Emtia piyasaları geri vitese taktı
Küresel emtia fiyatları ilk çeyrekte gösterdiği zayıf performansı ikinci çeyreğe taşıdı. Tarımsal emtiada yaşanan düşüşün etkisiyle sadece % 0.5 yükselen fiyatların bu çeyrekte gerilemesi bekleniyor.
YAYINLAMA
GÜNCELLEME
Evrim KÜÇÜK
İSTANBUL - ABD'de hisse senedi piyasasının rekor seviyeye yükseldiği, Avrupa'da krizin sahneye geri döndüğü, doların güçlendiği ve arzın arttığı bir ortamda emtia yatırımcısı geri vitese taktı. Yurtdışı piyasalarda emtia fiyatları yılın ilk çeyreğinde gösterdiği zayıf performansı ikinci çeyreğe de taşıdı. Bu hafta ABD ve Çin'den gelen beklentinin altındaki
imalat verisiyle tahıl ve metal fiyatları 2012 sonbaharından bu yana en düşük seviyeye indi. Analistler, emtiada boğa piyasasının yani hızlı yükseliş döneminin sona erdiğini ve yılın ilk çeyreğinde sadece yüzde 0.5 yükselen emtia fiyatlarının, ikinci çeyrekte şu anki seviyenin altına ineceği tahmininde bulunuyor.
19 hammaddenin fiyatının takip eden Thomson Reuters-Jefferies CRB endeksi mart ayında yüzde 1 yükselirken, yılın ilk çeyreğinde yükseliş sadece yüzde 0.5 oldu. Emtia piyasalarının genel olarak zayıfladığı bu yılın ilk çeyreğinde doğalgaz ve pamuk fiyatları çift haneli artış gösterdi. ABD'de soğuk havanın tüketimi artırmasıyla uluslararası piyasalarda gaz fiyatları yüzde 20 yükselirken, Çin'in arzının azalacağı endişesiyle pamuk fiyatları yüzde 18 arttı. Pamuk fiyatları art arda ikinci çeyrek yükseldi. Fiyat artışlarında spekülatif alımlar da etkili oldu. Pamuk fiyatları, haziran sonunda küresel arz fazlasında rekor beklentisine karşın, Çin'in stoklarını artıracağı buna karşın piyasaya fazla pamuk satmayacağı spekülasyonlarıyla yükselişini sürdürüyor. Fiyatı artan bir diğer emtia Amerikan petrolüydü. Batı Teksas petrolünün varili yüzde 6 dolayında artarken, Brent türü hafif petrolün varili yüzde 1 düşüş gösterdi. Yılın ilk çeyreğinde prim yapanlar arasında Çin'in otomotiv pazarındaki büyümeden destek olan platin ve paladyum var. Değerli metaller grubundaki
platinin onsu yüzde 2.1, paladyumun onsu ise yüzde 9.2 yükseldi.
Ocak-mart döneminde en büyük kayıpları tarımsal emtia ürünleri verdi. 24 emtia ürününün takip edildiği S&P GSCI'nın tarım endeksi önceki gün itibariyle 2012 zirvesinin yüzde 21 altına indi ve dokuz ayın en düşük seviyesini gördü. Tarım endeksinde yılbaşından su yana kayıp yüzde 7'yi aştı. Bu grup içinde en sert düşüş ise yüzde 12 ile buğdayda yaşandı.
Buğdayda yüksek rekolte beklentisi ve çiftçilerin daha fazla buğday üretimine yöneleceğine dair beklentiler buğday fiyatlarını geçtiğimiz yıl gördüğü zirvenin yüzde 30 altına çekmiş durumda.
Bu arada Avrupa'daki kriz metal piyasalarına yansıdı. Bakır fiyatları ilk çeyrekte yüzde 5 gerilerken, değerli metallerden altında da yüzde 5 düşüş kaydedildi. Gümüş de kan kaybeden ürünler arasındaydı. Çin'in gümüş ithalatının azalmasıyla özellikle şubat ayında değer kaybeden gümüş fiyatları, ekimdeki 35 dolar/ons seviyesinin yüzde 20 altında. Gümüş fiyatları, stoklardaki artıştan da etkileniyor. Euro emtianın seyrinde önemli Analistler, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) atacağı adımlar ve Avrupa'nın finansal sorunlarının dolara güç kazandırması halinde ikinci üç aylık dönemde özellikle endüstriyel metallerin baskı altında kalmaya devam edeceğini düşünüyor. Şu sıralar euro karşısında son dört ayın en yüksek seviyesinde gezen dolar, emtia yatırımlarının cazibesinin azalmasına neden oluyor ve hali hazırda zaten fiyatları frenliyor. BNP Paribas analisti Stephen Briggs, Reuters'a yaptığı değerlendirmede, Avrupa'nın temel metallerde doğrudan ya da dolaylı yoldan en büyük belirleyici olacağını söyledi. Briggs, “Sorun sadece Güney Kıbrıs değil, asıl hikaye İtalya ve bu ülkedeki hükümetin kurulamaması, ayrıca Avrupa'da genel olarak ekonomik göstergelerdeki zayıflık” yorumunu yaptı.
İkinci çeyrekte, 24 emtia ürününün takip edildiği S&P GSCI endeksinin gerilemesi bekleniyor. Bloomberg'in dokuz yatırımcı ve analist ile yaptığı anketin ortaya koyduğu medyan sonuca göre haziran sonu itibariyle endeksin yüzde 1.4 kayıpla 644 puana düşeceği tahmin ediliyor. Endeks bu yıl yüzde 1 ile, 2009'dan bu yana yıla en zayıf başlangıcını yaptı. Bakırdan şeker ve petrole kadar birçok üründe arzın talebi yakalaması hatta geçmesi endeksi aşağı çekecek.Son iki yılda Brent petrolünün seyri konusunda en iyi tahmini yapan ve endüstriyel metallarde tahminleri en çok tutan üçüncü şirket olarak bilinen TD Securities'in emtia stratejisi bölüm başkanı Bart Melek, hammadde sıkıntısı yaşanmasını kimsenin beklemediğini söyledi. Emtia, geçen ağustosta ayında ABD'de yaşanan kuraklığın tahıl fiyatlarını rekor seviyeye çıkarmasıyla boğa piyasasına girdi.
Endeks daha sonrasında yüzde 4 geriledi.
Metal fiyatları Çin etkisinde
Bakır fiyatları, dünyanın en büyük iki metal kullanıcısı ABD ve Çin'de imalat sanayinin tahminlerin altında büyümesinin ardından yedi ayı aşkın sürenin en düşük seviyesine geriledi. Üç ay vadeli bakır kontratları, Londra Metal Borsası'nda yüzde 1.3 düşerek ton başına 7.440 dolar ile ağustostan bu yana en düşük seviyesini gördü. Alüminyum yüzde 0.4 düşerek ton başına 1,896 dolara indi ve ekim ayından bu yana ucuz seviyeye geldi. Beklentinin altında kalan imalat verilerinin yanında artan küresel stok da bakır üzerinde baskı yaratıyor. LME tarafından izlenen bakır stokları yılın ilk çeyreğinde yüzde 78 artarak 569 bin 775 ton ile Ekim 2003'ten bu yana en yüksek seviyeye yükseldi. Şanghay Vadeli İşlemler Borsası tarafından izlenen stoklar geçen hafta 247 bin 591 tona çıkarak en az 10 yılın zirvesine ulaştı. Barclays mart ayında yayınladığı raporda bu yıl alüminyum, bakır, kurşun, çinko ve nikelde üretimin talebi aşacağını öngörmüştü. Dün Londra'da nikel 16.440 dolar/tondan satılırken, alüminyum 1.8825, kalay 23.000, çinko 1.875 dolardan işlem gördü.
Mısır arz baskısı altında
ABD Tarım Bakanlığı'nın mısır stoklarının tahminlerin üzerine çıkacağını açıkladığı geçtiğimiz haftadan bu yana mısırda sert düşüş sürüyor. Tarım Bakanlığı'nın mısır üretim alanının 1936'dan bu yana en yüksek seviyeye çıkacağını da öngören açıklama sonrasında Chicago Ticaret Borsası'nda CBOT) önceki gün yüzde 7.6 gerileyen mısır fiyatları 6.42 dolar/buşel ile geçtiğimiz haziran ayından bu yana en düşük seviyeye indi. Mısırda pazartesi ve salı günü yüzde 13 ile, 1996'den bu yana en sert iki günlük kayıp meydana geldi. Mısır geçen yılın zirvesinin yüzde 23 altına indi. Yatırım bankası Goldman Sachs mısırdaki karamsar tabloyu, fiyat tahminlerini aşağı doğru revize ederek artırdı. Goldman, üç ay vadeli mısır beklentisini 7.50 dolardan 6.50 dolara indirdi. Soya fasuylesi için beklentisini 14 dolar/buşelden 13.50 dolara indiren Goldman, buğday fiyatlarının ise daha önceki 7.80 dolar/buşel yerine 6.50 dolara gerileyeceği tahmininde bulundu. Bu arada Rabobank, şeker ve pamukta fazla verileceğini öngördü.