Zimbabve'de altın, para oldu!

Emre ERGÜL

Afrika ülkesi Zimbabve, uzun bir süreden bu yana para biriminin değer kaybetmesini engellemek için çeşitli yollar deniyor. Son girişim ise kısa adı ZiG (Zimbabwe Gold) olan yeni para birimi… ZiG’i uluslararası basına tanıtan kişi de 28 Mart’ta göreve gelen ülkenin yeni Merkez Bankası Başkanı John Mushayavanhu… Altın ve diğer değerli metallerden oluşan bir sepetle desteklenecek olan ZiG, dün 1 dolar başına 13.56’lık bir giriş kuru ve yüzde 20’lik faiz oranı ile piyasaya sürüldü.

“Para basmanın bir faydası yok” diyen MB Başkanı, “Biz bu ülkede sağlam ve istikrarlı bir ulusal para birimi istiyoruz” diye konuştu. Mushayavanhu, bankaların mevcut Zimbabve dolar bakiyelerini ZiG’e dönüştüreceklerine işaret etti. MB Başkanı’na göre, ZiG ülkenin “Temellere Dönüş: Para Politikası Çerçevesinin Para Birimi, Döviz Kuru ve Fiyat İstikrarını Sabitleyecek Şekilde Yeniden Ayarlanması” başlıklı yeni para politikasının ürünü…

Piyasaya 1, 2, 5, 10, 20, 100 ve 200’lü banknotlar halinde çıktı. Zimbabve'nin altına dayalı para birimine geçişi, ülkenin devasa enflasyon sorunuyla mücadelede attığı son adım. Mayıs 2023'te Merkez Bankası, "yatırımcılara altın tasarrufu, yatırım ve işlem yapmaları için bir platform sağlamak" amacıyla altın destekli bir dijital token satmaya başladı.

Temmuz 2022'de Zimbabve altın satışına başladı. Altın destekli para birimiyle ilgili görüşler ise şöyle…

-Saxo Bank Emtia Stratejisi Başkanı Ole Hansen: "Birkaç yıldır çoğunlukla konuşulan altın destekli döviz hikayesine dahil olmakta her zaman biraz tereddütlüyüm. Ancak merkez bankasının son yıllardaki alım hızını dikkate aldığımızda bunun eninde sonunda gerçekleşeceğini kesinlikle göz ardı edemeyiz."

- BMO Capital Markets Emtia Analisti Colin Hamilton: “Zimbabve'nin duyurusunun küresel ticaret üzerinde daha geniş etkileri var ve çok daha büyük bir trendin başlangıcı olabilir. Zimbabve'nin Çin'e yaptığı ihracatın çoğunun artık Şanghay Altın Borsası aracılığıyla altına çevrilebilecek olan (ABD doları yerine) CNY cinsinden ödenmesini bekliyoruz. Bunun, Çin'in gelişmekte olan ülkelerle olan ticaretinde, CNY'nin uluslararası etkisini artırmaya yönelik daha geniş baskının ortasında büyüyen bir trend haline gelmesini bekliyoruz, bu da küresel para sistemine daha fazla altın getirecek.”

-Abrdn Yatırım Stratejisi Direktörü Robert Minter: “ABD hükümeti doları silah haline getirmeye devam ederken, daha fazla ülkenin altına yönelmesi şaşırtıcı değil. Bu, ABD dolarının dünyanın rezerv para birimi olma rolünü değiştirmede pek bir şey yapmayacaktır. Ancak bu durum piyasaları marjlar açısından etkileyecektir. ABD dolarını küresel rezerv para birimi olarak yerinden etmek gerçekten çok zor çünkü ABD vatandaşları yabancı ürünlere çok fazla para harcıyor ve doları dünyanın dört bir yanındaki ihracatçı ülkelere dağıtıyor.

Başka hiçbir ülke para birimini bu kadar ezici bir şekilde dağıtmıyor. Ancak son on yılın eğilimi, birçok gelişmekte olan ülkenin ABD hazine tahvilleri ve dolardan uzaklaşıp marjinal olarak altına yönelmesi yönünde oldu. Büyüklüğü göz önüne alındığında bunun ABD hazine piyasası üzerinde nispeten çok az etkisi oldu, ancak altın talebinde bir artışa ve altın fiyatlarına anlamlı bir destek sağladı."

UBS, ons altın için fiyat tahminini yükseltti

UBS, ons altın için haziran, 2024 sonu ve 2025 mart sonu fiyat tahminlerini 250'şer dolar yükseltti. Yapılan açıklamaya göre, haziran sonu için ons altın fiyatı tahmini 2 bin 300 dolar/ons, 2024 sonu için 2 bin 500 dolar/ons ve 2025 Mart sonu için 2 bin 500 dolar/ons oldu.

BRICS, dolara karşı altını destekliyor

Zimbabve’nin altın destekli dolarına geniş yer ayıran Watcher.guru sitesi, BRICS ülkelerinin ABD dolarına karşı “yeni bir para biriminin geliştirildiğini duyurdu.” Rusya’nın Çin'le birlikte bloğun ana liderliğini üstlendiğine dikkat çeken site, haberinde yeni dönemde altının nasıl kullanılacağına dikkat çekti.

“Rusya ve BRICS, yeni para birimlerini desteklemek için altının artan ivmesine bakıyor. Ancak ABD doları yavaş yavaş düşüşünü sürdürürken, ABD'nin kendisi de dahil olmak üzere birçok ülke küresel rezerv olarak altına yöneliyor. Değerli metal her zamankinden daha değerli hale geliyor ve muhtemelen bir süre BRICS ile ABD doları arasında bir ayrılığa ortam oluşturacak” iddiasında bulundu.

Gümüş, Haziran 2021’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü

Emtia piyasasında, geçen hafta ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ın olası faiz indirimlerine verdiği destek, jeopolitik riskler, arz endişeleri ve kurak hava koşullarının etkisiyle zirveler test edildi. Emtia piyasasında geçen hafta da yükseliş eğilimi devam etti.

Ons bazında altın yüzde 4.3, gümüş yüzde 10, platin yüzde 2.1 değer kazanırken; paladyum yüzde 1,3 değer kaybetti. Altının ons fiyatı 2 bin 330 dolarla tarihi zirveyi test etti, gümüşün ons fiyatı da 27.495 dolarla Haziran 2021'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Tezgah üstü piyasada geçen hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 6, alüminyumda yüzde 5.1, kurşunda yüzde 4.4, çinkoda yüzde 7.8, nikelde yüzde 5.9 arttı.

Bakırın libresi 4.24 dolarla Ocak 2023'ten bu yana en yüksek seviyeyi test etti. Enerji grubuna bakıldığında ise Brent petrolün varil fiyatı yüzde 4.3, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğalgazın İngiliz Termal Birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 1.2 artış kaydetti. Brent petrollün varil fiyatı 91.51 dolarla Ekim 2023'ten bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Fiyatlar, Ortadoğu'da yaşanan karışıklıklar ve RusyaUkrayna Savaşı sebebiyle artan arz endişeleriyle yükseldi.