkıntılar ol­duğu söyleniyor. Doğru mu?

Bundan birkaç ay önce Messi'li açılış maçının bilet 200-300 do­lar arasında satılırken, 68 bin ki­şilik stadyumu dolduramadıkla­rı için fiyatı 20-30 dolara kadar düşen biletler vardı. Bir de Mia­mi'de son dakikada öğrencilere dört dolardan bilet sattılar. Açık­çası ABD’de herkesin futbola pa­ra harcamaya hazır olduğu ana­lizinde bir hata var. O hatanın se­bebi de şu anda ABD’nin girmek üzere olduğu resesyon. Çevrem­de bu yaz tatile gitmekten vazge­çen birçok aile var. Tatile gitmeye parası olmayan insanlardan sen nasıl futbol taraftarından para alacaksın?

2026’daki Dünya Kupası’na da bir yıldan az süre kaldı. 104 maçın 78’ine ev sahipliği ya­pacak ABD’de stadyumlar ve ortam olarak buna hazır mı?

Turnuva yarın başlasa stad­yum ve tesis açısında ABD hazır olur. Bugün, ABD’deki herhangi bir stadyuma gitsem hakikaten harika maç izlemek için harika bir ortam var. Hazır olmadıkla­rı tek şey var: Çim zeminler. Onu da FIFA’nın çalıştığı bir bilim adamları grubuyla gelecek Mayıs ayında kadar hazır olacak şekil­de üretecek bir teknolojiyle uğ­raşıyorlar. Buna karşılık önceki hafta sokakta dolaşsaydın bir se­ne sonra burada DK olacağını dü­şünmezdin. Bir sürü kişiye “Ne­den yapmadınız? Neden daha önce başlamadınız?” sorularını sordum. ABD’deki spor takvimi o kadar yoğun ki futbola daha son­ra sıra gelecek tabii. Bu sebeple bence dünya kupasını duyurma­ya gelecek yıl Mayıs ayında baş­layacaklar.

ABD’de beş aydır siyasi iklim değişti. Göçmenlere yönelik bir operasyon var. Şimdi dün­ya kupasına katılacak İran, Ve­nezüella, Türkmenistan gibi ülkelerin vatandaşlarına ya­sak geldi. Mesela bu takımla­rın futbolcularına engel getir­mek gibi bir kriz çıkar mı?

Takımların gelmesine dair bir kriz çıkacağını zannetmiyo­rum. Çünkü onların her zaman özel yetenek kriteri altında muh­temelen özel bir kategorisi var­dır. Biliyorsun Gianni Infantino ile Donald Trump çok iyi arka­daş, canciğer kuzu sarması. In­fantino arada bir konuştuğunda hep “Merak etmeyin. Biz bütün taraftarları kucaklayacağız, her­kes buraya gelebilir” diyor. Ama İranlı, Venezuelalı seyircilerin vize alıp buraya gelmesine imkân yok. Zengin Venezuelalılar Mia­mi'de yaşadığı için onlar nasıl ol­sa maçı izler diye düşünüyor ola­bilirler.

Peki ABD, dünyadan gele­cek futbol seyircisine ne vaat ediyor?

Futbol yöneticisi Don Gar­ber’ın ‘Dünyanın bankamatiği ABD’ lafına atfen söylüyorum: Burası çok pahalı bir ülke oldu. Şöyle bir örnek vereyim: Sıradan bir öğlen yemeğine iki kişi bah­şişle beraber verebileceğimiz rakam 50 ila 60 dolar arası. Av­rupa'dan gelecekler için de çok pahalı bir yer. Ama o 48 ülkeden kimler gelecek hakikaten çok merak ediyorum. ABD işte dünya futbolunun bankamatiği haline gelirse Dünya Kupası’nda gerçek taraftarlar olmaz sadece yüzde birlik ayrıcalıklık kesim için için yapılmış ultra özel bir organizas­yon olur.