Küresel devlerde yaptırım endişesi

EVRİM KÜÇÜK

Rusya’ya yaptırımlar konusunda BP, Total, Renault, Peugeot Citroen, Unilever, Adidas’tan kaygı açıklamaları geldi. Total, Rus şirketi Novatek’te hisse artırmaktan vazgeçti. İngiliz BP, yatırımcılarını gelirlerinin düşebileceği konusunda uyardı. Peugeot Citroen CEO’su Tavares, “Rusya’da tüketici güveni ne kadar düşerse, pazar üzerindeki baskı o kadar artar” dedi. Yaptırım haberleriyle hisseleri % 4 düşen Renault’nun yanı sıra Volkswagen, Ford ve Opel de etkilenecek şirketler arasında. Ford’un hisselerinde 329 milyon dolarlık kayıp yaşandı. Rus titanyumuna bağımlı havacılık devleri Boeing ve Airbus’ın etkilenmesi bekleniyor. Unilever net gelirinin azaldığını, Adidas da gelir hedefini tutturamayacağını açıkladı. Rusya ile ticaret yapan 350 bin Alman işletmenin kapanma tehlikesinden söz ediliyor. Rusya da harekete geçti; Ukrayna’dan meyve suyu, Polonya’dan meyve-sebze, Avustralya’dan sığır eti, Litvanya ve Letonya’dan domuz eti, Moldova’dan et ithalatını durdurdu. Yaptırımların AB ve Rusya ekonomisine 100 milyar dolara mal olabileceği belirtiliyor.

ABD ve Avrupa Birliği eş güdümlü olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yakın çevresindeki bazı kişilerin yanı sıra Rus bankalarını, enerji ve savunma sektörünü hedefl eyen yeni yaptırımları ABD’li ve Avrupalı şirketleri korkuttu. Yapılan araştırmalar, yaptırımların iki yıl içinde hem AB hem de Rusya ekonomisine 100 milyar dolara mal olabileceğini gösterirken, dev şirketler Rusya’ya karşı sertleşen yaptırımların kendi faaliyetlerini etkilemesinden endişe ediyor. Özellikle otomotiv ve enerji şirketleri, Rusya kaynaklı riskler konusunda yatırımcılarını uyarmaya başladı. 

Enerji şirketleri yaptırımlardan tedirgin 
Fransız petrol şirketi Total, Rusya’nın ikinci büyük doğalgaz üreticisi Novatek’teki hisselerini artırma işlemini durdurdu ve Rusya’daki projelerindeki ortaklarıyla yaptırımları görüşeceğini bildirdi. İngiliz BP, yaptırımların gelirini olumsuz etkileyebileceği yolunda yatırımcısını uyardı. Rusya’nın enerji şirketi Rosneft’te de yüzde 20 hissesi olan BP, “Yaptırımlar işimizi olumsuz yönde etkileyebilir” açıklaması yaptı. Bunun dışında Rusya’nın yaptırımlara cevap vermesi halinde Rosneft ile işbirliği yapan Exxon Mobil ve Gazprom ile işbirliği yapan Shell uzmanlara göre zarar görecek. 

Otomotiv devleri ağır etkilenebilir 
Yaptırımların etkisi otomotivde de ağır hissedilebilir. Fransız otomobil şirketleri Renault ve Peugeot Citroen, iç pazardaki yavaşlama nedeniyle Rus otomobil pazarıyla ilgili endişeleri olduğunu bildirdi. Peugeot Citroen CEO’su Carlos Tavares, Rus parası rublenin değer kaybetmesi halinde otomotiv firmalarının marjlarını korumak için fiyat artırmak zorunda kalacaklarını ve bunun baskı yaratacağını söyledi. Japon Nissan ile birlikte Rus Avtovaz’ı kontrol eden Renault, bu yılın ilk yarısında Rus pazarındaki satışlarında meydana gelen düşüşün süreceği uyarısı yaptı. Yaptırımların sertleştiği şeklindeki haberler Renault’nun hisselerini yüzde 4 düşürmüştü. 

Duisburg-Essen Üniversitesi Otomotiv Araştırma Merkezi Müdürü Ferdinand Dudenhoeffer, Wall Street Journal gazetesine yaptığı açıklamada, Volkswagen, Ford ve General Motors’un Opel biriminin Rusya’ya yaptırımlardan en çok etkilenecek şirketler arasında yer aldığına dikkat çekti. Bazı şirketler yaptırımların kendilerini hemen vurmasını beklemiyor fakat Moskova’nın misilleme yapması halinde bunun kendilerine yansıması olacağından kaygı duyuyor. Rusya’nın demir dışı metaller ihracatına yaptırım uygulaması Rusya’dan titan alan Boeing'i şirketini zarara sokabilir. 

Tüketim devleri hissetmeye başladı bile 
Guardian gazetesinin haberine göre, Unilever, Rusya’da iş yapmanın zorlaştığını ve şirketin net gelirinin azaldığını bildirdi. Dove sabun, Knorr tavuk bulyon ve Lipton çay üreten Unilever gelirinin yarısından fazlasını başta Rusya olmak üzere gelişmekte olan pazardan elde ediyor. Bu arada Alman spor giyim devi Adidas dün yaptığı açıklamada, Rusya gerginliği nedeniyle gelir hedefini tutturamayacağını bildirdi. Şirket ayrıca Rusya’da 2014 ve 2015’te yeni mağaza açma planlarından geri adım attı. 

Almanya’da 350 bin işyeri tehdit altında 
Bu arada yaptırımların en büyük kurbanı Alman şirketler olabilir. Rusya’ya yıllık ihracatı 36 milyar doların üzerinde olan Almanya’da her dört ihracatçıdan biri, Alman Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği (DIHK) tarafından yapılan araştırmaya göre Rusya-Ukrayna geriliminden etkilendi. Uzmanlara göre yaptırımlar Almanya'da 350 bin iş yerinde kapanma tehlikesine yol açabilir.

AB'den meyve ithalatını yasaklayabilir
Batı’nın Rusya’yı hedef alan yaptırımları sonrasında Moskova harekete geçti ve Ukrayna’dan meyve suyu itlahatını 29 Temmuz itibariyle durdurdu. Aynı şekilde süt ürünleri ithalatı da 28 Temmuz itibariyle durdurulmuş durumda. Bu hafta Polonya’dan meyve-sebze alımlarını durduran Rusya, Avrupa Birliği’nden yapılan bazı meyvelerin ithalatını ya da tüm meyvelerin alımlarını durdurmayı düşündüğünü de bildirdi. Rusya, 2014 başından bu yana bazı ülkelerden yaptığı ithalatta düzenlemeler yaptı. Buna göre Avustralya’dan sığır eti ithalatı mart ayında durdurulurken, mayıs ayında Letonya’dan domuz eti, ocak sonunda Litvanya’dan domuz eti ithalatı donduruldu. Temmuz ayında da Moldova’dan yapılan et ve meyve ithalatı durduruldu.