Blair hakkında 'parlamentoya saygısızlık' önergesi

Muhafazakar Partili milletvekili David Davis, Irak’ın işgali öncesinde parlamentoyu Saddam Hüseyin’in kitle imha silahları konusunda yanılttığı ve ABD’ye destek sözü vererek parlamentoyu devre dışı bıraktığı ortaya çıkan Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’le ilgili olarak, "parlamentoya saygısızlık" önergesi vereceğini açıkladı.

BBC'de yayımlanan bir şov programında konuşan Davis, parlamentonun Irak konusunda Blair tarafından en az beş alanda yanıltıldığını belirterek, "Bunlardan biri yanlışlıkla olabilir ama beşi de mi yanlışlıkla?" diye sordu.

Davis, önergenin parlamentoda kabul edilmesi halinde yekililerden Blair'le ilgili "başka adımlar atmalarının" istenebileceğini ifade etti.

İskoç Ulusal Partisi milletvekili Alex Salmond da bugün yaptığı açıklamada Chilcot soruşturmasının ve raporunun Blair'in "duruşması" niteliğinde olduğunu, şimdi ise bir "hükmün" gerektiğini söyledi.

Blair'in dönemin ABD Başkanı George W. Bush ile özel görüşmelerinde başka, kamuoyuna ve İngiliz parlamentosuna ise başka şekilde konuştuğunun ortaya çıktığını anlatan Salmond, "Bu, parlamento suçudur ve parlamentonun bu konuda bir hüküm vermesinin zamanı geldi." ifadesini kullandı.

Corbyn'den destek

Ana muhalefetteki İşçi Partisinin lideri Jeremy Corbyn de BBC’de katıldığı canlı yayında, partisinin eski genel başkanlarından Blair hakkında önergeye destek vereceğini açıkladı.

Irak’ın istilasına giden süreçte parlamentonun gereğince bilgilendirilmediğini vurgulayan Corbyn, "Parlamento, Blair dahil bizi bu savaşa sokan herkesten hesap sormalı. Parlamenter demokrasi böyle çalışır." dedi.

İngiliz parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarasında görüşülmesi beklenen önergenin gündeme alınabilmesi için öncelikle parlamento başkanının onayı gerekiyor. 

Blair'in yardımcısından itiraf

Öte yandan, o dönemde Blair’in başbakan yardımcılığı görevini yürüten John Prescott da bugün Sunday Mirror gazetesine yazdığı makaleyle, parlamentonun Irak konusunda aldatıldığını ve İngiltere’nin "yasa dışı bir savaşa” sürüklendiğini dile getirdi.

Irak’ın istilasına kendisinin de destek verdiğini hatırlatan Prescott ancak Chilcot Raporu'nu okuduktan sonra istilanın "yasa dışı" olduğu sonucuna vardığını kaydetti.

"Ömrümün geri kalanında savaşa gitme kararı ve doğurduğu korkunç sonuçlarla yaşayacağım." ifadesini kullanan Prescott, "2004'te Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, Irak savaşının ana amacının rejim değişikliği olduğunu, bu nedenle de savaşın yasa dışı olduğunu söyledi. Büyük üzüntüyle ve öfkeyle, şimdi Annan'ın haklı olduğuna inanıyorum." görüşünü dile getirdi. 

Chilcot Raporu

İngiltere’nin Irak istilasına ve işgaline katılma sürecine yönelik soruşturmayı yürüten emekli bürokrat Sir John Chilcot’ın 2 milyon 600 bin kelimelik raporu çarşamba günü yayımlanmıştı. Hazırlanması ve açıklanması 7 yıl alan Chilcot Raporu'nda Blair’in Bush’a 2001’den itibaren yolladığı özel bilgi notları ile telefon görüşmelerinin dökümü ilk kez açıklanmıştı.

ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin 20 Mart 2003’teki Irak işgaline giden sürece ışık tutan özel mesajlarda, Blair’in daha 2002’nin başında askeri operasyonu gündeme getirdiği ve harekatın başlamasından 8 ay önce Bush’a "her halükarda yanında olma" sözü verdiği ortaya çıkmıştı.

Tony Blair, Chilcot Raporu'nun yayımlanmasının ardından yaptığı açıklamada Irak istilasına katılmanın 10 yıllık başbakanlığında aldığı en zor karar olduğunu belirterek, "Bu karar nedeniyle bugün bütün sorumluluğu, herhangi bir istisna veya mazeret olmaksızın kabul ediyorum." demişti. 

Blair, "Yapamayacağım ve yapmayacağım şey, yanlış kararı aldığımızı söylemek olur. İnanıyorum ki doğru kararı verdim ve dünya bunun sonucunda bugün çok daha iyi ve çok daha güvenli.” diye konuşmuştu.

İngiltere, ABD öncülüğündeki Irak işgaline 30 bin askerle katılmıştı. Askeri harekatta 179 İngiliz askeri hayatını kaybederken, bölünen, etnik ve mezhepsel çatışmadan halen kurtulamamış Irak'ta ölenlerin sayısı hakkında net bir kayıt yok ancak 100 bin ila 1 milyon arasında değişen sayımlar mevcut.