Küresel kriz havayolunda evlilikleri artıracak

ANKARA - ABD'den başlayarak tüm dünyayı etkisi altına alan ekonomik kriz, havayolu şirketlerini pazarda daha etkili ve karlı rekabet etmeye imkan tanıyan "güçleri birleştirme" politikasına yöneltti.

ABD'de Delta ile Nortwest Havayolları'nın birleşme kararıyla, cirosu 35 milyar dolar olan, filosunda 750 adet uçak bulunan ve 75 bin çalışana sahip dünyanın en büyük havayolu şirketi doğdu. Bu birleşme, sektörde, daha önce rekabet ettikleri hatlarda tekele yol açabileceği ve bilet fiyatlarının artabileceği endişesi doğurdu.
İkinci birleşme, Continental Airlines ile United Airlines şirketleri arasında yaşandı. ABD'de dev havayolu şirketleri arasında yer almasına rağmen, 2011'den bu yana iflas koruması altında yeniden yapılandırmaya giden American Airlines da alacaklılarının ısrarlı istekleri üzerine US Airways ile yürüttüğü birleşme çalışmalarını 14 Şubat'ta sonlandırdı.

Birleşme kararlarında sürekli artan yakıt fiyatları ile pazar payları her geçen gün artan ucuzcu havayollarıyla rekabet edebilmek gibi etkenler rol oynadı.

Avrupa'da durum

Avrupa'da durum

Okyanus ötesinden iflas ve birleşme haberlerinin gelmesinin ardından, Avrupa'da durumun ne olacağı da tartışılmaya başlandı. En büyük birleşmeye 2003 yılında Air France ve KLM Havayolları ile imza atan Avrupa'da gelecek yıllarda daha çok birleşmenin görülebileceği yorumları yapılıyor. Polonya sektörde özelleştirmeye yönelirken, İspanya'nın İberia havayolları şirketi ise British Airways ile birleşeceğini açıkladı.
Son 3 yıl içinde bazı Rus şirketlerinin desteğiyle ayakta duran Ermenistan Milli Havayolu "Armavia Air" ise iflasını duyurdu.
Avrupa'da havayolu şirketlerinin durumu şöyle:
Polonya hükümeti, 2 Nisan'da büyük borç altında bulunan ve bir dönem Türk Hava Yolları'nın alacağı söylenen kamuya ait LOT havayolları şirketini özelleştirmek için yasa tasarısı hazırladı. Yetkililer, yeni satın alınmasına rağmen kullanılmayan iki Boeing 787 tipi uçak nedeniyle şirketin günlük 50 bin dolar zarar ettiğini açıkladı.
İspanyol havayolları Iberia'nın, British Airways ile birleşme ve buna bağlı olarak yeniden yapılanmaya gitmesi kapsamında 3 bin 807 kişiyi işten çıkarma kararını protesto eden çalışanlar 18 Şubat'ta greve çıktı. Taraflar, İberia'nın işten çıkarılacakların sayısını 3 bin 141'e düşürmesi ve bu süreci 2015'e kadar uzatması kararı sonrası anlaşmaya vardı.

Bosna Ulaştırma Bakanı Enver Bijedic, geçen ay devlet havayolu şirketi Bosna Havayolları'nın (BHAirlines) borçları nedeniyle uçak kaldıramadığını ve iflas ihtimaliyle karşı karşıya olduğunu olduğunu bildirdi. Bakan Bijedic, Avusturya bankası HypoAlde Adria Bank'a olan 4,6 milyon dolar değerindeki borcu nedeniyle Bosna Havayolları'nın uçuşlarının durdurulduğunu söyledi.

Almanya'nın Bremen merkezli OLT şirketi, 28 Ocak'ta bütün uçuşlarını durdurduğunu duyurdu. OLT'nin bir sözcüsü, Hollandalı yatırım şirketiyle yapılan görüşmelerin başarısız olduğunu ve iflas başvurusunda bulunulduğunu bildirdi.
İskandinav havayolları sirketi SAS, geçen yılın sonunda 3 milyar kronluk bir tasarruf paketi açıkladı. Basında, şirketin zor durumda olduğu ve aldığı kredileri geri ödemede zorluk içine girdiği, şirketin ekonomik kriz içinde olduğu yönünde haberler yer almıştı. Stockholm Borsası yetkililerinin şirket hisselerinin etkilenmesine yol açan haberlere ilişkin bilgi istediği belirtildi.

Endonezya'da büyüme, Bahreyn'de iflas

Avrupa dışında ise Bahreyn Havayolları, 13 Şubat'ta faaliyetlerini durdurma ve hisse senetlerini satma kararı aldı. Yapılan açıklamada, ülkedeki siyasi krizin ekonomiye olumsuz etkisi nedeniyle aşırı borca girildiği belirtildi.
Fransa Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Endonezya'nın ulusal Lion havayolu şirketi için 18,4 milyar avro değerinde 234 Airbus uçağı sipariş ettiğini açıkladı. Söz konusu uçak alımının, sivil taşımacılık alanındaki "en büyük satın alma olarak tarihe geçebileceği" ifade edildi.

IATA'dan iyimser tahminler

Öte yandan, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), havayolu şirketlerinin 2013 kar tahminlerini yukarıya çekerek, küresel ekonomide havacılık sektörüne duyulan güveni gözler önüne serdi.
Tüm dünyadaki havayolu şirketlerinin yüzde 80'ini temsil eden birlik, daha önce 8,4 milyar dolar olarak açıkladığı toplam sektör kar tahminini 10,6 milyar dolara çıkardı. Birlik, küresel kriz ve yakıt fiyatlarının artmasına rağmen havayolu sektöründe her geçen sene yolcu taşımacılığı ve kargo piyasasının büyüdüğünün altını çizdi.