(11:00)AP, bugün Türkiye raporunu tartışacak

STRASBOURG - Avrupa Parlamentosu (AP) genel kurulu, Hollandalı Hıristiyan Demokrat parlamenter Ria Oomen-Ruijten tarafından hazırlanan Türkiye raporunu bugün tartışacak. Bağlayıcı niteliği olmayan, tavsiye özelliği taşıyan rapor için, siyasi gruplar 28 değişiklik önergesi sundu. Bir grup Fransız parlamenter, Dışişleri Komisyonunda yapılan oylamaya getirdikleri gibi, 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarını içeren değişiklik önergelerini genel kuruldaki oylama sırasında tekrar sundu. Dışişleri Komisyonu, geçen ayki oylamada bu değişiklik önergelerini reddetmişti. Sol siyasi gruplar, "Türkiye'de 1 Mayıs gösterilerinde çıkan olaylarda polisin aşırı güç kullandığı yolundaki haberlerden, Avrupa Parlamentosunun endişe duyduğu" yolunda bir değişiklik önergesi sundu. Yine sunulan iki değişiklik önergesinde, Türk Ceza Yasası'nın 301 maddesindeki değişikliğin "yeterli olmadığını" savunan ve "bu maddenin tamamen kaldırılması" çağrısında bulunan değişiklik önergeleri de yarın genel kurulda oylanacak. Kapatma davasına atıf Raporda, ana hatlarıyla Türkiye'den insan hakları ve demokrasi alanındaki reform sürecini hızlandırması isteniyor. Dışişleri Komisyonunda kabul edilen ve rapora giren değişiklik önergesinde, "AK Parti'nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasının sonuçlarından endişe duyulacağı" ifade edilmiş ve "Anayasa Mahkemesinin kararını, hukuk devleti ilkeleri, Avrupa standartları ve Venedik Komisyonunun, siyasal partilerin kapatılmasıyla ilgili ölçütlerine uygun alması" temennisinde bulunulmuştu. Kabul edilen diğer bir değişiklik önergesindeyse "hükümete, reformları sürdürürken, demokratik ve laik bir Türkiye'de çoğulculuk ve farklılıklara saygı göstermesi" istenmiş ve "ülkenin çağdaşlaşması için hükümete ve tüm siyasal partilere, önemli adımlarda yapıcı bir uzlaşmaya gitmesi" çağrısı yapılmıştı. Üniversitedeki başörtüsü yasağının kaldırılmasına da atıfta bulunulan ve oylamayla kabul edilen başka bir değişiklik önergesinde de, "üniversitelerdeki başörtüsü yasağının, geniş anlamda sivil toplumun görüşlerini temel alacak, geniş çaplı bir reform paketi içinde kaldırılmamasının halkın bir bölümünde endişe ve düş kırıklığı yaratması not edildi" ifadesi kullanılmıştı. Kabul edilen başka bir değişiklik önergesinde, DTP milletvekillerine ve belediye başkanlarına terör örgütüyle aralarına açık bir sınır koymaları istendi. Yine başka bir değişiklik önergesinde, Leyla Zana ile birlikte DTP üyesi 53 belediye başkanı hakkında, görüşlerini açıkladıkları gerekçesiyle dava açılması eleştirilmişti. Taslak rapor Yeni sivil anayasa hazırlığının "insan hakları ve özgürlüklerin korunmasını anayasanın merkezine yerleştirme" açısından çok önemli bir fırsat sunduğu anlatılan raporda, yeni anayasa çalışmasında sivil toplumun geniş katılımının sağlanması tavsiye ediliyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın "2008'in reform yılı olacağı" taahhüdünün memnuniyetle karşılandığı belirtilen raporda, hükümetin parlamentodaki çoğunluğuna dayanarak reformlarda kararlı davranmasının Türkiye'nin modern demokratik refah toplumuna dönüşümünde hayati önem taşıdığı vurgulanıyor. Taslakta, "demokratik yollarla seçilmiş siyasal liderliğin, iç ve dış politikayla güvenlik konularının biçimlenmesinde tam sorumluluk üstlenmesinin ve ordunun demokratik sorumluluğa saygı göstermesinin güvence altına alınmasında" ve TBMM'nin askeri ve savunma politikasında bu kapsamdaki tüm harcamalarda tam denetim yetkisinin tesis edilmesinde "hükümetin yeni sistematik çabalar göstermesi" isteniyor. TCK'nın 301. maddesine öncelik Türk Ceza Yasası'nın 301. maddesindeki değişikliğin ilk adım olduğu ifade edilen taslak raporda, bu reformun gecikmeden uygulanması ve bu maddenin ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı amaçla kullanılmaması çağrısında bulunuluyor. Tasarıda, ifade ve düşünce özgürlüğünün tamamen garanti altına alınması için daha ileri yasal düzenlemeye ihtiyaç duyulduğu ve yapılmasına ihtiyaç duyulan bu yeni yasal düzenlemelerin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine uygun olması temennisinde bulunuluyor. Taslak raporda, Ergenekon soruşturmasının kararlılıkla sürdürülerek, örgütün "devlet organlarındaki tüm bağlantılarının ortaya çıkarılarak örgütle ilişkisi olanların yargıya teslim edilmesi" isteniyor. Vakıflar Yasası'nın çıkarılmasından duyulan memnuniyetin dile getirildiği taslakta, "AB Komisyonunun, metni inceleyerek gayrimüslim azınlıklarca mülklerin yönetimi, satın alınması ve üçüncü kişilere satılmış olanlar dahil geri alınmasının mümkün olup olmayacağını araştırması gerekir" deniliyor. Taslak raporda, Vakıflar Yasası'nın kabulünün ardından Türk hükümetinin, bu olumlu adımı değerlendirerek dinsel özgürlüklerle ilgili tüm yükümlülüklerini yerine getirmesi, bu kapsamda tüm dinsel toplululuklara faaliyetleri için gerekli yasal statü, ruhani görevlilerin eğitimi, hiyerarşik seçim ve ibadet yerlerinin inşası konusunda yasal çerçeve sunulması, Heybeliada Ruhban Okulunun yeniden açılması ve "ekümenik patrik" unvanının kullanımına izin verilmesi gibi isteklere yer veriliyor. Belgede, "Türk hükümetine, Kürt sorununun kalıcı çözümü amaçlayan siyasal inisiyatifin öncelikli olarak başlatılması çağrısı yapılır" ifadesine yer verilerek, DTP'li milletvekilleri ve belediye başkanlarından "demokratik Türk devleti içinde Kürt sorununa siyasal çözüm arayışına yapıcı biçimde dahil olmaları" isteniyor. Kadına yönelik şiddetle mücadelede Türkiye'nin sağladığı ilerlemeden övgüyle söz edilen belgede, "eşit muameleyle kadınların eğitim yapabilmeleri ve ekonomik açıdan güçlendirilmeleri Türkiye'nin daha fazla ekonomik kalkınması ve refahı açısından kritik önemdedir" deniliyor. Terör örgütü PKK'nın eylemleri şiddetle kınanarak ve terörle mücadelede Türkiye ile dayanışmaya vurgu yapılan raporda, terör örgütünün ön koşulsuz olarak derhal silah bırakması isteniyor. Raporda, "Türkiye'ye karşı terörist eylemlerde topraklarının üs olarak kullanılmasına izin vermemeleri konusunda" Irak hükümetine ve Irak'ın kuzeyindeki bölgesel yönetime çağrı yapılarak, bu kapsamda Türkiye ile Irak arasındaki diyalogdan memnuniyet duyulduğu belirtiliyor. Dış politika konuları Kıbrıs meselesine BM gözetiminde kapsamlı çözüm bulunması gereğine vurgu yapılan taslak belgede, "Türk askerlerinin çekilmesinin çözüm müzakerelerini kolaylaştıracağı" ileri sürülüyor. AP'nin önceki Türkiye raporlarında yer bulan 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarına değinilmeyen rapor taslağında, "Türkiye'nin, ekonomik ambargoyu sona erdirerek Ermenistan ile sınır kapısını yeniden açması, Türk ve Ermeni hükümetlerinin geçmişteki olaylarla ilgili açık ve samimi tartışmaya izin vererek uzlaşma sürecini başlatması ve AB Komisyonunun bu süreci kolaylaştırması" çağrıları yapılıyor. "Karadeniz havzasında, Orta Asya'da ve daha geniş Orta Doğu'da AB dış politika hedeflerinin gerçekleştirilmesinde önemli bir ortak olarak Türkiye'nin rolü onaylanır" denilen raporda, AB Komisyonu ve üye devletlere çağrı yapılarak, bu bölgelerde Türkiye ile işbirliği potansiyelinden daha iyi yararlanılması isteniyor. Raporda, Türkiye'nin Bosna-Hersek ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP) misyonları yanında Kosova ve Afganistan gibi NATO operasyonlarına katılımı övülürken, "Türkiye'nin AB-NATO stratejik işbirliği anlaşmasının uygulanmasını engellemesinden üzüntü duyulur" deniliyor. Türkiye'nin, "Avrasya'nın enerji terminali olma hedefini ve Avrupa'nın enerji güvenliğine katkıda oynayacağı rolü tanınan" taslakta, enerji faslının müzakerelere açılmasına destek veriliyor. Oomen-Ruijten'in hazırladığı rapor taslağında, "vize kolaylığı anlaşması müzakerelerine başlamaları" için AB Komisyonu ve Türkiye'ye çağrı yapılıyor.