Nabucco Projesi imzalandı

ANKARA - Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi Hükümetlerarası Anlaşması imzalandı.

Ankara Rixos Otel'de düzenlenen törende, anlaşmaya, Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Avusturya Başbakanı Werner Faymann, Bulgaristan Başbakanı Sergei Stanishev, Macaristan Başbakanı Gordon Bajnai, Romanya Başbakanı Emil Boc imza koydu.

AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ve 5 ülkenin Başbakanı ortak bildiriye imza koydular.  

Anlaşma, Hazar ve Ortadoğu bölgesindeki doğal gazın Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasını öngören Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi için "dönüm noktası" kabul ediliyor.

Anlaşmayla, projeyi bir uluslararası anlaşma avantajlarını sağlayarak inşasını kolaylaştırmak, hızlandırmak ve işletme safhasında uyulacak vergilendirme gibi belli esasları karara bağlamak amaçlanıyor.

Boru hattı inşasına 2011'de başlanacak

Avrupa doğal gaz açığının bir miktarının Türkiye üzerinden geçecek boru hatları yoluyla karşılanması amacıyla yürütülen proje, Bulgaristan üzerinden Romanya ve Macaristan'ı izleyerek Avusturya'ya ulaşacak.

Doğal gaz boru hattının inşasına 2011 yılında başlanması öngörülüyor. İlk gazın 2014'te pompalanması beklenen projede, ilk etapta 8-10 milyar metreküplük bir gaz akışı sağlanması planlanıyor. Yıllar itibariyle yıllık taşıma kapasitesinin 31 milyar metreküpe çıkarılması amaçlanıyor.

Proje öngörüsüne göre, boru hattı güzergahının yaklaşık 3 bin 300 kilometre olacak ve bunun 2 bin kilometresi Türkiye'de yer alacak.

Nabucco hattının öncelikle Azerbaycan ve Türkmenistan kaynaklarıyla doldurulması amaçlanıyor. Uzun vadede de Irak, İran, Mısır ve Rusya'nın da bu sistemi beslemesi isteniyor.

Projenin toplam maliyeti yaklaşık 7,9 milyar avroyu bulacak. Projenin ana finansman kaynağını, Avrupa Yatırım Bankası üstleniyor.

Yıl sonuna kadar kapasite sözleşmelerinin imzalanması hedefleniyor

Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi'nde, boru hattı kapasitesi için tekliflerin dördüncü çeyrekte başlayıp, yıl sonuna kadar kapasite sözleşmelerinin imzalanması hedefleniyor.

Edinilen bilgiye göre, Irak ve diğer ülkelerin, teklif alınma sürecine kadar projeye dahil olabilecekleri belirtiliyor.

Yıl sonuna ya da en geç 2010 yılı başına kadar da teklif alma sürecinin sona erip, kapasite sözleşmelerinin imzalanması için gayret gösterileceği kaydediliyor.

Nabucco Projesi Ortak Bildirisi

Nabucco Projesi Hükümetlerarası Anlaşmasına taraf ülkeler tarafından imzalanan ortak bildiride, söz konusu devletlerin, ''6 ay içinde, Nabucco Uluslararası Şirketi ile proje destek anlaşmasını sonuçlandırmak için gerekli tüm adımları atma çabası göstereceği'' belirtildi.

Ortak bildiri, anlaşma imza töreni sırasında, Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Avusturya Başbakanı Werner Faymann, Bulgaristan Başbakanı Sergei Stanishev, Macaristan Başbakanı Gordon Bajnai, Romanya Başbakanı Emil Boc ile AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso tarafından imzalandı.

Ortak Bildiride şu ifadelere yer verildi:

''Taraf devletler olarak, doğal gazın güvenli ve kesintisiz şekilde her taraf devletin toprakları üzerinden taşınmasını teminen Nabucco Boru Hattı Sisteminin teşvik edilmesinin, geliştirilmesinin, inşasının ve işletiminin kolaylaştırılmasında işbirliği ihtiyacını tanıyarak; Nabucco Boru Hattı Sistemine yönelik yatırımların teşvik edilmesini arzu ederek; Nabucco Projesine ilişkin anlaşmanın sonuçlandırılmasıyla Nabucco Projesine taahhütlerini teyit ederek; projenin mümkün olan en kısa sürede gerçekleştirilmesine yönelik Nabucco Uluslararası Şirketini çabalarını kaydederek, Nabucco Projesine ilişkin anlaşmanın imzalanmasıyla müşterek olarak şu hususları bildirirler:

-Taraf devletler, Nabucco Projesine ilişkin anlaşmanın imzalanmasını takiben yürürlüğe girmesi sürecinde, yürürlük kazanmasını geciktirmemek koşuluyla, Nabucco Projesine ilişkin anlaşmanın amacı ve hedefine engel olabilecek davranışlardan imtina etmek yönünde niyetlerini teyit ederler.

-Taraf devletler, Nabucco Projesine ilişkin anlaşmanın mümkün olan en kısa sürede yürürlüğe girmesi için iç hukuka ilişkin gerekliliklerin yerine getirilmesi için icap eden tüm adımları atmaya çaba göstereceklerdir.

-Taraf devletler, Nabucco Projesine ilişkin anlaşmadan kaynaklanan yükümlülüklerinin tam olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, uygulanması için gerekli yasal mevzuatın kabulü de dahil olmak üzere gerekli tedbirlerin alınmasına çaba göstereceklerdir.

-Her taraf devlet, gelecek 6 ay içinde, Nabucco Uluslararası Şirketi ile Proje Destek Anlaşmasını sonuçlandırmak için gerekli tüm adımları atma çabası göstereceklerdir.''

Nabucco Projesi'nin tarihsel süreci

2002 yılında ilk adımı atılan Nabucco Projesinin kronolojisi şöyle:

- Nabucco Projesi 5-13 Şubat 2002 tarihlerinde BOTAŞ'ın Bulgargaz (Bulgaristan), Transgaz (Romanya) ve OMV Erdgas (Avusturya) Şirketleri ile yaptığı görüşmeler doğrultusunda taraflara sunduğu öneri neticesinde başlatıldı.

- 10 Ekim 2002 gecesi Viyana'da Verdi'nin Nabucco Operasını izledikten sonra ortaklar ertesi gün İşbirliği Anlaşmasını imzalamak için bir araya geldi ve projeye yeni bir ad vermeyi kararlaştırdılar; Nabucco.

- Haziran 2004'te 5 ülkenin gaz şirketlerinin katılımıyla Nabucco International Company (NIC) kuruldu. BOTAŞ (Türkiye), Bulgargaz (Bulgaristan), Transgaz (Romanya), OMW Erdgas (Avusturya), MOL'un (Macaristan) yanında Şubat 2008'de Almanya'dan RWE şirketi 6. ortak olarak katıldı. 6 şirket NIC'de (Nabucco International Company) eşit hisseye sahip.

- Nabucco Projesi kapsamında proje ortaklarının her birinin kendi ülkesinde kurulması planlanan Nabucco Milli Şirketlerinin (NNC) hayata geçirilmesi ve işlerlik kazandırılmasına yönelik çalışmalar sürdürülüyor. Türkiye dışındaki yerel şirketler kuruldu, Türkiye Nabucco Milli Şirketi kurulmak üzere.

- Proje için büyük önem arz eden anlaşmalardan biri olan Ortak Girişim Anlaşması (Joint Venture Agreement - JVA) 28 Haziran 2005 tarihinde proje katılımcısı şirketler tarafından imzalandı.

- Projenin tüm ortakları tarafından Nabucco Doğal Gaz Boru Hattı Projesi'nin daha da optimum hale getirilmesi, geliştirilmesi ve hayata geçirilmesini temin etmek amacıyla 26 Haziran 2006 tarihinde Viyana'da "Bakanlar Beyanatı" imzalandı.

- Buna paralel Hükümetlerarası Anlaşma için bir metin çalışması başlatıldı. 2008 yılında, bu metin üzerinde yapılan çalışmalar, Ocak 2009'dan itibaren heyetlerarası müzakereler şeklinde sürdürüldü.

- Ocak ayında Brüksel'de yapılan ilk tur müzakereyi Viyana'da yapılan turlar izledi. Müzakereler, 22 Haziran 2009 tarihinde mutabakatla sonuçlandı ve bugün imzalanan metin ortaya çıktı.

Erdoğan: Kıtaları, kültürleri buluşturmaktan onur duyuyoruz

NABUCCO'nun, bir boru hattı projesi olmanın ötesinde bir anlam ve önem taşıdığını vurgulayan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, şunları kaydetti:

"Proje sayesinde geniş bir coğrafyada kaynak, transit ve tüketici ülkeler arasında uzun soluklu ve ortak çıkarlara dayalı bir işbirliği süreci başlatılmış bulunuyor. Türkiye ise işte bu coğrafyanın tam ortasında yer alıyor. Doğu ile batı arasında tarihin her döneminde köprü görevi gören ülkemiz, şimdi de enerji transferinde tarihi misyonunu yeniden üstleniyor. Medeniyetler İttifakı Projesi'ni toplumların barışı ve huzuru için üreten Türkiye, NABUCCO Projesi'ni yine insanlığın en ciddi sorunlarından biri olan enerji ihtiyacını gidermek için güçlü bir şekilde desteklemektedir. Böylece enerji boru hatlarının doğudan batıya ulaşan güzergahında sadece doğalgazın değil, toplumların karşılıklı diyalog temennisinin de hayat bulacağı inancındayız. Bu açıdan bakıldığında proje, medeniyetlerin buluşması ve diyalog kurulması için farklı bir hattı temsil ediyor. Türkiye olarak bu hattın tam ortasında bulunmaktan, kıtaları, kültürleri buluşturmaktan onur duyduğumuzu belirtmeliyim."

Yıldız: Stratejik ortaklığın altını kalın çizgilerle çizen bir proje

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Nabucco Projesi'nin AB ile ilişkilerde yalnızca bir enerji köprüsü, yalnızca bir boru hattı olmadığını, aynı zamanda karşılıklı bağımlılığı vurgulayan ve stratejik ortaklığın altını kalın çizgilerle çizen, beraber iş yapılabileceğinin somut bir göstergesi olduğunu söyleyerek sözlerine şöyle devam etti:

"Bildiğiniz gibi AB ülkelerinden Türkiye'nin müzakere sürecinde tam üyeliğini tartışan ülkeler var. Biz bunların başından beri doğru olmadığını, 'bize imtiyazlı ortaklık mı önerilecek, yoksa tam üyelik mi önerilecek' diye tartışılan bir ortamda böyle bir çıkışın olması bence Türkiye Cumhuriyeti adına son derece önemlidir.

Bir diğer önemli noktada da bunun global kriz ortamında yapılmış olması. Finans piyasalarının bir kısım projelere tereddütle baktığı bir ortamda tüketicilerini bulan arz kaynaklarının bir boru hattıyla beraber çok önemli ortaklıklara imza atabileceğine dair önemli bir gündeme tanık olduk."

Yıldız, bugünü hem Türkiye hem de AB ile olan ilişkiler için bir dönüm noktası olarak düşündüğünü söyledi. "Acaba bu kaynak bulacak mı?" şeklinde sıkça sorular sorulduğunu ifade eden Yıldız, şunları kaydetti:

"Tüketimi batıda, üretimi doğuda olan böyle bir konjonktürde böyle bir boru hattıyla beraber bütün kaynak ülkeleri ve tüketim ülkeleri buluşacaktır ve bu projenin kaynak problemi kalmayacaktır."

Saakaşvili: Nabucco eşsiz bir proje

Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, enerjinin bugün önemli bir kalkınma aracı olarak görüldüğünü belirterek, kaynak çeşitliliğinin çok önemli olduğunu ve bu açıdan Nabucco'nun da çok önemli olduğunu aktardı. "Nabucco eşsiz bir proje" diyen Saakaşvili, bu kadar büyük ölçekte bir projenin daha önce söz konusu olmadığını kaydetti.

Saakaşvili, Sovyetler sonrası dönemde ülkelerin bağımsızlıklarına daha çok sahip çıkarak bu yolda ilerlediğine dikkati çekerek, bunun da gaz üzerinde etkili bir unsur olduğunu, Rusya'nın bölgeyi bölerek yönetmek istediğini, ancak başarılı olamadığını belirtti. Rusya'nın bu amacının istediği şekilde değil tam tersi sonuçlar yarattığını söyleyen Saakaşvili, artık bu ülkeler arasında daha etkili bir işbirliği bulunduğunu, Nabucco projesinin de bu işbirliğini daha da güçlendirdiğini bildirdi.

Gürcistan olarak enerji ile siyaseti birbirinden ayırdıklarını söyleyen Saakaşvili, halen Rusya ile elektrik işbirliği yaptıklarını, çünkü sorumluluk duygularının büyük olduğunu kaydetti. "Bugün bu boru hattıyla sağduyu galip gelmiştir" diyen Saakaşvili, "Nabucco projesiyle tarihi İpek Yolu yeniden hayata geçirilmiştir ve İpek Yolu gibi bu projenin de belirleyici rol oynayacağına eminim" diye konuştu.

Barroso: AB olarak Nabucco doğal gazına talibiz

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, "AB olarak Nabucco Doğal Gaz Boru Hattı Projesindeki doğal gazı almaya talibiz ve gaz sağlayacak ülkelere AB alım garantisini veriyoruz"  dedi.

Bugün AB'nin enerji güvenliği çerçevesinde önemli bir adım atıldığını belirten Barroso, bu projenin sadece Avrupa'nın enerji güvenliği açısından değil Türkiye ile diğer ilgili ülkelerin AB ile ilişkileri açısından da tarihi bir gün olduğunu söyledi.

İlk başlarda bu proje için "ilerlemeyeceği" yönünde görüşler olduğunu hatırlatan Barroso, ancak bu projenin hiç kimsenin vazgeçemeyeceği bir proje olduğu görüşünde olduğunu ifade etti. Barroso, bundan sonraki aşamada proje çerçevesinde kapasite kontratlarının yıl sonuna kadar tamamlanmasını öngördüklerini ifade etti.

Faymann: Proje enerji çeşitliliği açısından önemli

Avusturya Başbakanı Werner Faymann da yaptığı konuşmada, Avusturya olarak bu projeyi bütünüyle desteklediklerini, ayrıca büyük bir gurur duyduklarını söyledi.

Avusturya'nın bu projeyle çok yakından ilgilendiğini belirten Faymann, Nabucco'nun merkezinin Viyana'da bulunduğunu, ayrıca hükümetlerarası anlaşmanın Viyana'da nihayete ulaştığını hatırlattı.

Avrupa'nın enerji tedarikindeki altyapısı açısından bu boru hattı projesinin büyük önem taşıdığını kaydeden Faymann, bu projenin enerji çeşitliliği açısından da önemli olduğunu söyledi.

Avrupa'nın doğal gaz ihtiyacının önümüzdeki yıllarda devamlı artış göstereceğine dikkat çeken Faymann, toplam enerji ihtiyacının 3'te 1'ini doğal gazın oluşturacağını anlattı. Bu projede enerji güvenliği ve tedarikinin iki önemli unsur olduğunun altını çizen Faymann, ayrıca doğal gaz depolanmasının da bir başka önemli faktör olduğunu kaydetti.

Bajnai: Nabucco, AB tarihinde görülmemiş bir proje

Macaristan Başbakanı Gordon Bajnai, Nabucco Projesi Hükümetlerarası Anlaşmasının Rixos Otel'de yapılan imza törenindeki  konuşmasına, Türkiye'ye teşekkür ederek başladı. Bajnai, Türkiye'ye sadece ev sahipliği için değil, aynı zamanda çok stratejik bir kararla bu projeyi ortaya koyduğu için teşekkür etmek istediğini belirtti.

Gordon Bajnai, Nabucco Projesi'nin etkisinin sadece boru hattına gaz pompalamakla kalmayacağını, etkilerinin daha geniş görüleceğini ifade etti.

Konuşmasında AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ve ekibine de teşekkür eden Bajnai, bu projenin AB tarihinde görülmemiş oldukça komplike bir proje olduğunu, çok farklı ortaklarının bulunduğunu vurguladı. Bu noktada küresel krize değinen Bajnai, krizi ancak entegrasyon işbirliği ve eş güdümle üstesinden gelinebileceğini kaydetti. Bajnai, "Bu proje de bütün bunları simgeliyor. O nedenle bu proje çıkış noktasındaki hedefin de çok üzerine çıkıyor" dedi.

Boc: Türkiye AB ve Avrupa enerji arz güvenliği için çok önemli bir ortak

Romanya Başbakanı Emil Boc da, Avrupa'nın bu yılın başından beri enerji kriziyle karşı karşıya olduğuna dikkati çekerek, bu açıdan enerji konusunun çok önemli olduğunu vurguladı.

AB'nin projeye ilgisi ve desteğinden de söz ederek, bunun yatırımcılara önemli mesaj verdiğini kaydeden Boc, Türkiye'nin AB ve Avrupa enerji arz güvenliği için çok önemli bir ortak olduğunu vurguladı. Boc, Nabucco'nun ekonomik olarak gerçekleştirilebilir olmasının da önemli olduğunu, uluslararası mali kurumların desteğine ihtiyaç duyulduğunu kaydetti.

Bugün bu projenin tamamlanması yönünde çok önemli bir adım attıklarını ve şimdi bundan sonraki aşamalara geçtiklerini ifade eden Boc, katılımcı ülkelerin projeye destek ifadelerine dikkati çekerek, bu desteğin ve mutabakata varılan genel çerçevenin projenin hayata geçmesini ilerleyen aşamalarda kolaylaştıracağını söyledi.