”İran Tüm nükleer tesislerini UAEK'ye bildirdi”

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER - İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki, İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na (UAEK) tüm nükleer tesislerini bildirdiğini, açıklayacağı başka bir nükleer tesisi olmadığını söyledi.

Mutteki İran ve 5 artı 1 ülkelerinin (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin ve Almanya) Cenevre'de toplandıkları gün, BM'de basın toplantısı düzenledi. BM'de yoğun ilgi gören Mutteki, konuşmasını Farsça yaptı.

Mutteki, Washington'da yaptığı temaslarda ABD yönetimiyle doğrudan diyaloğa girip girmediğinin sorulması üzerine ABD'de yaşayan büyük bir İran nüfusunun olduğunu ve onların sorunlarıyla ilgili olarak Washington'a gittiğini, ABD'deki İran vatandaşlarının da son seçimlerde büyük oranda oy kullandıklarını söyledi. ABD ile İran arasında diplomatik ilişkinin bulunmadığını belirten Mutteki, yine de ABD ile aralarında geçmişten kaynaklanan kültürel, ekonomik ilişkilerin de bulunduğunu ve bu ilişkilerin devam ettiğini ifade etti.

Mutteki bir soru üzerine, Cenevre'deki görüşmelerde ele alınan İran'ın teklif paketinin son derece önemli olduğunu, çok önemli konular içerdiğini ve geçmiştekilerle karşılaştırıldığında bu kez İran'ın paketine yönelik ön yargılı bir tutum takınılmadığını söyledi. Gündemdeki konuların kapsamlı bir diyalogla ele alınması gerektiğini belirten Mutteki, ülkeler arasındaki diyaloğun devam etmesi gerektiğini vurguladı. Mutteki, Cenevre'deki görüşmelerden büyük bir ilerleme bekleyip beklemediğinin sorulması üzerine ise müzakerelerde belirli konuların ele alındığını, bunun dışına çıkılmadığını söyledi.

Mutteki, İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad'ın da daha önceden New York'ta söylediği gibi yeni nükleer tesisinin 18 ay öncesinden, kendisine tanınan süreden çok önce UAEK'ye haber verdiklerini anlattı. Mutteki, UAEK'e tüm nükleer tesislerini bildirdiğini, açıklayacağı başka bir nükleer tesisi olmadığını belirtti.

İran'ın, Cenevre'deki müzakerelerden ne beklediğinin sorulması üzerine ise Mutteki, söz konusu ortamı yapıcı bulduklarını, karşı tarafın da İran gibi kararlı olması durumunda ilerleme sağlanabileceğini, İran'ın açık bir gündemi olduğunu belirtti. Müzakerelerin devam edebileceğini ve değişik çalışma gruplarının oluşturulabileceğini de söyleyen Mutteki, İran'ın, Cenevre'deki görüşmelerin zirve seviyesine yükseltilmesine hazır olduğunu da bildirdi.

Mutteki, Cenevre'deki görüşmeler sonucunda İran'ın uranyum zenginleştirmesini durdurmasının gündeme gelip gelmeyeceğinin sorulması üzerine ise bu konunun gündemde olmadığının bilinmesi gerektiğini söyledi. Mutteki İran'ın uranyum zenginleştirmeyi durdurmadığı sürece sorunun nasıl çözüleceğini konusunda da tüm ülkelerin UAEK'nin kurallarına uyması, her zaman kurallarla haklar arasında bir denge olması gerektiğini belirterek, ülkelerin kendilerine tanınan "barışçıl amaçlarla nükleer enerjiye sahip olma gibi" hakları da istediği gibi kullanabileceğini, kendilerinin de BM Şartı çerçevesinde haklarını savunduklarını kaydetti.

Mutteki bir soru üzerine Cenevre'deki görüşmelerin sonuçlarının açıklanmasının beklenmesi gerektiğini, nükleer tesislerin denetlenmesinin de UAEK ile kendi aralarında bir zaman tablosu üzerinde görüşüldüğünü anlattı.

Mutteki sözlerinin sonunda Cenevre'de başlayan müzakerelerin devam etmesini istediklerini vurgulayarak "Biraz bekleyelim de sonucu görelim" dedi.

"Seçimlere katılım rekor düzeyde oldu"

Mutteki, ülkesindeki seçimlerle ilgili sorular üzerine İran'da demokratik seçimlerin yapıldığını, bu seçimlere son 30 yıla göre rekor düzeyde (yüzde 85) oranında katılım olduğunu, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın rekor sayıda oy alarak seçildiğini belirtti.

İran Dışişleri Bakanı Mutteki, Avrupa Parlamentosu seçimlerinde ise kimi AB ülkelerinde katılımın yüzde 25 oranında kaldığını ifade etti. İtiraz eden seçmenlere de detaylı açıklamaların yapıldığını, onların da ikna olduklarını belirten Mutteki, ülkede kısıtlı sayıda kargaşa çıkarmak isteyen gruplar olduğunu, bu tür olayların dünyanın tüm ülkelerinde yaşandığını söyledi.

Mutteki, İran'da son derece canlı bir sivil toplum hareketi ve kadın hareketi bulunduğunu,ülkede "gerçek demokrasi" olduğunu sözlerine ekledi.

Clinton: İran'la görüşmeler verimli ancak yetersiz

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Rodham Clinton, İran ve 5 artı 1 ülkelerinin nükleer konudaki müzakerelerinin verimli ancak yetersiz olduğunu söyledi.

Müzakerelerin sona ermesinin ardından Dışişleri Bakanlığında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Clinton müzakerelerin bu turunun, olumlu bir sonuca kapı açtığını belirtti.

Clinton, İran'ın, ABD'nin beklediği gibi somut adımlarla karşılık verip vermeyeceğini bilmek için çok erken olduğunu, jest ve müzakerelerden fazlasının gerektiğini kaydetti. 

Dışişleri Bakanı Clinton, Cenevre'de yapılan müzakereler hakkında müsteşarı William Burns'ten telefonla bilgi aldığını söyledi.  

İran ve 5 artı 1 ülkeleri arasında bugün Cenevre'de yapılan müzakereler ikinci oturumu da sona erdi.

Taraflar en son 19 Temmuz 2008'de Cenevre'de bir araya gelmişti.