Kazakistan'da akaryakıt krizi

ASTANA - Petrol ve doğalgaz yatakları ile tüm dünyanın ilgisini çeken Kazakistan'da, Rus akaryakıt sevkiyatçılarının Kazakistan'a sevkiyat yapmama kararı alması üzerine akaryakıt krizi doğdu.

Belarus ve Rusya ile Gümrük Birliği'ne giden Kazakistan'da ihracat vergisi ile ilgili uygulamanın ne şekilde gerçekleştirileceğinin açıklığa kavuşturulamaması Rus akaryakıt sevkiyatçılarının sevkiyatları durdurma kararı almasına neden oldu. 1 Şubat 2010'dan itibaren Rusya'dan akaryakıt sevkiyatı duran Kazakistan'da akaryakıt sıkıntısının yaşanabileceği dile getirildi.

Petrol ve doğalgaz yatakları ile dünyanın ilgisini üzerine çeken Kazakistan'da ülkenin ihtiyacını karşılayacak kadar rafineri bulunmuyor. Kazakistan bu nedenle akaryakıt ihtiyacının büyük bölümünü Rusya'dan ithal ediyor. Belarus, Rusya ve Kazakistan 1 Ocak 2010'dan itibaren Gümrük Birliği'ne karar verdi. Gümrük Birliği üyesi ülkeler arasında gümrük vergilerinin tahsili ve dağıtımı ile ilgili konular ise henüz çözülemedi.

İhracat vergileri ile ilgili durumun açıklığa kavuşmaması üzerine Rus akaryakıt sevkiyatçılarının 1 Şubat'tan itibaren akaryakıt Kazakistan'a akaryakıt sevkiyatını durdurduğunu bildiren Kazakistan Enerji ve Mineral Kaynaklar Bakanı Sauat Mınbayev, akaryakıt sıkıntısının meydana gelebileceğini açıkladı. Minbayev, sorunun çözülmesi için Rus tarafı ile sürekli görüşmeler yapıldığını ancak henüz bir çözüm noktasına ulaşamadıklarını söyledi. Sauat Mınbayev, ''sevkıyatın durmasının beklenmedik bir olay olduğunu'' itiraf etti.

Daha önce Rusya, Beyaz Rusya ile petrolün sevkıyatı ve transiti ile ilgili uzun süren görüşmeler yaptı. Taraflar yaklaşık bir aydır Moskova'nın Minsk'e gümrüksüz olarak sevk edeceği petrol miktarı konusunda anlaşamıyordu. Görüşmeler doküman paketinin imzalanması ve iki ülkenin Başbakan Yardımcılarının ortak açıklaması ile 27 Ocak'ta tamamlandı.

Moskova, teklif ettiği gibi, Beyaz Rusya'nın iç tüketimi için Minsk'e gümrüksüz olarak 6,3 milyon ton petrol sevk edecek. Minsk, petrol transit tarifesini yüzde 11 arttıracak. Taraflar, Eylül ayında tüketim miktarını ve tarifeleri karşılaştıracaklar ve gerekirse düzeltme yapacaklar. Kazakistan'ın durumu ise belirsizliğini sürdürüyor.