Kırım'da tansiyon yükseliyor

SİMFEROPOL - Kırım'da tansiyon yükseliyor. Rusya'nın Kırım'a asker göndermesinden sonra Ukrayna ordusunu alarma geçirdi. NATO Kırım için acil toplanırken Ukrayna Başbakan Arseniy Yatseniuk, Ukrayna'ya savaş ilan edildiğini söyledi.

Ukrayna'da Rus yanlısı devlet başkanı Yanukoviç'in görevden alınmasının ardından Kırım'a sıçrayan kriz devam ediyor.

Özerk yönetimin merkezi Simferopol'da sokaklar genel olarak sakin olsa da Rus askeri varlığı dikkat çekiyor.

Önemli bölgeleri kontrol altına alan Rus askerleri, Kırım'daki 2 Ukrayna askeri üssünü de kuşattı.

Kırım'daki gelişmelerin Rusya yanlısı olarak bilinen Ukrayna'nın doğusunu da etkilemesinden endişe ediliyor.

Ukrayna Geçici Devlet Başkanı Aleksandr Turçinov, ülkesinin güvenliği için Batı'dan yardım istedi ve "Artık gerçek adımlar atılmalı" dedi.

Başbakan Arseniy Yatseniuk da Ukrayna'ya savaş ilan edildiğini söyledi ve felaketin eşiğindeyiz nitelemesinde bulundu.

"Rusya Kırım'da kontrolü ele geçirdi"

Öte yandan, ABD'li üst düzey yetkililer, Rus kuvvetlerin ellerinde kayda değer miktardaki malzeme ile Rusya'nın Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti’nde 6 binden fazla hava ve deniz askeri varlığının bulunduğunu belirtti.

Yetkililer, Rusya’nın Ukrayna’ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti’ndeki tam kontrolü ele geçirdiğini kaydetti.

Rusya ordusunun, Rusya'nın Ukrayna sınırlarında da büyük çaplı askeri tatbikat yaptığını ifade eden yetkililer, Rusya'nın askeri müdahalesinin "gayri meşru" olduğu yönünde uluslararası toplumda geniş bir görüş birliği olması yönünde çalıştıklarını dile getirdi.

Bir darbede donanma komutanından

Öte yandan Kırım'daki Rus varlığı nedeniyle Batı'dan yardım isteyen Ukrayna'ya bir darbe de donanma komutanından geldi.

Ukrayna Donanma Komutanı Denis Berezovsky, bu göreve atanmasından iki gün sonra Rusya yanlısı Kırım yönetimine geçti. Kiev yönetimi de Berezovsky ile ilgili olarak vatana ihanetten dava açtı.

NATO acil toplandı

Batı ile Rusya arasında güç savaşına sahne olan Kırım Özerk Cumhuriyeti'ndeki kriz dünya gündemini de meşgul ediyor.

NATO, Ukrayna'daki son gelişmeleri ele almak için 'daimi temsilciler' düzeyinde acil olarak toplandı.

5 saat süren toplantının ardından NATO Genel Sekreteri Anders Fog Rasmussen, tarafından bir açıklama yapıldı.

NATO bildirisinde Rusya'dan "Güçlerini üslerine çekmesi ve Ukrayna'da başka bir yerde herhangi bir müdahaleden kaçınması" istendi.

28 üye ülkenin onayına sahip olan bildiride, Kırım'daki Rus askeri gerginliği tırmanması kınanırken Rus Parlamentosu'nun Ukrayna topraklarında Rusya Federasyonu silahlı güçlerinin kullanılmasına izin vermesinden duyulan ciddi endişenin altı çizildi.

Her iki tarafın da BM ya da AGİT himayesinde ikili diyalog aracılığıyla derhal barışçıl çözüm arayışına girmesinin ısrarla talep edildiği NATO açıklamasında, Ukrayna'nın NATO için değerli bir ortak olduğu vurgulanarak, "NATO müttefikleri, Ukrayna'nın egemenliğini, bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü ve Ukrayna halkının kendi geleceğini dış müdahale olmaksızın belirleme hakkını desteklemeyi sürdürecek" ifadeleri kullanıldı.

Obama ve Merkel, Putin'le görüştü

Gelişmeler üzerine ABD Başkanı Obama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i telefonla arayarak 90 dakikalık bir görüşme yaptı, Ukrayna'nın toprak bütünlüğü konusundaki hassasiyetlerini iletti.

Putin ile ardından Almanya Başbakanı Angela Merkel'de telefon görüşmesinde bulundu.

Görüşmede Merkel, Kırım'a olası bir askeri müdahalenin uluslararası hukukun ihlali olduğunu belirtti, Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne saygı duyulması gerektiğini vurguladı.

Merkel, Putin'e siyasi diyaloğu başlatmak için bir bilişkişi heyeti kurulmasını önerdi, Putin'in de bu öneriyi kabul ettiği bildirildi.

Putin ise Rusya’nın Ukrayna’daki Rusların haklarını korumak için elinden geleni yapacağını ve Kiev yönetimi içinde aşırı milliyetçi unsurlar olduğunu söyledi. Putin dün görüştüğü Alman Başbakanı Angela Merkel’e de “Biz duruma uygun davranıyoruz. Ukrayna’daki Rusları korumalıyız” dedi.

Obama 3 liderle görüştü

ABD Başkanı Barack Obama, İngiltere Başbakanı David Cameron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Polonya Cumhurbaşkanı Bronislaw Komorowski ile Ukrayna'yı konuştu.

Obama'nın, Rusya'nın Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'ne yönelik askeri girişimi sonrasında Avrupalı liderlerle istişareleri sürüyor.

ABD'li üst düzey yetkililer, Obama'nın bugün, İngiltere Başbakanı Cameron, Almanya Başbakanı Merkel ve Polonya Cumhurbaşkanı Komorowski ile Ukrayna'daki gelişmeleri ele aldığını bildirdi.

Obama dün de Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ve Kanada Başbakanı Stephen Joseph Harper ile Ukrayna'daki gelişmeleri konuşmuştu.

G7'den Ukrayna'ya destek

ABD, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, İngiltere ve AB'den oluşan G7 ülkelerinin maliye bakanları, Ukrayna'ya güçlü mali destek sağlama taahhüdünde bulundu. IMF ise bu hafta Ukrayna'ya ilk ekibini gönderiyor.  

ABD Hazine Bakanlığı, G7 Maliye Bakanlarının ortak açıklamasını yayınladı. Buna göre, G7 Maliye Bakanları, Ukrayna'daki durumu yakından izlediklerini belirterek, Ukrayna'daki yeni hükümete geçişin, ülkedeki finansal istikrarı tekrar sağlayacak, ekonomik potansiyellerin önünü açacak ve Ukrayna halkının ekonomik anlamdaki arzularını daha iyi başarmalarına imkan sağlayacak acil ihtiyaç duyulan piyasa odaklı reformların uygulanması için eşsiz fırsat sunduğunu kaydetti. Maliye Bakanları, "Ukrayna'ya güçlü mali destek sağlama taahhüdünde birleştik" ifadesini kullandı.

Bu noktada özellikle, politika tavsiyeleri ve finansman yoluyla Ukrayna'nın acil ekonomik zorluklarını en iyi ele alacak kurumun IMF olduğunu belirten G7 Maliye Bakanları, IMF'nin bu hafta, Ukraynalı yetkililerle teknik meseleleri ve politika tartışmalarını başlatmak üzere bu ülkeye ekibini gönderecek olmasından duydukları memnuniyeti de dile getirdi.

IMF yardımlarının, Dünya Bankası, diğer uluslararası finansal kurumlar, AB ve ikili kaynaklardan gelecek diğer ek yardımların önünü açmakta kritik önemde olduğuna işaret eden G7 Maliye Bakanları, makro ekonomik ve düzenleyici konuları ele alma ile yolsuzluklara karşı mücadelede Ukrayna'yı desteklemek için teknik yardımları da hızlı bizimde harekete geçirme taahhüdünde bulundu.

G7 Maliye Bakanları, "Diğer kaygılı uluslararası toplum üyelerinin (bize) katılımından da memnuniyet duyarız" ifadesini kullandı.

G8 askıda

BD, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, İngiltere ve AB'den oluşan G-7 ülkeleri, Rusya'nın Kırım Özerk Cumhuriyeti'ne  askeri müdahalesini kınadı ve Rusya'da yapılacak G-8 Zirvesi'ne yönelik tüm hazırlık çalışmalarından çekildiklerini açıkladı.

Beyaz Saray, G-7 ülkelerinin ortak açıklamasını yayımladı. G-7 açıklamasında, "Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, İngiltere ve ABD liderleri ve AB Konseyi ve AB Komisyonu başkanları olarak, bugün Rusya Federasyonu'nun Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve egemenliğine açık ihlalini kınamak için bir araya geldikleri" belirtilerek, şu ifadelere yer verildi:

"Rusya'nın bu ihlali, onun BM sözleşmesi altındaki yükümlülükleri ve Ukrayna ile 1997 yılında imzaladığı anlaşma ile tezatlık göstermektedir. Rusya'ya, bölgede güvenlik veya insan hakları konusunda oluşabilecek kaygılarını, Ukrayna ile doğrudan müzakerelerle ve/veya BM veya Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı himayesindeki uluslararası gözlemci veya arabulucular aracılığıyla ele alması çağrısı yapıyoruz. Bu çabalara da yardımcı olmaya hazırız".

Açıklamada, "G-8'in anlamlı tartışmalar yürütebileceği bir ortam oluşana kadar Haziran ayında Rusya'nın Soçi kentinde düzenlenecek G-8 Zirvesi'ne hazırlık çalışmalarının askıya alınmasına karar verilmiştir'' ifadeleri kullanıldı.

G-7 ülkelerinin, Ukrayna'nın egemenliği ve toprak bütünlüğü ile kendi geleceğini seçme özgürlüğünü destekleme noktasında birlik içinde olduğu kaydedilen açıklamada, Ukrayna'da sağlıklı bir siyasi ve ekonomik ortam ile istikrarın sağlanması çabalarında bu ülkeye yönelik taahhütlerinin sürdüğü belirtildi.

G-7 ülkeleri, ''Ukrayna'nın, yeni programı müzakere etmek ve reformları uygulamak için IMF ile birlikte çalışmasını destekliyoruz. IMF yardımları, Dünya Bankası, diğer uluslararası finansal kurumlar, AB ve ikili kaynaklardan gelecek diğer ek yardımların önünü açmakta kritik önemdedir." ifadesini kullandı.

'19. Yüzyıl modası'

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de Ukrayna'ya ekonomik ve politik destek vermek için salı günü başkent Kiev'e gideceğini açıkladı.

Kerry, Kırım'a müdahalesi nedeniyle kınadığı Rusya'nın, siyasi ve ekonomik izolasyona varabilecek yaptırımlarla karşılaşabileceğini belirtti. Kerry, Moskova'nın bir başka ülkeyi işgal ederek 19. yüzyıl modasını uyguladığını kaydetti.

Obama'da yaptığı açıklamada, Putin’i Kırım’daki işgalin devam etmesi halinde Rusya’nın uluslararası toplumdan izole olabileceği konusunda uyardı ve ABD’nin haziran ayında Soçi’de yapılacak G-8 toplantısına katılımını askıya alacağını söyledi.

Türkiye'den sağduyu çağrısı

Gelişmelerle ilgili Türkiye'den de bir açıklama yapıldı. Dışişleri Bakanlığı'nca yazılı apılan açıklamada tüm taraflara sağduyu çağrısı yer aldı.

Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne vurgu yapılan açıklamada, "Siyasi krizin çözümüne yönelik girişimlerde, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün, egemenliğinin, bağımsızlığının ve ulusal birliğinin muhafaza edilmesinin esas alınması elzemdir" denildi. Bakanlık, Kırım'da askeri gerginliğe neden olacak adımlardan da kaçınılmasını istedi.

Donetsk Bölge Valiliği işgal edildi

Ukrayna'nın Donetsk Bölge Valiliği önünde gösteri düzenleyen Rus yanlıları valilik binasına saldırarak ele geçirdi. 

Valilik binası önünde öğlen saatlerinden itibaren Rusya lehinde gösteri düzenleyen kalabalık, valilik binasına saldırarak kapı ve pencereleri kırdı. "Rusya" sloganları atarak binaya dahil olan göstericilere binayı koruyan polis güçleri müdahale etmedi. 

Göstericilerin binaya girdiği sırada binada Donetsk bölgesi milletvekilleri, basın mensuplarının ve bina çalışanlarının olduğu belirtildi. 

Saldırı sırasında binadan silah sesleri geldiği bildirildi. Binanın iki katı ile toplantı salonunu işgal eden Rusya yanlısı göstericilerin, Kiev'deki merkezi yönetimi tanımadıkları ve kendilerini Donetsk'in yeni yönetimi ilan ettikleri kaydedildi.