ABD'de karmaşık seçim sistemi
Kasım ayında Başkanlık seçimi için sandığa gidecek ABD’de ilginç ve karmaşık seçim sistemi dikkat çekiyor.
ABD, yeni yılda yeni seçim dönemine giriyor. Ülke bu yıl, 2012 yılının ardından tekrar ABD Başkanını seçmek için sandık başına gidecek. Ancak ülkede bu süreç, uzun seçim aşamaları ve karmaşık seçim sistemi nedeniyle tüm yıla yayılıyor.
Başkanlık, Kongre, Temsilciler Meclisi, vali, bölge savcıları gibi seçimleri içeren ABD seçim sisteminde 18 yaş ve üzerindeki kadın erkek bütün Amerikan vatandaşlarının oy kullanma hakkı bulunuyor. Ancak oy kullanabilmek için kayıt yaptırmak zorunlu.
Başkan aday ABD doğumlu olmalı
ABD'de bir başkan adayının Amerika doğumlu, en az 35 yaşında ve 14 yıldır da ABD'de ikamet ediyor olması gerekli. Başkan yardımcısı için de aynı şartlar aranıyor. Başkan yardımcısı başkanla aynı eyaletten olamıyor. Anayasada 1951 yılında yapılan değişikliğe göre bir kişi en fazla iki kez başkan seçilebiliyor.
Halk seçici kurulu, seçici kurul da başkanı belirliyor
Amerikalılar teknik olarak, başkan ve yardımcısı için aslında doğrudan oy kullanmıyor. Bunun yerine her eyalette bir başkan adayına bağlı olan "seçici" grubuna oy veriyorlar. Seçicilerin sayısı bir eyaletteki kongre delegasyonunun yani eyaletteki temsilci ve senatörlerin sayısına tekabül ediyor.
Amerikan halkı, aslında başkanlık seçiminde seçici kurulu üyelerini seçiyor, seçici kurul da otomatik olarak başkanı belirliyor.
Bu gereklilik Demokratlar ve Cumhuriyetçiler dışında kalan üçüncü bir parti adayının başkanlık yarışındaki işini hayli zorlaştırıyor, çünkü eyaletlerin seçici oyları "kazanan hepsini alır" sistemine göre dağıtılıyor.
Partilerin adaylarının belirlenme süreci
ABD'de partilerin adaylarını belirleme kuralları anayasada belirtilmiyor ancak geleneksel olarak partiler adaylarını ön seçim yöntemiyle belirliyor.
Başkanlık seçimlerinin ilk aşaması kabul edilen “başkanlık ön seçimleri” için de geri sayım başlamış durumda. Ülkede ön seçimlerin ilki 1 Şubat’ta Iowa eyaletinde gerçekleştirilecek.
Eyaletlerde genellikle Şubat-Haziran döneminde devam eden ön seçimlerin ardından partiler genel kurullarını yapıyor ve resmi adayını belirliyor.