”THY kazası mağdurları Boeing'i dava edebilir”

ANKARA - ABD'li bir hukuk bürosunun avukatları, İstanbul-Amsterdam seferini gerçekleştiren uçağın inişe geçtiği sırada yaşanan kazadan etkilenen mağdurların ABD'de Boeing ve diğer parça üreticisi şirketler aleyhinde tazminat davası açabileceklerini bildirdi.

Divan Otel'de düzenlenen toplantıya ABD'li Uluslararası Havacılık danışmanlık şirketi International Aviation and Litigation Support'un sahibi Terrence Ford'un yanısıra ABD'li avukatlar Gerald C. Sterns ve Martin T. Reilley ile Türk avukat Seçkin Arıkan katıldı.

Avukat Arıkan, buradaki konuşmasında, avukatların havacılık kazaları ile ilgili uluslararası düzeyde pek çok tecrübeye sahip olduklarını anlattı.

Ford şirketinin 40 yıldır uçak kazası yaşayan mağdurların ve yakınlarının hukuki süreçlerine yardımcı olduğunu ifade etti.

Avukatların uçak kazası davalarında son derece yetkin olduklarının altını çizen Ford, avukat Sterns'in 1974'de Paris'te düşen THY'ye ait bir uçağın mağdurları tarafından açılan bir davaya baktığını aktardı.

Ford, "ABD'li avukatlar neden Türkiye'ye geldi?" sorusunun akıllara gelebileceğini belirterek, ABD ve Türkiye'deki mevcut yasaların hem ABD'de hem de Türkiye'de çeşitli tazminat davalarının açılabileceğine izin verdiğini dile getirdi.

Ön kaza raporlarının Amsterdam'daki kazanın Boeing şirketinin imalattaki kusurlarının tespit edileceği yönünde olduğunu belirten Ford, bu şirkete ve diğer parça üreticisi firmalara tazminat davası açılabileceğini bildirdi.

"Yüz yüze insan faktörü olmamalı"

Avukat Sterns ise Amsterdam'daki kazanın ardından medya ve kamuoyunun pilot ve havayolu şirketinin kusurlarına odaklandığını, bu süreçte Boeing şirketinin de pilotların altimetre ve diğer göstergelere dikkatli bakmaları yönünde açıklamalar yaptığını anımsattı.

Sterns, daha önceki kazalarla ilgili tecrübelere bakıldığında, "bu açıklamaların Boeing'in bir geleneği ve alışkanlığı" olduğunun görüleceğini söyledi.

İnişin otomatik pilot tarafından yapılması yönündeki eleştirilerin adil olmadığını belirten Sterns, otomatik pilota girilen fit ve rakım göstergelerinin iniş için uygun olduğunu söyledi.

Boeing uçaklarında sağ ve sol altimetrelerin bulunduğunu anlatan Sterns, otomatik pilota gönderilerin veri girişlerinin sol altimetreden yapıldığını ancak bu sistemde bir arızanın varlığının muhtemel olduğunu öne sürdü.

Sağ altimetre verilerinin otomatik pilota aktarılmadığını, bu durumun uçak tasarımıyla ilgili en önemli ilkelerin ihlal edildiği anlamına geldiğini dile getiren Sterns, "Sistemler birbirini desteklemiyor. Yani sistem öyle tasarlanmalı ki bir arıza olduğunda bu arıza uçağın düşmesine neden olmamalıdır. Bu nedenle yedek sağ altimetredeki bilgiler faydasızdır" dedi.

Sterns, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İyi tasarlanmış bir sistem, yüzde yüz insan faktörüne güvenmemelidir. Yedekleme sisteminin felsefesi bununla ilişkilidir. Hollanda'daki araştırmacılar, sol altimetrenin arıza yaptığını ortaya koydular. Sağ altimetre doğru bilgileri gösteriyordu ancak bu bilgiler otomatik pilota aktarılamadı. Dolayısıyla otomatik pilota yanlış bilgiler gönderildi" dedi.

Stern, sorun yaşanmaması için en azından mürettebatta sorun bulunduğu yönünde bir uyarının verilmesi gerektiğini belirtti.

"Pilotlar gerekeni yaptı"

Sterns, uçaktaki pilotların da sorunu kavramasının ardından gerekenleri en iyi şekilde yaptıklarını ifade etti.

Türk kamuoyuna, avukatlara ve mağdurlara, emsal kazaların daha önce yaşandığını ve geçerli bir davanın açılabileceğini anlatmaya çalıştıklarını ifade eden Sterns, "ABD'de uçak kazasıyla ilgili bir dava açılabilir. Davayı kazanamazsak müvekkilden bir ücret talep etmiyoruz. Konuyla ilgilenenler, Türkiye'deki ilgilerle irtibata geçebilir" açıklamasını yaptı.

Sterns, Boeing firmasının Türkiye'deki bir takım kanalları kullanarak göndereceği bir ekiple mağdurlara para karşılığı bir anlaşma imzalatabileceği ve bu anlaşmanın da bazı taleplerden ve haklardan vazgeçme anlamına gelebileceği uyarısında bulundu.

"ABD'deki tazminat rakamları"

Avukat Reilley de kazada yalnızca Türk vatandaşlarının değil, 5 ABD'li vatandaşın da yaşamını yitirdiğine işaret ederek, Boeing firmasının, üretimden kaynaklanan hatalarını bu kazada da tekrarladığını, bunun sonucunda da trajedilerin yaşanmaya devam ettiğini söyledi.

ABD'de mahkemeye jürinin katıldığını ve jüride daha önce benzer trajedileri yaşayan insanların bulunduğunu aktaran Reilley, ABD'de mağdur ve ailelerine verilen tazminatların diğer ülkelerle kıyaslandığında çok yüksek olduğunu belirtti.

Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Sterns, bir soru üzerine kazadan fiziksel bir sorunu olmadan kurtulanların da psikolojik sorunlar yaşadıkları gerekçesiyle dava açabileceklerini bildirdi.

Davayı ABD'de açacakları ve dava süresinin 18-30 ay arasında değişebileceği üzerinde duran Sterns, bazı durumlarda kazadan 6 ay sonra mahkeme kararı açıklanmadan tazminat konusunda anlaşmaya varılan örnek süreçlerin yaşandığını anlattı.

Sterns, başka bir soru üzerine de dava açmak için asıl raporu beklemek zorunda olmadıklarını söyledi.

Tazminat miktarlarıyla ilgili soruyu yanıtlayan Sterns, ölümle sonuçlanan kazaların tazminatlarının 9 milyon dolara çıkabileceğini kaydetti ve her dava için farklı rakamların bulunabileceğini vurguladı.

Kazada pilotların kusurlu olduğu yönündeki iddialara ilişkin bir soru üzerine de Sterns, "Basın onları suçladı ancak onlar çok iyi iş çıkardılar. Uçak tepetaklak inebilir ve sonuç çok farklı da olabilirdi" dedi. Sterns, mürettebatın ailelerinin de dava açmaları gerektiğini dile getirdi.

Boeing'e açılan dava sonuçlarının sorulması üzerine de Sterns, hukuki süreçleri hep kazandıklarını, sürecin mahkeme kararı çıkmadan Boeing'le yapılan anlaşmayla sonuçlandığını kaydetti. Sterns, anlaşmanın Boeing şirketince teklif edildiğini söyledi.

Ford ise Boeing 737 uçaklarının tüm havacılığın kilit uçakları olduğunu, operasyonel uçakların yüzde 25'ini bu uçakların oluşturduğunu ifade ederek, "Boeing'in kesin olarak derin cepleri, yani oldukça fazla parası var. Sterns'in Boeing davalarındaki şöhreti dünyaya yayıldı" sözleriyle konuşmasını tamamladı.