Obama: Paramızı geri istiyoruz ve onu geri alacağız

WASHİNGTON - ABD Başkanı Barack Obama, finansal krizin zirve yaptığı dönemde finansal şirketlerin batmasını önlemek için kullanılan kamu kaynaklarını geri almak için bu şirketlere vergi koymak istediklerini söyledi.

Obama, Sorunlu Varlıkları Kurtarma Programı'nda (TARP) ortaya çıkacağı tahmin edilen zararları karşılamak için finansal şirketlerden vergi alınmasıyla ilgili dün Beyaz Saray'da yaptığı açıklamada, "Paramızı geri istiyoruz ve onu alacağız" dedi.

Bankacıları "büyük karlar etmekle ve tiksindirici primler almakla" eleştiren Obama, "Mevcudiyetlerinin sürmesini Amerikan halkına borçlu olan şirketlerin bazılarının büyük karlar ettiği ve tiksindirici primler dağıttığı haberlerini gördüğümde bu amacı başarmaktaki kararlılığım artıyor" diye konuştu.

Konuşmasında sert bir dil kullanan Obama, büyük bankaların sorumsuzca davrandığını, kısa vadeli karlar için düşüncesizce risk aldığını ve kendi yarattıkları krize bağlı kaldıklarını söyledi.

"Amerikan halkına borçlu olanlardan her kuruşu geri almayı taahhüt ediyorum. Amacım Wall Street şirketlerini cezalandırmak değil ancak, gelecekte suistimalleri ve aşırılıkları önlemek" diye konuşan Obama, "Wall Street'in bu uygulamanın sadece nahoş değil, aynı zamanda adaletsiz olduğunu iddia ederek feryat figan ettiğini ancak, bunun, kurtarmadan faydalanan sektörden ziyade kurtarmanın maliyetine katlanan Amerikan halkı için uygun olduğunu" ifade etti.

Finans sektöründe düzenleyici kuralların gözden geçirilmesi çağrısını yineleyen ve sektörün sıkı denetlenmesi konusundaki yasal düzenlemelere karşı çıkan bankacıları eleştiren Obama, "Bu yöneticilere şunu söylemek istiyorum: Bu önerilerle mücadele etmek için lobi faaliyetleri oluşturmak ya da bu vergilerden kurtulmak amacıyla muhasebeciler ve avukatlar ordusu istihdam etmek yerine, basitçe sorumluluklarınızı yerine getirmeyi düşünmenizi öneriyorum" dedi.

Obama yönetimi finansal şirketlere vergi uygulamasıyla TARP'da ortaya çıkacak zararları karşılamayı amaçlıyor. Bu zararın 117 milyar doları bulacağı tahmin ediliyor. 

Büyük finansal şirketler vergi uygulamasının, TARP'tan aldığı parayı geri ödeyen şirketlere de uygulanacak olması nedeniyle adaletsiz olduğunu savunuyorlar. Beyaz Saray ise finansal piyasaların rahatlamasını sağlayan bu kurtarma paketinden sektörün bir bütün olarak yararlandığını düşünüyor.

Vergi uygulaması

Obama yönetimine göre, vergi uygulaması, varlıkları 50 milyar doları aşan şirketleri kapsayacak. Küçük bankalar vergiye tabi tutulmayacak. Vergi uygulanacak şirketler arasında bankacılık holding şirketleri, tasarruf holding şirketleri ve sigorta şirketleri ile varlıkları 50 milyar dolardan fazla olan borsa aracılık kurumları bulunacak.

Uygulanacak vergi, şirketlerin pasiflerinin yaklaşık yüzde 0,15'i kadar olacak. Bu uygulama kapsamına 50 şirketin girmesi beklenirken, bunların 35'inin ABD'li, 10-15 şirketin ise ABD'de yabancı şirketlerin bağlı ortaklıkları olacak. Obama yönetimi, bu şirketlerin 20 ila 27'sinin bankacılık şirketi olacağını tahmin ediyor.

Önceki yıl Eylül ayında onmilyarlarca dolarla kurtarılan sigorta şirketi American International Group (AIG) da uygulama kapsamında tutulacak.

TARP'tan yararlanan ABD'li otomotiv şirketleri, pasiflerinin değeri anlamlı bir miktar oluşturmaması ve ayrıca sanayi şirketleri olmaları nedeniyle kapsam dışında bırakılacak. Ayrıca hükümetin kontrolündeki dev tutsat (mortgage) kuruluşları Fannie Mae ve Freddie Mac de söz konusu vergiye tabi olmayacak.

Obama yönetiminin bu uygulaması, TARP'tan aldığı parayı ödemiş olan finansal şirketleri de kapsayacak.

Bu uygulamanın en az 10 yıl ve TARP'daki kayıplar tamamen geri alınıncaya kadar süreceği belirtiliyor. Bu uygulamayla 10 yıldan fazla bir sürede 90 milyar dolar gelir elde edilmesi beklenirken, bunun da TARP'taki kayıpları karşılamak için yeterli olacağı düşünülüyor. Ancak uygulamanın, TARP'taki her kuruş geri alınıncaya kadar süreceği ifade ediliyor.

Vergiler ABD Gelir İdaresi tarafından toplanacak ve federal bütçeye aktarılacak.

ABD yönetimi, bu vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 60'ının 10 büyük finansal şirketten geleceğini bekliyor.

Uygulama ilgili ayrıntılar 2011 mali yılı bütçesinde belli olacak.