ABD'de 'dinleme'ye yeni kısıtlamalar geldi

WASHINGTON - ABD Senatosu İstihbarat Komitesi, hükümetin elektronik dinleme programları üzerindeki kontrolleri sıkılaştıran ve Ulusal Güvenlik Kurumu'nun (NSA) toplayabileceği Amerikalıların telefon kayıtlarının sayısını azaltan bir tasarıyı kabul etti. 

Komitenin gizli oturumda görüştüğü tasarı, 4'e karşı 11 oyla kabul edildi. Tasarı, Amerikan istihbarat kurumlarının elektronik gizlice dinleme programlarına bazı yeni sınırlamalar getirse de, bu programların devamına izin veriyor. 

Senato İstihbarat Komitesi Başkanı Demokrat Dianne Feinstein ve komitenin kıdemli Cumhuriyetçi üyesi Saxby Chambliss tarafından yapılan ortak açıklamaya göre, tasarı, istihbarat faaliyetleri üzerinde Kongre ve yargının denetimini artıran birtakım tedbirleri içeriyor. 

Yabancı İstihbarat İzleme Yasası (FISA) altında toplanan gizli verilere kasıtlı ve yetkisiz şekilde erişim sağlayan kişiler için 10 yıla kadar hapis cezası öngören tasarı, Amerikalıların telefon görüşmelerinin toplu şekilde kayıt altına alınmasını yasaklasa da, bunun ne kadar azaltılacağı konusunda net bir ifadeye yer vermiyor. Açıklamada, tasarının, telefonların toplu biçimde kayıt altına alınmasını "belirli prosedürler ve kısıtlamalar altında" yasakladığı belirtiliyor. 

Telefon verilerine erişim yetkisi olanların sayısına da sınırlamalar getiren tasarı, uluslararası terörizmle bir bağlantısı bulunduğuna dair "makul ve kolayca açıklanabilir bir şüphe olmadıkça" toplu haberleşme kayıtları üzerinde herhangi bir inceleme yapılmasını yasaklıyor. Tasarı, üzerinde bu tür şüpheler bulunan kayıtların, gözden geçirilmek için FISA mahkemesine sunulması koşulunu getirirken, mahkemenin onay vermemesi halinde herhangi bir kaydın imhası emrini verebileceği de tasarıda yer alıyor. 

Toplu haberleşme kayıtlarının saklanmasına 5 yıllık limit koyan tasarı ayrıca, NSA direktörlüğü ve başmüfettişliğine atananların görevlerine resmen başlayabilmeleri Senato onayını şart koşuyor. 

Tasarı, ABD'nin izleme programlarını eleştiren çevreleri tatmin etmedi

Ancak tasarı, ABD hükümetinin izleme programlarını eleştiren çevreleri, özel hayatın korunması ve sivil özgürlükler için çalışan grupları tatmin etmedi. Hükümetin izleme programlarında kapsamlı reformlar isteyen bu çevreler, tasarının, milyonlarca Amerikalı'nın telefon kayıtlarının günlük bazda kayıt altına alınmasına son verme adına pek katkı sağlamayacağı görüşünde. 

Anketler de Amerikan halkının çoğunluğunun, istihbaratın izleme faaliyetlerine karşı olduğu tespitlerini ortaya koyuyor. 

Komite Başkanı Feinstein, tasarıyla ilgili açıklamasında, "NSA'in telefon kayıt programının ulusal güvenliğe katkıda bulunduğuna inandığını, istihbaratın, ABD'nin ulusal ve ekonomik güvenliğinin korunması ve bunun yanında dünya genelindeki dostları ve müttefiklerine karşı saldırıların engellenmesi için gerekli olduğunu, ancak izleme faaliyetlerinin şeffaflığının artırılması ve özel hayatın korunmasına yönelik kamuoyu desteğinin inşası için daha fazlasının yapılabileceğini ve yapılması gerektiğini" belirtti. 

Tasarının aleyhinde oy kullanan Demokrat senatör Ron Wyden ise tasarının, izleme faaliyetlerini sistematik hale getireceğini savunurken, "Giderek daha fazla sayıda Amerikalı, anayasal güvence altındaki özgürlüklerinden güvenlik gerekçesiyle vazgeçmeyi reddettiklerini söylüyor. İstihbarat komitesinin onayladığı tasarı bu mesajı görmezden geliyor" dedi. 

Kongre'de hafta içinde de Temsilciler Meclisi ve Senato Adalet Komiteleri'nce, telefon verilerini kayıt altına alma programına son verilmesini öngören tasarı sunulmuştu. ABD istihbaratının "dinleme" faaliyetleri konusunda özellikle bu son günlerde farklı tasarıların gündeme gelmesi ve Kongre üyelerinin farklı görüşler ortaya koymaları, Kongre'de önümüzdeki dönemde, ABD hükümetinin kendi vatandaşları üzerindeki izleme faaliyetlerinin sınırının ne boyutta olması gerektiği konusunda sert tartışmaların yaşanacağının işaretini veriyor. 

Teknoloji liderlerinden "NSA'ye yeni kısıtlamalar getirilmesi" çağrısı

Öte yandan, ülkenin önde gelen teknoloji şirketleri de NSA'in faaliyetlerine önemli çapta yeni kısıtlamalar getirilmesini talep etti. 

Facebook, Google, Apple, Yahoo, Microsoft ve AOL şirketleri, Senato liderlerine bir mektup göndererek, hükümetin izleme faaliyetlerinde reforma gidilmesi, mahremiyetin korunmasına yönelik önemli çapta iyileştirmelerin yapılması ve bu programlar üzerinde uygun denetim ve sorumluluk mekanizmalarının devreye sokulması çağrısında bulundu.