ABD düşük faizde yolun sonuna geldi
ABD'de geçen yılın ekim ayında sona eren parasal genişleme politikasının ardından ilk faiz artırımı için merakla beklenen aralık ayı toplantısı bugün başlıyor
ABD Merkez Bankasının (Fed), yaklaşık 10 yıl aradan sonra faizleri artırarak düşük faiz dönemini sonlandıracak ilk adımı atması bekleniyor.
Fed, 2006 yılının haziran ayından bu yana ilk defa faiz artırmaya hazırlanırken, yatırımcılar, çok düşük faiz döneminden çıkılmasının piyasalara nasıl yansıyacağını merakla bekliyor. Piyasa beklentileri ve yatırımcı anketlerine göre, Fed'in bu ayki toplantısında faizleri artıracağına neredeyse kesin gözüyle bakılıyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre Fed, 2001 yılının başında yüzde 6 seviyesinde bulunan faiz oranlarını yüzde 1,75'e düşürmüş ve sonraki 2 yılda ise yüzde 1 seviyesine çekmişti.
Düşük faiz oranlarının yanı sıra konut ve otomobil alımlarında uygulanan vergi kolaylıklarının, ABD ekonomisinde oluşturduğu sorunlar nedeniyle 2004 yılından itibaren tekrar faiz artırım dönemine giren Fed, 2006'ya kadar aralıklı devam eden hamlelerle politika faizini yüzde 5,25'e çıkarmıştı.
Fed, faiz artırım sürecinde enflasyonu dizginleme amacına ulaştıysa da ekonomiyi yavaşlattığı için işsizlik yükselmeye başlarken, bu durum kredilerin geri ödenmesinde sorunlara yol açtı.
"Mortgage krizi" olarak adlandırılan ve 2007 yılının ikinci yarısında başlayarak 2009'a kadar devam eden finansal kriz sürecinde, Fed hızlı bir faiz indirimi dönemine girdi. Bu süreçte, 2007 ve 2008 yılında düşürülen faiz oranları, yüzde 0-0,25 aralığına kadar geriledi.
Faiz artırımına adım adım
Yılın ilk aylarında faiz artırımı konusunda "sabırlı olunacak" ifadesini kullanan Fed, şubat ayında sözlü yönlendirmede kullanılan "sabırlı" ifadesinin en az iki toplantıda faiz artırılmayacağı anlamına geldiğini, öncesinde bu ifadenin kaldırılacağını, ardından faiz artırımına başlanabileceğini belirtti.
Bu tanımın yapılmasını izleyen ilk toplantıda, yani mart ayında "sabırlı" ifadesinin kaldırılması piyasalarda haziran ayında faizlerin artırılacağı beklentilerini yükseltirken, kur savaşları, emtia fiyatlarının düşmesi, doların değerlenmesi ve piyasalardaki dalgalanma, verilerde önemli bir değişiklik olmamasına karşın haziran ayında faizde değişikliğe gidilmemesine neden oldu.
Haziran ayı toplantısının ardından Başkan Janet Yellen yaptığı açıklamada, "Piyasalarda ilk faiz artışına çok fazla önem veriliyor" diyerek, Fed'in kararları üzerinde piyasalardaki dalgalanmaların önemli derecede etkisi olduğu izlenimini verdi. Toplantının tutanaklarında özellikle Avro Bölgesi ve Çin'in büyümesine yönelik endişelere işaret edilirken, faiz artışı için daha fazla nedenin oluşmasının bekleneceği vurgulandı.
Ekim ayına gelindiğinde faiz oranlarının, yavaşlayan istihdam artışı nedeniyle sabit tutulması kararı alınırken, aralık toplantısının halen masada olduğuna işaret edildi.
Yellen, aralık ayı başında yaptığı konuşmada ise ekim toplantısından bu yana gelen ekonomik verilerin, iş gücü piyasasındaki iyileşmenin süreceğine yönelik beklentilerle uyum gösterdiğini belirtti.
Faiz artışının ertelenmesinin ekonomi için bazı riskler teşkil edeceğine dikkati çeken Yellen, Fed'in faiz artırımının, dolardaki yükseliş nedeniyle yavaş ve kademeli olacağını vurgulayarak, aralık ayında faiz artışına başlanmasını destekleyen bir duruş sergiledi.
Son dönemde dış kaynaklı risklerin azaldığını aktaran Fed üyeleri de Çin'deki yavaşlamanın kalıcı olmadığı ve Çin Merkez Bankasının attığı adımların büyük ölçüde işe yarayacağı görüşünde birleşti.
Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısı, bugün başlayacak ve çarşamba günü sona erecek.