Büyüme kavgası emtiayı vuruyor

 

 

 

İSTANBUL - ABD Merkez Bankası'nın (Fed) yarattığı hayal kırıklığı ve önde gelen ekonomilerde büyümenin yavaşladığına işaret eden imalat verileri dün piyasalarda sarsıntı yarattı. Fed'in politikasında beklenildiği gibi agresif bir gevşemeye gitmemesi ve Çin ekonomisinin yavaşladığına işaret eden imalat sanayi PMI verisinin ardından Asya'da başlayan satışlar Avrupa'da devam etti. Emtia piyasaları da baskı altına girdi. Petrol fiyatları 18 ayın en düşük seviyesine düşerken, altın yüzde 1'in üzerinde değer kaybetti. Bakır başta olmak üzere endüstriyel metallerin tümünde düşüş vardı. 

 

Fed'in para politikasında beklendiği kadar güçlü bir gevşemeye gitmemesinin ardından düşmeye başlayan fiyatların üzerindeki baskı, Çin verisiyle birlikte daha da arttı. Çin'in imalat sektöründeki daralma sekizinci ayda da devam etti ve HSBC öncü imalat PMI haziranda 48.1'e geriledi. Sektördeki daralmanın sekizinci ayda da devem etmesinde ihracatta siparişlerin zayıflaması etkili oldu. 

 

Kötü haberler Avrupa ile devam etti. Euro Bölgesi'nde özel sektördeki daralma haziranda daha da belirgin hale geldi. Markit'in hazırladığı Euro Bölgesi imalat sanayi satın alma yöneticisi (PMI) endeksi haziranda 44.8'e gerileyerek beklentilere yakın, fakat Haziran 2009'dan bu yana en düşük seviyede açıklandı. Reuters anketine katılan ekonomistler, mayısta 45.1 nihai değerini alan imalat sanayi PMI endeksinin haziranda 44.9 seviyesinde açıklanmasını tahmin ediyorlardı.

 

Avrupa ekonomisinin lokomotifi olarak görülen Almanya'da haziranda özel sektördeki daralma devam etti ve imalat sanayindeki faaliyet üç yılın en düşük seviyesine geriledi. Markit'in hazırladığı Almanya imalat sanayi satın alma yöneticisi (PMI) endeksi haziranda beklentilerin altında 44.7 olarak açıklandı. Reuters anketine katılan ekonomistler mayısta 45.2 nihai değerini alan imalat sanayi PMI endeksinin haziranda da bu seviyede kalacağını tahmin ediyorlardı. Yine Markit'in hazırladığı Almanya hizmetler PMI endeksi haziranda yine beklentilerin altında 50.3 olarak açıklandı.

 

Endeksin 50'nin üzerinde bir değer alması sektörde faaliyetlerin arttığını, altında yer alması ise faaliyetlerin azaldığını gösteriyor.

 

Fed ve imalat tarafından gelen haberle Brent petrolü 18 aydır gördüğü en düşük seviyeye gerilerken, ABD hafif ham petrolünün fiyatı da ekim ayından bu yana en düşük seviyeye indi.  ABD ham petrolünün ağustos ayı teslimi varil fiyatı dün bir ara 80 doların altına indi ve 79.92 dolardan satıldı. Sonrasında 80.70 dolara doğru toparlandı. 

 

Brent petrolünün varil fiyatı uluslararası piyasada son 18 ayın en düşük seviyesi olan 91 dolara geriledi. En son 20 Aralık 2010 tarihinde gördüğü bu seviyelerden yükselişe geçerek 127.00 - 128.00 dolar seviyelerini zirve yapan Brent petrolün varil fiyatının düşüşü, 3 Mayıs 2012 tarihinde 100 günlük hareketli ortalamanın altına gerilemesi ile hızlanmıştı. Brent petrolünün varil fiyatı son iki gündeki değer kaybıyla 96 dolar seviyesinden 91 dolar seviyesine kadar gerilerken, 1 Mart 2012 tarihinde gördüğü 128.40 dolar zirvesine göre değer kaybı yüzde 30'a yaklaştı. 

 

Spot altın ons fiyatı da Fed'in beklendiği kadar güçlü adım atmamasının ardından yüzde 1'in üzerinde düşüş kaydetti. Bu ayın başında Fed'den teşvik beklentisiyle 1.640 dolara kadar çıkan spot altın Fed'in yarattığı hayal kırıklığıyla 1.587 dolyara kadar inerken, vadeli işlemlerde altının onsu 1.588 dolardan işlem gördü. 

 

Bakırın ton fiyatı bir haftanın en düşük seviyesine indi. Londra Metal Borsası'nda (LME) üç ay vadeli bakırın tonu yüzde 1.6 değer kaybederek 7.424 dolara indi. Çinko yüzde 2'den fazla değer kaybederken, nikel fiyatları yüzde 2'ye yakın düşüş kaydetti. Alüminyum, kurşun ve kalay da değe kaybedenler arasındaydı. 

 

Emtia fiyatlarındaki düşüş önceki gün, yani fiyatların salı günü dört ayın en sert yükselişini göstermesinden sonra başladı. Analistler borç krizinin devam ettiği Avrupa ülkeleri ile Çin ve ABD ekonomilerindeki yavaşlama sinyallerinin yatırımcıları endişelendirdiğini belirtiyorlar. Reuters'a konuşan Societe Generale emtia stratejisti Jeremy Friesen, "Gelecek birkaç ayda eşine ender rastlandır bir yükseliş kaydedileceğini sanmıyorum. Şu vaziyette fiyatlarda tutarlı bir yükseliş sağlanması mümkün değil" dedi.

 

ABD hububat fiyatları ise mısır öncülüğünde düştü. Chicago'da işlem gören aralık vadeli mısırın fiyatı yüzde 1.4 geriledi.

 

 

ABD Merkez Bankası (Fed) geçen yıl başlattığı Twist Operasyonu'nun süresini uzatarak ekonomiye yeni bir tur parasal destek sunarken, ABD'nin giderek kırılgan hale gelen ekonomik toparlanmasına yardım için daha fazlasını da yapmaya hazır olduğunu belirtti. Fed, uzun vadeli borçlanma maliyetlerinin düşük tutulabilmesi için kısa vadeli tahvillerin aynı miktarda uzun vadelilerle değiştirilmesini öngören Twist Operasyonu'nu 267 milyar dolar daha büyüttü. Fed Federal Açık Piyasa Komitesi'nin iki günlük toplantısının ardından dün yapılan açıklamaya göre, bu ay süresi dolan Twist Operasyonu bu yılın sonuna kadar yürürlükte kalacak. Toplantının ardından bir basın toplantısı düzenleyen Fed Başkanı Ben Bernanke, Avrupa'daki borç krizinin ABD'deki ekonomik aktivite ve istihdamı olumsuz etkilediğini belirtti.

 

Bernanke, "İstihdam piyasasında sürekli bir iyileşme görmüyorsak, bu ek girişimde bulunulmasını gerektirir. Bizim hala daha fazlasını yapma yönünde önemli alanımız var ve bunun için hazırız" dedi. Fed bu yıla ait ABD ekonomisine ilişkin büyüme tahminlerini yüzde 2.4-yüzde 2.9 aralığından yüzde 1.9-yüzde 2.4 aralığına düşürürken, banka yetkilileri istihdam piyasasının son aylardakinden daha yavaş bir ilerleme kaydedebileceğine de dikkat çektiler. ABD'de işsizlik oranı Mayıs'ta yüzde 8.2'ye yükselmişti. ABD'de daha önce yüzde 2.2 olarak açıklanan birinci çeyrek gayrı safi yurtiçi hasıla (GSYH) büyümesi ise yüzde 1.9'e revize edilmişti. Aralık 2008'de, yaşanan derin resesyonla mücadele çerçevesinde politika faizini sıfır ile yüzde 0.25 aralığına indiren Fed faizlerin en az 2014 sonuna kadar bu seviyede kalmasının beklendiğini de yineledi.