Renzi'nin kaderini belirleyecek referandum

İtalya'da anayasasının 3’te birinin değişmesini öngören tarihi referandum başladı. Referandum sonuçları Başbakan Matteo Renzi'nin istifasına yol açabilir ve ülkede erken seçim kapısı açılabilir. Sonuçların etki edeceği bir diğer alan da zorda olan İtalyan bankalarının geleceği...

İtalyanlar 1946’dan bu yana çift meclisli yasama sisteminin geçerli olduğu ülkede, parlamentonun üst kanadı Cumhuriyet Senatosu'nun yasama yetkilerini ciddi ölçüde törpüleyerek yasama sürecini hızlandırmayı hedefleyen anayasa referandumu için oy kullanıyor.

Bu sabah TSİ ile 09.00'da başlayan ve 46 milyon 714 bin 950 seçmenin bulunduğu referanduma dair ilk sonuçlar pazar gününü pazartesiye bağlayan gece gelecek.

Yurt dışında ikamet eden ve oy kullanma hakkı bulunan kayıtlı 3 milyon 995 bin 42 İtalyan için de yaşadıkları yerdeki elçilik ve konsolosluklar aracılığıyla oy kullanma işlemi de önceki gün sona erdi.

Kazanamazsa istifa edecek

“Evet” kampanyasının lokomotifi Başbakan Renzi son mitinginde bu referandumda ülkenin gelecek 20 yılını oylayacaklarını belirterek “Gelecek 48 saat için de mücadele etmemiz gerek. Mücadele açık. Büyük bir iş yaptık” dedi.

Referandumda “Evet” çıkması durumunda ülkenin diktatörlüğe gideceği teziyle “Hayır” oyu çağrısı yapan muhalefeti eleştiren Renzi, referandumda başbakanlığın gücünü arttıran bir maddenin oylanmadığını ve bu eleştirilerin kendisini sinirlendirdiğini dile getirdi.

Matteo Renzi kampanya döneminde bu reformu halk oylamasından geçiremezse istifa edeceğini söylemiş, daha sonra bunu kişiselleştirmekle hata yaptığını belirtmişti.

Berlusconi de 'Hayır' diyecek

Ana muhalefetteki "5 Yıldız Hareketi"nin lideri Beppe Grillo kampanya dönemindeki son mesajında Renzi’nin ülkeyi böldüğünü söylerken, bir diğer muhalefet partisi Forza Italia lideri Silvio Berlusconi ise seçmenlerini, “İtalya’da Renzi patronluğuna son vermek” için “Hayır” oyu vermeye çağırmıştı.

Kuzey Birliği Partisi lideri Matteo Salvini de “Hayır”ın kazanması halinde hemen seçime gidilmesi çağrısı yapmıştı.

Referandum içeriği

İtalya’da Renzi hükümetinin hazırladığı anayasal değişiklikler paketine göre, İtalyan anayasasının yaklaşık 3’te birinin değişmesi öngörülüyor. Bölgesel ve yerel yönetimlerin temsil edileceği senato, temsilciler meclisinin yasama gücünü paylaşacak ancak senatonun oyu bazı özel konularda gerekecek. Diğer yasal değişikliklerin parlamentodan ikinci kez aynı şekilde geçmesi halinde senato tarafından onaylanmak zorunda olacağı belirtildi.

Teklif edilen reformlara göre, senatonun birçok gücünü kaybetmesi öngörülüyor. 315 olan senatör sayısının 100’e düşürülmesi, senatörlerin doğrudan seçilmemesi, senatörlerin milletvekilleriyle aynı dokunulmazlıklara sahip olmasına karşın bir ücret almaması öngörülüyor.

Ayrıca, hükümetlerin senatodan güvenoyu alması da gerekmeyecek. Yerel ve bölgesel yönetimlerce 95 senatör seçilecek. 5 senatör de İtalya Cumhurbaşkanı tarafından 7 yıl süreyle atanacak. Eski cumhurbaşkanları ömür boyu senatör olacak. Senatörler, bölgesel ve yerel yönetim seçimlerine kadar, yani 5 yıl süreyle görev yapacak. Ardından yeni seçilen yönetim kendi senatörlerini belirleyecek.

Mevcut sisteme göre, hükümetin hem parlamento hem de senatonun güvenoyunu alması gerekiyor. Yasaların da aynı şekilde iki mecliste, herhangi bir aşamada içerikte bir değişiklik olması halinde bunun diğer yasama organınca da onaylanması gerekiyor. Buna göre, bazı değişik ve düzenlemelerin yasalaşması, söz konusu "karmaşık" sistem sonucu yıllarca sürebiliyor.

İtalyan bankaları ne olacak?

Referandumdan 'Hayır'ın galip çıkması halinde sadece İtalyan iç siyasetinin değil, ekonomisinin de olumsuz yönde etkilenmesi bekleniyor. Özellikle İtalya’nın hassas bankacılık sistemi ve mali yapısının böyle bir durumda daha da kötüye gideceği öngörülüyor. İngiliz Financial Times gazetesinde yer alan haberde, referandumun reddedilmesi durumunda İtalya’da 4'ü büyük, 8 bankanın iflas tehlikesi ile karşı karşıya olduğu iddia edildi.

İtalya’da milli gelirin yüzde 130’u seviyelerinde seyreden yüksek kamu borcu ve diğer AB ülkelerinin üzerinde seyreden işsizlik oranı ülkenin ekonomik kırılganlığını ortaya koyuyor.

Euro Bölgesi’nin 3’üncü büyük ekonomisi olan İtalya, Avrupa'nın en zayıf bankacılık sistemine sahip konumda bulunuyor. İtalya Merkez Bankası olan Bank Of Italy, ülkedeki bankaların 360 milyar euroluk geri ödenme ihtimali düşük kredisi olduğu, bunun 200 milyar euroluk kısmının ise batık kredi olarak geri ödenmeyeceği öngörüsünde bulundu.

Referandumdan 'Hayır' sonucu çıkması halinde pek çok İtalyan bankasının acilen kurtarılmaya ihtiyacı olabileceği belirtiliyor. İtalya’nın 3’üncü büyük bankası ve dünyanın en eski bankası olan Monte dei Paschi di Siena’nın da kötü kredilerinden dolayı sermayelendirilmeye ihtiyaç duyduğu kaydedildi.

Yatırımcıların ülkeden kaçması durumunda bankacılığın büyük hasar alacağı, bu durumda Avrupa kurtarma mekanizmalarının İtalya’ya 40 milyar euro acil fonlama sağlaması gerekeceği belirtiliyor.

Son yapılan araştırmalara göre, İtalyan halkı referandum ile ilgili kararsızlığını sürdürüyor. Seçmenlerin 4’te biri kararsız olduğunu açıklarken, referandumda kararsızların oylarının sonucu belirleyeceği ifade ediliyor.