2 uçağı düşürülen Rusya'nın tankları Osetya'da

MOSKOVA/TİFLİS/BRÜKSEL/CENEVRE/ANKARA - Gürcistan'ın tek yanlı bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya'ya girmesiyle başlayan uluslararası kriz büyüyor. Gürcü askerlerinin Güney Osetya'nın başkenti Tshinvali merkezine girdiği doğrulandı. Bölgesindeki sivil vatandaşları ve orada görev yapan Rus barış gücü askerlerini koruyacağını açıklayan Rusya'dan haber ajansları, ayrılıkçı Güney Osetya Cumhuriyeti'nin başkenti Tshinvali'deki hastaneyi bombardımanda vurduğunu duyurdu. NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, Gürcistan ile Güney Osetya arasındaki çatışmalardan "büyük endişe duyulduğunu" açıklarken, Uluslararası Kızılhaç örgütü, yaralılar için insani yardım koridoru açılmasını istedi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı, çatışmalarla ilgili olarak, Gürcü yönetimini 'aklını başına almaya' davet ederken, Türk Dışişleri Bakanlığı, çatışmaya dönüşen olayları 'endişeyle' takip ediyor.

Rusya'nın Güney Osetya'daki Barış Gücü Askerleri'nin Komutanı Murat Kulahmedov, Kulahmedov, Rus İnterfaks ajansına yaptığı açıklamada, "Çatışmalar kent (Tshinvali) merkezinde sürüyor" dedi.

Rus haber ajansları, Gürcistan'ın ayrılıkçı Güney Osetya Cumhuriyeti'nin başkenti Tshinvali'deki hastanenin Gürcü askerlerinin bombardımanında vurulduğunu duyurdu. Tsinkvali'ye saldırının devam ettiği ve Rus barış gücü askerlerinin yerleşkesine 500 metre uzaklıktaki üniversite binasının alevler içinde olduğu bildiriliyor.

İnterfaks, Rus barış gücü askerlerine 500 metre uzaklıktaki üniversite binasının Gürcü askerler tarafından vurulduktan sonra alevler içinde kaldığını belirterek, Tsinkvali merkezinde çatışmaların artarak sürdüğünü bildirdi.

Haberde, Gürcü askerlerinin bombardımanında kentteki hastanenin de vurulduğu belirtilerek, alevler yükselen hastanedeki hasarın büyük olduğu ve can kaybının olabileceği ifade edildi.

Saakaşvili: 2 Rus uçağı düşürüldü

Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, ülkesinin hava sahasına giren 2 Rus savaş uçağının düşürüldüğünü, Güney Osetya'ya 150 Rus tankının girdiğini kaydetti.

Diğer taraftan Gürcistan Başbakanı Lado Gurgenidze ve Güvenlik Sekreteri Aleksandır Lomaya'nın başkent Tiflis yakınlarındaki Vaziani askeri üssüne gitti.

Gurgenidze ve Lomaya'nın, Vaziani üssünde genel seferberlik ilanından sonra silah altına alınan yedek askerlerin toplanması ve benzeri durumlarıyla ilgili incelemelerde bulundukları bildirildi.

Gürcistan'ın Vaziani, Gori, Batum, Senaki ve Kutaisi üslerinde yedek askerlerin ve gönüllülerin toplanmaya başladığı, yedek asker ve gönüllü silah altına alınanlardan oluşan iki birliğin çatışma bölgesine gönderildiği kaydedildi.

Rus tankları Güney Osetya'da

Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev'in Rus vatandaşlarının ölümlerinden sorumlu olanların cezasız bırakılmayacağı açıklamasının ardından Rus Kanal 1 televizyonu Rus askerlerinin ve tanklarının Güney Osetya'ya girdiğini duyurdu.

Televizyon, görüntülerini yayımladığı Rus askerlerinin yer aldığı tankların bulunduğu konvoyun Güney Osetya'ya girdiğini belirterek, konvoyun birkaç saat içinde başkent Tshinvali'ye ulaşmasının beklendiğini kaydetti.

Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in Pekin'de, Gürcistan'ın bu adımının karşılıksız kalmayacağı açıklamasında bulunmasından sonra Rusya Savunma Bakanlığı da Güney Osetya'daki vatandaşlarının korunacağını açıklamıştı.

Putin, Pekin'de ABD Başkanı George Bush ile de bu konuyu görüştüğünü bildirmişti.

Kentin yüzde 60'ı denetim altında

Gürcü birliklerinin, şiddetli çatışmaların sürdüğü başkentin yüzde 60'ını denetimi altına aldığı bildirildi.  Ajanslar, Tshinvali'deki kent merkezinde çatışmaların devam ettiğini, kentte yaşayanların sığınaklara girdiğini duyurdu.

Bu arada, Gürcistan'daki merkezi hükümetin, Güney Osetya bölgesindeki yönetimi geçici olarak, daha önce ayrılıkçı rejime karşı alternatif oluşturulan "geçici idari birim" yöneticisi Dimitri Sanakoyev'e devretme kararı aldığı kaydedildi.

Gürcistan Başbakanı Lado Gurgenidze, yaptığı açıklamada, Güney Osetya'nın Rusya'ya açık kapısı Roki tünelinden paralı Rus askerlerinin geçmek istediğini belirterek, ancak Rusya'nın bu girişimlerinin kesinlikle engelleneceğini ifade etti.

Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'nin aldığı genel seferberlik kararının ardından, ülke genelindeki 25-35 yaş aralığındaki erkeklerin silah altına alınmasına başlandığı kaydedilirken, bölgede yerel saatle 15.00'dan 18.00'a (TSİ 14.00-17.00) kadar ateşkes ilan edildi. Hükümetten yapılan açıklamada, ateşkes süresince bölgedeki ayrılıkçıların silah bırakarak teslim olmaları çağrısı yapıldı.

Silah bırakan ayrılıkçıların ayrıca af kapsamına alınacağı ve kendilerine güvenlik garantisi verileceği kaydedildi.

Rusya, vatandaşlarını koruyacak

Rusya Savunma Bakanlığı, Gürcistan'ın ayrılıkçı bölgesindeki sivil vatandaşları ve orada görev yapan Rus barış gücü askerlerini koruyacaklarını açıkladı.

Savunma Bakanlığının internet sayfasında yayımlanan açıklamada, "Gürcistan yönetimi kirli bir macera başlattı" denildi. Güney Osetya'da dökülen kanın sorumluluğunun Gürcistan ve destekçilerine ait olduğu belirtilen açıklamada, "Rusya Federasyonu vatandaşlarının ve barış gücü askerlerimizin zarar görmesine izin vermeyeceğiz" ifadelerine yer verildi.

Gürcistan'ın ayrılıkçı Güney Osetya Cumhuriyeti'ndeki nüfusun yüzde 90'ı Rus pasaportu taşıyor.

Gürcistan İçişleri Bakan Yardımcısı Yakaterine Zguladze, Gürcü birliklerinin Tshinvali'nin güneyindeki köylerin büyük bölümünü denetim altına aldığını bildirdi.

Gürcistan hava sahasının bugün iki kez Rus savaş uçakları tarafından ihlal edildiğini ifade eden Zguladze, 3 Rus savaş uçağının Kareli kentinin Variani köyünü bombaladığını belirtti. Zguladze, bombardımanda 7 sivilin yaralandığını söyledi.

NATO endişeli, Kızılhaç 'destek' istedi

NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, Gürcistan ile Güney Osetya arasındaki çatışmalardan "büyük endişe duyulduğunu" açıkladı.

Jaap de Hoop Scheffer, taraflara silahlı kuvvet kullanmamaları ve uzlaşma arayışı için doğrudan görüşmeler başlatmaları çağrısında bulundu.

Genel Sekreter, NATO'nun gelişmeleri yakından izlediğini bildirdi.

Uluslararası Kızılhaç örgütü, Gürcistan'dan tek yanlı bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya'daki yaralılar için insani yardım koridoru açılmasını istedi.

Kızılhaç sözcüsü Anna Nelson, gazetecilere yaptığı açıklamada, ambulansların olay yerine ulaşması ve yaralı sivillerin tahliye edilmesi için insani yardım koridoru açılması gerektiğini belirtti. @page@

Nelson, iki tarafla bağlantı halinde olduklarını ve Gürcü askerlerinin askeri operasyon başlattığı bölgeye güvenlik geçişi sağlamaya çalıştıklarını kaydetti.

Güney Osetya'daki çatışmaların Rusya'nın da içine sürükleneceği topyekün bir savaşa dönüşmesinden endişe ediliyor.

"Gürcistan aklını başına alsın"

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Güney Osetya'daki çatışmalarla ilgili olarak, Gürcü yönetiminin "aklını başına alması" ve zor sorunların medeni yöntemlerle siyasi çözümü yoluna tekrar dönmesi gerektiğini bildirdi.

Bakanlıktan yapılan ve Rusya'nın Ankara Büyükelçiliği tarafından duyurulan yazılı açıklamada, toplu kan dökülmesini ve siviller de dahil olmak üzere yeni kurbanları önlemek için henüz geç olmadığı belirtilerek, bölgesel ve uluslararası güvenlik için son derece ciddi sonuçlar doğurabilecek "zorbalığın" müştereken durdurulması gerektiği kaydedildi.

Açıklamada, "8 Ağustos gecesi Güney Osetya ihtilafının yeni halkasının çözümüne yönelik görüşmelerin yapılmasına ilişkin mutabakata varıldıktan birkaç saat sonra Gürcü askeri birliklerinin Tshinvali'ye geniş çaplı hain bir saldırıda bulunduğu" ifadesine yer verildi.

"Moskova, Tiflis, Tshinvali, Washington ve diğer ilgili başkentler arasındaki temaslar sırasında sarf edilmiş bütün diplomatik gayretlere rağmen Gürcü yönetiminin silahlı senaryoya başvurduğu" belirtilen açıklamada, "sonuç olarak Gürcü yönetiminin, istişareler sürecinin ve BM Tüzüğüne uygun uluslararası temasların sorumlu katılımcısı olarak güven kredisinin tamamen ortadan kalktığı" kaydedildi.

Açıklamada, "Böylece Tiflis'in uzun zamandır, değişik sebepleri bahane olarak göstererek Güney Osetya ve Abhazya ile güç kullanmamaya ilişkin zorunlu anlaşmaları yapmaktan neden kaçındığının açıkça görüldüğü" belirtildi.

"Toplu kan dökülmesini ve siviller de dahil olmak üzere yeni kurbanları önlemek için henüz geç değildir" denilen açıklamada, Rusya Federasyonu'nun, Rus Barış Gücü askerlerinin durumundan da son derece kaygı duyduğu kaydedildi.

"Gürcü yönetiminin aklını başına alması ve zor sorunların medeni yöntemlerle siyasi çözümü yoluna tekrar dönmesi gerektiği" ifade edilen açıklamada, şöyle devam edildi:

"Bizim yurt dışı ortaklarımızın ve genel olarak uluslararası toplumun, bölgede yaşayan yüz binlerce insanın akıbetinin belirlendiği bu zor anda ilgisiz kalmayacaklarını ümit ederiz. Bölgesel ve uluslararası güvenlik için son derece ciddi sonuçlar doğurabilecek zorbalığı müştereken durdurmak gerekmektedir.

Rusya Federasyonu, kan dökülmesinin önlenmesine ve Güney Osetya'daki durumun barış ortamına dönmesine yönelik çabaları göstermeye devam edecektir"

Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev de, Güney Osetya'daki vatandaşlarının öldürülmesine müsaade etmeyeceklerini söyledi.

Rus İnterfaks ajansı, Medvedev'in, Gürcistan'ın ayrılıkçı bölgesi Güney Osetya'ya saldırısıyla ilgili yaptığı açıklamada, "Rusya, Güney Osetya'daki vatandaşlarının öldürülmesine izin vermeyecek ve sorumlular cezalandırılacaktır" ifadelerini kullandığını duyurdu.

Ankara kaygıyla izliyor

Dışişleri Bakanlığı, Gürcistan ile Güney Osetya arasında çatışmaya dönüşen olayların endişeyle takip edildiğini bildirerek, tarafları çatışma ve askeri eylemleri durdurmaya ve birbirleriyle doğrudan görüşmeye çağırdı.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, Gürcistan ile Güney Osetya arasında dün öğleden sonra başlayan ve bu sabah geniş çaplı bir çatışmaya dönüşen olayların endişeyle takip edildiği, çok sayıda can kaybına ve yaralanmalara yol açan çatışmaların halen devam ettiği belirtildi.

Bölgede durumun vahametini koruduğunun anlaşıldığının ifade edildiği açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Ülkemiz, komşusu ve dostça ilişkiler sürdürdüğü Gürcistan'ın sorunlarının barışçıl yollardan çözümlenmesi gerektiği görüşündedir. Bu görüşlerimizi hem ikili düzeyde hem uluslararası forumlarda dile getirmekteyiz.

Bu çerçevede ülkemiz, bölgesel barış ve güvenliği tehdit edebilecek bu çatışma ortamının itidal, sağduyu ve diyalog yoluyla aşılması ve yeni gerginliklere yol açabilecek adımlardan kaçınılması gerektiğine inanmakta ve taraflara çatışma ve askeri eylemleri durdurarak birbirleriyle doğrudan görüşmeleri yönünde çağrıda bulunmaktadır."

90 yıllık sorun

Gürcistan ile Güney Osetya arasında ABD ve Rusya'nın da devreye girmesiyle sağlanan ateşkes, birkaç saatin ardından sona erdi. Gürcistan bu sabah, "anayasal düzeni yeniden sağlama operasyonu" kapsamında bölgeyi ateş altına aldı.

Uluslararası toplumun tepki gösterdiği, sürmekte olan çatışmalara neden olan sorun, yıllar önce başladı. Gürcistan, 26 Mayıs 1918 tarihinde, ülkedeki bütün azınlıklara eşit siyasi ve sosyal haklar verdi, kendilerini serbestçe geliştirme imkanı tanıdı; Ancak 1919'da yerel meclisleri kapatma kararı aldı.

Güney Osetya'daki Gürcü hakimiyeti 25 Şubat 1921 tarihinde Kızıl Ordu'nun Gürcistan'a girmesiyle sona erdi.

Güney Osetya, 1922'de "Güney Osetya Özerk Bölgesi" olarak Gürcistan'a bağlandı. Eski Sovyetler Birliği zamanında durgun bir dönem geçiren bölge, Sovyetlerin dağılması sürecinin ardından pek çok bağımsızlık hareketine sahne oldu.

Rusya Federasyonu'na bağlı Kuzey Osetya ile birleşmeyi isteyen Güney Osetya ve Gürcistan arasındaki gerginlik 1989 sonlarından itibaren artış gösterdi.

Güney Osetya'nın, 20 Eylül 1990 tarihinde kendisini "Demokratik Güney Osetya Sovyet Cumhuriyeti" ilan etmesine, Gürcistan aynı yıl içinde söz konusu bölgenin özerk statüsünü kaldırdığını açıklayarak, tepki gösterdi.

Bu gelişmeden sonra, 1991'de Gürcü birliklerinin başkent Tshinvali'ye girmesiyle çatışmalar başladı. 14 Temmuz 1992 tarihinde Ruslar, Gürcüler ve Osetlerden oluşan 4 bin kişilik barış gücü birlikleri bölgeye girerek, ateşkesi sağladı.

Ateşkesin denetlenmesi için taraflar arasında Rusya'nın da katılımıyla ortak kontrol komisyonu oluşturuldu. Bölgede ateşkes sağlanıncaya kadar süren çatışmalarda 39 bin Oset ve 11 bin Gürcü evlerini terk etti.

Güney Osetya bölgesinde yaklaşık 10 gün önce Gürcü köylerine yoğun ateş açılması üzerine başlayan çatışmalar şiddetlenerek devam etti.

Gürcistan, taraflar arasında sağlanan ateşkesin üzerinden kısa süre geçmesinden sonra bölgedeki Gürcü yerleşim birimlerinin bombardımana tutulduğunu gerekçe göstererek geniş çaplı askeri operasyon başlattı.