'Gümrük Birliği STA modeline dönüştürülsün'

SEDAT ALP

İZMİR - Reel sektör ve kamu işbirliği ile 2023’te 500 milyar dolarlık ihracat hedefinin yol haritasını belirlemek için çalışan Yatırım Ortamı İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) bünyesinde oluşturulan 10 teknik komite; bu hedefl ere ulaşmanın önünde engel oluşturabilecek konuları tespit ediyor ve sektörlerin önünü açacak eylem önerilerinin hayata geçirilmesini sağlıyor. Gazeteniz DÜNYA bu çalışmaların en sonuncusu olan “2014-2015 yılları için hazırlanan 100 eylem önerisi”nin tamamına ulaştı. Bunlar arasında çarpıcı birçok madde yer alırken Gümrük Birliği’ne ilişkin öneri dikkatleri çekti. Buna göre AB’nin üçüncü ülkelerle gerçekleştirdiği serbest ticaret anlaşmalarının baskısının azaltılması için "Gümrük Birliği; Serbest Ticaret Anlaşması'na (STA) dönüştürülmeli!"

Türkiye, 100. kuruluş yıldönümünde 500 milyar dolar tutarındaki ihracat hedefinde, 10’dan geriye saymaya başladı. Sürenin kısalması hedef tutacak-tutmayacak tartışmalarını arttırırken, ihracatçı sektörlerden de 2023 hedefine ulaşmak için 2015 yılına kadar 100’ün üzerinde eylemin hayata geçirilmesini istiyor. Eylemlerden öne çıkan ilk madde AB’nin üçüncü ülkelerle gerçekleştirdiği serbest ticaret anlaşmalarının baskısının azaltılması için Gümrük Birliği’nin serbest ticaret anlaşmasına dönüştürülmesi. 

2023 hedefini ortaya koyan, konunun milli bir proje olarak hükümet ve muhalefet tarafından sahiplenmesini sağlayan Türkiye İhracatçılar Meclisi, bir hedef doğrultusunda çalışıyor olmanın, hedefin tutup tutmayacağından daha önemli olduğunu belirtmekle birlikte, 500 milyar dolarlık ihracata ulaşmak konusunda bugünden bir sapma olasılığı görmüyor. 2023 hedeflerine yönelik sistematik bir mecrada yürütülen çalışmalar, bunu bir varsayım olmanın ötesine geçiriyor ve hedefe ulaşmak için hangi sektörün ne oranda ihracatını arttırması gerektiği verilerle ortaya konuyor, sektörlerin de hedefe ulaşmak için nelere ihtiyaç duyduğu tespit ediliyor. 

İhracatçı sektörler, 2023 yılı için belirlenen hedefl ere doğru giderken kaderleriyle baş başa bırakılmış değil. Reel sektör ve kamu işbirliği ile 500 milyar dolar hedefinin yol haritasını belirlemek için çalışan Yatırım Ortamı İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK), bünyesinde oluşturulan 10 teknik komite ile 2023 hedefl erine ulaşmanın önünde engel oluşturabilecek konuları tespit ediyor ve sektörlerin önünü açacak eylem önerilerinin hayata geçirilmesini sağlıyor. YOİKK’in tespit ettiği sonuçlar, 6 ayda bir müsteşar ve yardımcılarının üye olduğu Yönlendirme Komitesi’nde takip ediliyor ve ayrıca Ekonomi Koordinasyon Kurulu üyesi bakanların katılımı ile de gelişmeler izleniyor. 

2009-2023’te ihracat büyüme oranı yüzde 14.3 olmalı 

2014 yılında 160 milyar dolarlık ihracat hedefinin yakalanacağı dikkate alındığında, 2023 yılında 500 milyar dolara ulaşmak için toplam 26 sektörün ortalama yıllık yüzde 14.3 büyümesi gerekiyor. TİM verilerine göre Türkiye’nin ihracatı 2003- 2012 yılları arasında ortalama yüzde 14 arttı. 2009-2023 yılları arasında yakalaması gereken ortalama büyüme oranı ise yüzde 14.3. Yani Türkiye son 10 yılda ihracatında yakaladığı büyümeyi önümüzdeki 10 yılda sürdürdüğünde 2023 hedefini yakalamayı başaracak. 

En yüksek büyüme havacılık ve savunmada 

YOİKK’in 2014-2015 için hazırladığı ‘Sektörel Hedefler ve Gerçekleşmeler’ raporuna göre, 2023 hedefi için, en yüksek büyüme oranını yüzde 33.5 ile savunma ve havacılık sektörünün ulaşması gerekiyor. 2023 hedefi için en çok umut bağlanan sektörlerden biri makine sektörü. 2013 yılında 5.8 milyar dolar ihracat gerçekleştiren bu sektörün, 2023 yılına kadar ihracatını her yıl ortalama yüzde 24 arttırarak 50 milyar dolara çıkarması bekleniyor. Oransal bazda ise en büyük artışın beklendiği bir başka yıldız sektör ise savunma sanayi ve havacılık sektörü. İhracatı 2 milyar dolar seviyesinde olan bu sektörün de her yıl ortalama yüzde 33.5 büyüyerek hedefe 25 milyar dolarla katkı sunması bekleniyor. Savunma sanayi ve havacılık sektörünün 2013-2014 için öngörülen ihracat artış oranın yüzde 43.7 olduğu dikkate alındığında, sektörün hedefe ulaşması olanaksız görünmüyor.

YOİKK kimlerden oluşuyor?

Başkanlığı’nı Ekonomi Bakanı’nın yaptığı YOİKK, Adalet Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı,Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Hazine müşteşarları ile Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanı,Teknik Komite başkanları, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı, Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı ve Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı’ndan oluşuyor. 637 sayılı KHK ile YOİKK faaliyetleri, Ekonomi Bakanlığı bünyesinde sürdürülüyor.

İşte 10 teknik komitenin öne çıkan önerileri
• AB’nin üçüncü ülkelerle gerçekleştirdiği serbest ticaret anlaşmalarının Türkiye’nin ihracatı üzerindeki baskısını azaltmak için Gümrük Birliği serbest ticaret anlaşmasına dönüştürülsün. 
• Tasarım, doğrulama ve dayanım, yol testleri, araç çarpma tesisi ile rüzgar tüneli yapılması için test merkezleri kurulsun ve mevcut test merkezlerinin sayısı artırılsın. • Laboratuvar harcamaları desteklensin. 
• Uluslararası Türk müteahhitlik firmalarının projelerinde Türk menşeili ürünlerin tercih edilmesi özendirilsin ve bu amaçla verilen Eximbank kredilerinin tamamı Türkiye’den mal satın alınmasına yönelik kullandırılsın. 

• DİR sistemi KOBİ’ler için de daha fazla kullanılabilir hale getirilsin. 
• Üretimi sonlanan maden sahalarının rehabilitasyonu için firmaları destekleyici teşvikler uygulansın. 
• OSB’lerde arsa spekülasyonlarını engelleyici önlemler alınsın. 
• Mevzuat değişikliği ile endüstriyel madenlerin bürokratik masrafl arı azaltılsın. 
• Kamu alımlarında yerli makinelerin tercih edilmesini sağlayıcı düzenlemeler yapılsın. • Yerli makine alımında KDV düşürülsün. 
• Yurtdışında şirket ve marka satın almalar teşvik edilsin. 
• Global şirketlerin Ar-Ge merkezlerini Türkiye’de kurmaları için teşvik ve destek verilsin. 
• Telekomünikasyon ve bilişimdeki özel komponentlerin üretimi desteklensin. 
• Kalıp üretim teknolojilerinin gelişimine yönelik teşvik ve destekler verilsin ve arttırılsın. 
• Moda, marka ve tasarım faaliyet ve yatırımları desteklensin. 
• Eximbank’ın vereceği ülke kredilerinde Türk malı alımı için kullanılma şartı getirilsin. • Yabancılara çalışma izni verilmesi süreci ve ölçütleri iyileştirilsin. 
• Pamuk stratejik hammadde olarak konumlandırılsın. 
• Bambu ve vizkoz ipliklerin karışımlarının ithalatına gelen sınırlama kaldırılsın. 
• Her bir sektörün yıllık ihracatının yüzde 1’i kadar tutar, ilgili sektörün devlet yardımları bütçesine tahsis edilsin. 
• Gelişmiş ülkelerde ihracatçıya sağlanan finansal enstrümanlar Türkiye’de de geliştirilsin ve türev enstrümanlar üzerindeki yükler kaldırılsın.